Về Tây Ninh, dự Lễ vía Bà Linh Sơn thánh mẫu

Gắn liền với huyền tích kỳ bí về Linh Sơn thánh mẫu trên núi Bà Đen, lễ hội Vía Bà Linh Sơn thánh mẫu được tổ chức hằng năm vào tháng 5 âm lịch, với các nghi thức lễ chính kéo dài trong ba ngày (mùng 4, 5, 6 tháng 5). Đây là lễ hội lớn và quan trọng trong năm đối với nhiều người dân Tây Ninh nói riêng và người dân Nam bộ nói chung.

Múa tứ lân được diễn ra trước Linh Sơn Tiên Thạch tự (Ảnh: Hải Triều)

Lễ vía Bà Linh Sơn thánh mẫu năm 2024 được tổ chức từ ngày 9-11.6 tại hệ thống các chùa núi Bà, với nhiều hoạt động và nghi lễ trang trọng tại chùa Linh Sơn Tiên Thạch, điện Bà Linh Sơn thánh mẫu núi Bà Đen. Trải qua nhiều thế kỷ, với giá trị tâm linh, văn hóa đặc sắc, lễ hội đã được công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”. Sự kiện này đã thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước tham dự.

Nhiều chương trình được tổ chức trang trọng

Tại khu vực chùa Bà, hàng ngàn lồng đèn hình hoa sen, nón lá, hạt lúa và cờ hội Phật giáo được trang hoàng rực rỡ. Suốt trong 3 ngày lễ, tại Linh Sơn Tiên Thạch tự và điện Bà nằm ở lưng chừng núi Bà Đen, các nghi lễ mang đậm tín ngưỡng thờ Mẫu và văn hóa tín ngưỡng Nam bộ được tổ chức công phu, trang trọng để tỏ lòng tôn kính trước Linh Sơn thánh mẫu, như: lễ hưng tác - thỉnh thành hoàng bổn cảnh, lễ khoa nghinh thần chú, lễ cúng ngọ, khoa tịnh trù, khoa lược phát, lễ tắm Bà, lễ khai kinh nhiễu đàn, bái sám, khoa cấp thủy, lễ trình thập cúng dâng Bà 10 loại lễ vật…

Nghi lễ đặc trưng và thiêng liêng nhất là lễ tắm Bà (diễn ra vào đêm mùng 4.5). Tại Điện Bà, lễ tắm được diễn ra sau cửa cung cấm do những người phụ nữ được phân công từ trước thực hiện. Nước tắm là nước tinh khiết được ngâm với các loại hoa thơm (hoa nhài, hoa hồng, huệ, lan...). Sau lễ tắm Bà, hàng ngàn người dân đến trước điện Bà được nhận lộc là những chiếc khăn dùng lau tượng Bà, nước đã dùng nhúng khăn lau tượng hay hoa quả trong lễ tắm Bà.

Ngoài phần nghi lễ, trong tối ngày 9 và 10.6 (mùng 4 và 5.5 âm lịch), nhiều chương trình văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật độc đáo được diễn ra tại khu vực Điện Bà và Linh Sơn Tiên Thạch tự như: múa rồng nhang long mã, múa tứ lân, hát bóng và những trích đoạn cải lương đặc sắc về huyền tích Linh Sơn thánh mẫu được trình diễn bởi các nghệ sĩ đến từ đoàn tuồng cổ Khánh My (TP. Hồ Chí Minh)... phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa đa dạng của người dân, phật tử và đông đảo du khách khi tới núi Bà Đen.

Khách đi cáp treo lên đỉnh và chùa Bà trong dịp lễ vía Linh Sơn thánh mẫu.

Trải qua nhiều thăng trầm, Linh Sơn Tiên Thạch tự từ một ngôi chùa gỗ, lợp lá thô sơ, tọa lạc giữa một khung cảnh hoang sơ lưng chừng núi, từng bị bom đạn chiến tranh tàn phá, nay đã có một diện mạo khang trang, là một điểm đến hành hương nổi tiếng hàng đầu khu vực Nam bộ.

Cho đến nay, ngôi chùa ghi nhận công lao to lớn của 11 đời trụ trì, trong đó, một trong số những vị có công lớn làm nên linh hồn và diện mạo cho Linh Sơn Tiên Thạch tự ngày hôm nay là Ni trưởng Thích nữ Diệu Nghĩa.

Lễ vía năm nay, bên cạnh các bài giảng pháp về huyền thoại Linh Sơn thánh mẫu, về vị Bồ tát nơi núi Bà và những tập tục mà nhiều năm nay, người dân và phật tử vẫn thường làm khi về núi bái Bà, tìm sự bình an, du khách cùng người dân Nam bộ còn có cơ hội được gặp Ni trưởng Thích nữ Diệu Nghĩa- Viện chủ hệ thống các chùa núi Bà Tây Ninh. Ni trưởng sinh năm 1921, năm nay 103 tuổi, là người có công lớn trong quá trình tôn tạo, xây dựng hệ thống thờ tự linh thiêng tại núi Bà Đen.

