Vì sao California kiện hàng loạt công ty dầu mỏ lớn?

Hành động pháp lý này được New York Times tiết lộ và được thống đốc bang xác nhận, theo sau nhiều hành động khác do các thành phố, quận và tiểu bang của Mỹ đưa ra nhằm chống lại các lợi ích liên quan đến nhiên liệu hóa thạch vì tác động môi trường của chúng, trong bối cảnh bị cáo buộc về các chiến dịch thông tin sai lệch trong nhiều thập kỷ.

Khiếu nại dân sự đã được đệ trình hôm thứ Sáu (15/9) tại Tòa án Thượng thẩm San Francisco nhằm chống lại các đại gia dầu mỏ Exxon Mobil, Shell, BP, ConocoPhillips và Chevron, có trụ sở chính tại California. Viện Dầu khí Hoa Kỳ (API) cũng là mục tiêu bị khiếu nại, với sự tư vấn của AFP.

“Trong hơn 50 năm, “Big Oil” (những gã khổng lồ trong ngành dầu mỏ) đã nói dối chúng tôi, che giấu sự thật rằng họ đã biết từ lâu rằng nhiên liệu hóa thạch mà họ sản xuất ra nguy hiểm như thế nào đối với hành tinh của chúng ta”, Thống đốc đảng Dân chủ Gavin Newsom phát biểu trong một tuyên bố hôm thứ Sáu.

Ông nói thêm: “California đang hành động để buộc những người gây ô nhiễm phải chịu trách nhiệm”.

Một phát ngôn viên của API đã chỉ trích vụ kiện của California, cho rằng các chính sách về khí hậu phải là “tầm nhìn của Quốc hội chứ không phải của cơ quan tư pháp”.

Bà nói với AFP: “Chiến dịch phối hợp đang diễn ra này nhằm đưa ra các vụ kiện chính trị hóa chống lại trụ cột sáng lập của ngành công nghiệp Mỹ, vụ kiện này không gì khác hơn là một sự lãng phí lớn đối với nguồn lực của người nộp thuế ở California”.

Trong một tuyên bố, Shell cho biết họ "đồng ý với sự cần thiết phải hành động ngay bây giờ về vấn đề biến đổi khí hậu", nhưng cũng từ chối nhờ đến tòa án, nói rằng "các chính sách công và hành động thông minh từ tất cả các lĩnh vực là giải pháp thích hợp nhất”.

Đại diện của các tập đoàn khác đã từ chối trả lời các yêu cầu từ AFP.

Đơn khiếu nại chỉ ra rằng các công ty này và các cộng sự của họ đã “cố tình giảm thiểu rủi ro do nhiên liệu hóa thạch gây ra cho người dân, mặc dù họ nhận thức được rằng sản phẩm của họ có thể dẫn đến hiện tượng nóng lên toàn cầu đáng kể” kể từ những năm 1950.

Những lời nói dối

Với hành động pháp lý này, California đặt mục tiêu tạo ra một quỹ để giải quyết những thiệt hại trong tương lai do biến đổi khí hậu gây ra ở bang này, nạn nhân của cháy rừng, lũ lụt và các hiện tượng cực đoan khác do hiện tượng nóng lên toàn cầu gây ra.

Đơn khiếu nại dài 135 trang cho biết thêm: “Các giám đốc điều hành của công ty dầu khí đã biết trong nhiều thập kỷ rằng sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sẽ gây ra những kết quả thảm khốc, nhưng họ vẫn nói dối công chúng và các nhà hoạch định chính sách bằng cách tích cực quảng bá thông tin sai lệch về chủ đề này”.

Văn bản tiếp tục: “Sự lừa dối của họ đã cản trở việc ứng phó với hiện tượng nóng lên toàn cầu”, với “chi phí cao về con người, tài sản và tài nguyên thiên nhiên, tiếp tục đè nặng lên chúng tôi mỗi ngày”.

Kể từ khi làn sóng khiếu nại chống lại các công ty dầu khí bắt đầu vào khoảng 6 năm trước, ngành này đã tìm cách chống lại các cuộc tấn công bằng cách can thiệp vào trình tự tố tụng để tránh bị kiện.

Nhưng nỗ lực đó đã gặp phải trở ngại lớn vào tháng 5 năm ngoái, khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ từ chối xem xét kháng cáo trong hai trường hợp, cho phép các khiếu nại được tiến hành tại tòa.

Các cuộc truy tố bắt nguồn từ những vụ kiện thành công chống lại các gã khổng lồ thuốc lá hoặc chống lại ngành dược phẩm trong trường hợp phổ biến thuốc phiện.

Anh Thư

AFP