Vì sao có quan chức nhận tiền trong vụ Việt Á nhưng không phải nhận hối lộ?

Trung tướng Tô Ân Xô - người phát ngôn Bộ Công an.

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 9/9, đại diện Bộ Công an nhận được câu hỏi của phóng viên xung quanh việc điều tra vụ Việt Á.

"Hồi đầu tháng 6, Bộ Công an cho biết, Việt Á kiếm lãi khoảng 4.000 tỷ đồng và chi khoảng 800 tỷ đồng để bôi trơn. Nhưng trong kết luận điều tra đã ban hành, Bộ Công an xác định số tiền Việt Á đã hưởng lợi bất chính là hơn 1.200 tỷ đồng và số tiền chi để đưa hối lộ là hơn 106 tỷ đồng. Xin Bộ Công an giải thích rõ hơn về sự chênh lệch của những con số này?", báo chí đặt câu hỏi.

Trong phần trả lời, Trung tướng Tô Ân Xô - người phát ngôn Bộ Công an cho biết, sau khi khởi tố vụ án, Phan Quốc Việt và các bị can liên quan đã khai công ty Việt Á có doanh thu và lợi nhuận khoảng 4.000 tỷ đồng. Phan Quốc Việt dành khoảng 20-25%, tương ứng khoảng 800 tỷ đồng để chi phần trăm ngoài hợp đồng cho các đơn vị, đối tác mua kit xét nghiệm và vật tư, thiết bị y tế khác.

“Tuy nhiên nguyên tắc trong điều tra là trọng chứng hơn trọng lời khai nên chứng cứ rõ đến đâu thì kết luận đến đó”, người phát ngôn Bộ Công an giải thích. Ông đồng thời cho biết ngoài việc C03 tiến hành điều tra, Bộ Công an đã phân công, ủy thác điều tra cho 61 công an tỉnh, thành phố con số về tiền thu lợi bất chính và tiền bôi trơn trong vụ án này.

Để dễ hiểu, Trung tướng Tô Ân Xô nêu ví dụ vụ cháy xảy ra tại một quán karaoke, ban đầu thông tin thiệt hại 10 tỷ và 3 người chết, nhưng kết luận điều tra sau đó công bố 5 người chết và thiệt hại 20 tỷ. Đó là do qua quá trình điều tra mới ra như vậy, 2 nạn nhân sau chết tại bệnh viện. Con số chênh lệch trong vụ án Việt Á cũng tương tự như thế.

Về việc xác định một số lãnh đạo dù nhận số tiền cảm ơn lớn nhưng không bị truy tố về tội nhận hối lộ, Trung tướng Tô Ân Xô giải thích, cùng một hành vi nhận tiền nhưng có bị can bị khởi tố tội danh này, có bị can kia bị khởi tố tội danh khác. Nguyên nhân là do cách thức và hoàn cảnh nhận tiền của các bị can trong vụ án rất khác nhau.

Theo Trung tướng Tô Ân Xô, có bị can đặt yêu cầu, thỏa thuận, điều kiện với đối tượng đưa tiền và họ nhận tiền xong mới xử lý công việc. Tuy nhiên cũng có bị can không đưa ra yêu cầu, điều kiện hay thỏa thuận nào trong việc xử lý công việc và chỉ nhận tiền, nhận quà sau khi công việc đã hoàn thành. Vì vậy, mặc dù các bị can đều bị xử lý hình sự nhưng hành vi, động cơ khác nhau nên sẽ bị xử lý khác nhau.

Trong vụ Việt Á, Bộ Công an đã đề nghị truy tố 38 bị can về 6 tội danh. Trung tướng Tô Ân Xô khẳng định, việc khởi tố điều tra, đề nghị truy tố đối với các bị can đã được tiến hành rất khoa học, thận trọng, khách quan, toàn diện; quán triệt và thực hiện chủ trương nhân văn, nhân ái nhưng cũng rất nghiêm khắc mà Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã chỉ đạo.

Trong đó, có sự phân biệt rõ ràng với từng bị can, từng hành vi phạm tội một cách thấu đáo; phân tích đánh giá toàn diện, xác định những tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ, tình tiết khoan hồng trên nguyên tắc không để oan sai, không bỏ lọt tội phạm và không có vùng cấm, không có ngoại lệ.

Trong kết luận điều tra vụ Việt Á ban hành ngày 17/8, 6 người bị cáo buộc nhận hối lộ gồm: Cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long; Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký của ông Long); cựu Vụ trưởng Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) Nguyễn Minh Tuấn; cựu Vụ trưởng Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế) Nguyễn Nam Liên; cựu Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến; cựu Vụ phó Khoa học và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) Trịnh Thanh Hùng.

Cựu Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ, cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh và cựu Thứ trưởng Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc bị đề nghị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Với trường hợp cựu Bí thư Hải Dương Phạm Xuân Thăng, cơ quan cảnh sát điều tra đề nghị VKSND Tối cao xem xét phê chuẩn quyết định thay đổi tội danh khởi tố từ Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng sang nhận hối lộ.

Đinh Nhung