Hàng ngàn người tham dự lễ

Trong dịp đại lễ vía Bà, du khách thập phương còn được thưởng nhãn và dâng 55.000 hoa đăng trên đỉnh núi Bà Đen. Buổi lễ được tổ chức vào tối 8.6 (mùng 3.5 âm lịch) do Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Tây Ninh và Khu du lịch Sun World Ba Den Mountain tổ chức tại quảng trường dưới chân tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn và khu vực tôn tượng Bồ tát Di Lặc, tạo nên không gian huyền ảo chưa từng có cho đỉnh núi cao nhất Nam bộ.

Đây trở thành đại lễ dâng đăng có quy mô lớn nhất Việt Nam, được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao chứng nhận kỷ lục “Đại lễ dâng đăng có số đèn đăng nhiều nhất Việt Nam” cho Công ty cổ phần Mặt trời Tây Ninh- đơn vị tổ chức sự kiện.

Vui mừng khi được dâng đăng, góp phần lập kỷ lục trên đỉnh núi, anh Quốc Việt (48 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: “Tôi đã nhiều lần đến núi Bà Đen để cầu bình an cho gia đình và cha mẹ, tự tay viết lời nguyện ước bình an lên ngọn đăng dâng trên đỉnh núi. Năm nay, gia đình tôi còn được chứng kiến các nghi lễ tôn nghiêm tại chùa Bà. Tôi thật hạnh phúc”.

Ni trưởng Thích nữ Diệu Nghĩa- Viện chủ hệ thống các chùa núi Bà Tây Ninh.

Lần đầu tiên được tham gia lễ vía Bà trên núi, chị Nguyễn Thị Tuyết Trinh (ngụ thị trấn huyện Gò Dầu) cho biết, mặc dù chưa được tham gia đầy đủ các nghi thức trong lễ vía Linh Sơn thánh mẫu, nhưng chị cảm thấy các nghi lễ rất trang trọng, hoành tráng, hấp dẫn.

“Là người con đất Tây Ninh, tôi rất tự hào khi quê hương mình có hoạt động lễ hội văn hóa tâm linh như vậy, đặc biệt là Lễ vía Linh Sơn thánh mẫu. Tuy không được dự lễ dâng đăng trên đỉnh núi, nhưng tôi luôn giới thiệu với bạn bè khắp nơi về núi Bà Đen, về các công trình tâm linh kỳ vĩ trên đỉnh núi như tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn cao nhất châu Á, tôn tượng Bồ tát Di Lặc bằng sa thạch lớn hàng đầu thế giới”- chị Trinh nói.

Là người đam mê chụp ảnh, anh Nguyễn Hải Triều (24 tuổi, ngụ xã An Thạnh, huyện Bến Cầu) bày tỏ: “Đây là lần thứ hai tôi được tham gia lễ vía Bà. Là người con đất Tây Ninh, tôi luôn muốn ghi lại những khoảnh khắc, hình ảnh con người và văn hóa tại vùng đất Tây Ninh, đặc biệt là những hình ảnh tại đỉnh núi Bà và các lễ hội trên núi Bà Đen”. Dù đã tham gia và chụp ảnh tại một số lễ hội ngoài tỉnh, nhưng đối với Hải Triều, lễ hội ở Tây Ninh luôn tạo ấn tượng đặc biệt về văn hóa tâm linh ở vùng đất thánh này.

Diễn ra trong suốt những ngày đầu tháng 5 âm lịch, lễ vía Bà Linh Sơn thánh mẫu đã đón hàng chục ngàn phật tử và du khách thập phương đến chiêm bái, đảnh lễ, làm nên một mùa hành hương thiêng liêng tại đỉnh núi cao nhất Nam bộ.

Theo Công ty cổ phần Mặt trời Tây Ninh, trong 3 ngày diễn ra lễ vía, núi Bà Đen đã đón gần 80.000 lượt khách đi cáp treo lên đỉnh núi và chùa Bà, tăng gấp 2 lần so với dịp lễ năm 2023.

Năm 2018, “Lễ vía Bà Linh Sơn thánh mẫu - núi Bà Đen” được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận và đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 3325/QĐ-BVHTTDL ngày 4.9.2018. Lễ vía Bà là một trong những biểu tượng thờ Mẫu điển hình ở Nam bộ. Nghi thức lễ hội có sự kết hợp hài hòa giữa nghi thức Phật giáo và dân gian với chương trình nghi lễ đặc sắc; được xem là lễ hội dân gian lớn ở Tây Ninh nói riêng và khu vực Đông Nam bộ nói chung.

Tâm Giang