Về Tuva thăm 'chuyên gia' làm yên ngựa cho Tổng thống Nga Putin

Thầy Sat là một nghệ nhân tài hoa, ông giỏi mọi ngón nghề thủ công truyền thống của địa phương. (Ảnh: Trần Hiếu/Vietnam+)

Trong những chuyến du ngoạn khám phá Siberia và rừng Taiga bí ẩn của nước Nga, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cơ hội được đến thăm một trong những nghệ nhân nổi tiếng nhất của nước Cộng hòa Tuva (thuộc Nga) - Kenin Kudush-oolovich Sat. Người địa phương quen gọi ông bằng tiếng thân mật thầy Sat.

Thầy Sat sinh ngày 23/02/1967 tại làng Khayyrakan, huyện Dzun-Khemchik, Cộng hòa Tuva. Tuổi thơ của ông gắn liền với độ chai sạn của đôi chân trần chạy qua những cánh rừng Taiga săn thú và bơi lội trên thượng nguồn sông Enisei vĩ đại. Ông lớn lên theo độ bóng nhẫy của nước da ngăm đen trũi được tôi luyện bằng sức nóng của lò rèn qua hàng thập kỷ.

Nhưng thầy Sat là một nghệ nhân tài hoa, ông giỏi mọi ngón nghề thủ công truyền thống của địa phương như thợ rèn, thợ mộc, thợ may trang phục, chế tác nhạc cụ truyền thống.

(Ảnh: Trần Hiếu/Vietnam+)

Một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông chính là bộ yên cương ngựa được tặng cho nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin trong một lần ông về thăm Tuva và cưỡi ngựa khám phá thảo nguyên bao la.

“Tôi nhớ hồi khoảng sáu tuổi, chú tôi tặng tôi một con ngựa con. Tôi dành rất nhiều thời gian chơi với nó. Nhưng khi đó chưa có cái yên để cưỡi." Thầy Sát chia sẻ với tôi về cơ duyên của thuở ban đầu gắn với nghề đã giúp ông nổi tiếng.

Ông nói: “Sản phẩm đầu tiên tôi làm là bộ yên ngựa. Sau đó, tôi làm dây thừng da và thắt lưng và bắt đầu nắm vững các kỹ thuật chế tạo chúng." Nhưng đó là một phần dài trong câu chuyện nghề của người nghệ nhân Tuva.

Ngày xưa, thợ thủ công thường giữ bí mật cho riêng mình. Ông may mắn có vài người chú rất giỏi trong nghề. Họ đã dạy nghề và cả những bí quyết tích lũy được qua năm tháng. Không phải ai cũng nắm rõ kích thước và tỷ lệ chính xác của dây cương và dây tết và dây chằng yên ngựa. Có được bí quyết thì mới làm ra được những sợi dây bền chắc, vừa tay và lại có tính thẩm mĩ.

(Ảnh: Trần Hiếu/Vietnam+)

“Tôi nhớ mình đã học cách thắt nút trên dây thòng lọng của chú một cách rất chăm chỉ. Tôi tự làm nút thắt, tết dây và chằng yên và đủ thứ việc khác. Thật sự rất thỏa mãn khi làm được mọi việc. Tôi tự học mọi thứ, cuộc sống đã buộc tôi phải làm vậy” - nghệ nhân Sat chia sẻ.

Ông không ngại khi nói về nhiều lần rèn hỏng không phải do non nớt tay nghề và không hiểu hết bản chất của từng loại thép. Nhìn sang cậu con trai đang miệt mài học nghề, ông nói vui: “Chỉ có kinh nghiệm tích lũy nhiều năm, độ tinh anh của đôi mắt và vết chai sần của hai bàn tay mới làm nên những sản phẩm hoàn thiện nhất."

Rồi ông chỉ tay lên bức ảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin đang cưỡi ngựa trên thảo nguyên được treo trang trọng trong gian phòng hẹp kiêm xưởng rèn thủ công được đặt ngay trong trung tâm bảo tồn văn hóa Tuva.

(Ảnh: Trần Hiếu/Vietnam+)

Thầy Sat nói: “Hơn mười năm trước, trước chuyến thăm của ông Putin tới Tuva, lãnh đạo địa phương đã đặt hàng tôi làm một bộ yên cương ngựa để tặng tổng thống. Tôi đã hoàn thành sản phẩm và người ta nói tổng thống rất thích thú và kinh ngạc trước sáng tạo văn hóa du mục của vùng đất Tuva này."

Nhưng niềm tự hào của người Tuva không chỉ có vậy, thầy Sat khuyên phóng viên nên đi thăm nhiều nơi khác ở thủ phủ Kyzyl, trong số đó bảo tàng dân tộc là nơi tôi có thể khám phá mọi bí ẩn về Tuva từ thời cổ đại cho đến nay.

Tuva là khu vực trẻ nhất của nước Nga ngày nay. Vùng lãnh thổ này đã tham gia tích cực vào cuộc chiến tranh Vệ quốc của Liên Xô, gửi binh lính ra mặt trận, cung cấp lương thực và gia súc cho tiền tuyến.

Ngày này, Tuva là điểm đến thu hút du khách nhờ cảnh quan thiên nhiên hùng vỹ và thảo nguyên bao la. Tuva sở hữu khí hậu lục địa với nhiệt độ mùa đông có thể xuống -35 độ C và nhiệt độ mùa Hè trên 30 độ C.

(Ảnh: Trần Hiếu/Vietnam+)

Đường đến cộng hòa này không dễ dàng với một du khách bình thường. Nơi đây không có đường sắt. Các chuyến bay từ Moskva đến thủ đô Kyzyl của Tuva chỉ được thực hiện 2 lần một tuần - vào thứ Hai và thứ Năm./.

(Vietnam+)