Vì sao điểm chuẩn ngành Công nghệ thông tin vẫn dẫn đầu, dù nhiều sinh viên ra trường chật vật xin việc?

Thưa chuyên gia, trong những năm gần đây, ngành CNTT luôn nằm trong top những ngành học “hot”, có thêm rất nhiều trường đại học mở thêm mã ngành đào tạo này, và đặc biệt trong kỳ thi tuyển sinh đại học năm nay, điểm chuẩn của ngành vẫn được giữ ở mức rất cao. Theo bà, điều gì khiến cho ngành CNTT có sức hút lớn đối với các thí sinh dự thi đại học như vậy?

Tôi khá bất ngờ khi điểm chuẩn năm nay ở một số ngành “hot” lại cao đến vậy, thậm chí tiệm cận mức tuyệt đối, đặc biệt khi đề thi được đánh giá là khó hơn so với các năm trước.

Dù sức nóng của ngành CNTT trong ba năm gần đây đã phần nào giảm nhiệt, nhưng đây vẫn là lĩnh vực có sức hút đặc biệt đối với các sĩ tử.

Bà Trần Hồng - Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Nhân lực Quốc tế HRI.

Trước hết, về thu nhập,CNTT luôn nằm trong nhóm ngành có mức lương cao hơn mặt bằng chung. Ngay cả thời điểm kinh tế toàn cầu suy thoái, thì mức lương của ngành này chỉ giảm tỷ lệ tăng chứ không giảm lương.

Thứ hai, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự dịch chuyển mạnh mẽ sang nền kinh tế số. Bất kỳ lĩnh vực nào phát triển hiện nay cũng gắn chặt với CNTT. Giả sử, một sinh viên học ngành CNTT nhưng muốn chuyển hướng sang làm nông nghiệp thì hoàn toàn có thể phát triển sự nghiệp trong ngành nông nghiệp số, tương tự như các ngành khác cũng như vậy. Rõ ràng cơ hội việc làm, cơ hội phát triển sự nghiệp của ngành này rất rộng mở.

Những học sinh có tư duy tốt thường hay thích làm những công việc mang tính sáng tạo cao, ngành CNTT sẽ đáp ứng được mong cầu thiết yếu này. Đồng thời đây cũng là một ngành mở ra cơ hội kết nối giao thương toàn thế giới. Các nhân viên trong ngành CNTT có nhiều cơ hội ra nước ngoài làm việc nhưng đặc biệt hơn là có thể ngồi tại Việt Nam để làm việc từ xa cho các tổ chức Quốc Tế.

Không thể phủ nhận rằng so với các ngành khác thì ngành CNTT vẫn có nhiều sức hút với các thí sinh dự thi.

Bên cạnh những điều mà bà vừa chia sẻ thì phương thức xét tuyển đại học năm nay có yếu tố nào khác góp phần làm cho ngành CNTT thu hút thí sinh giỏi và có mức điểm chuẩn cao không, thưa bà?

Như đã đề cập, dù đề thi năm nay được đánh giá là khó hơn so với mọi năm nhưng điểm chuẩn ngành CNTT vẫn duy trì ở mức rất cao. Nguyên nhân đến từ hai yếu tố: một là sức hút của ngành này tiếp tục tăng; hai là sự đa dạng của các phương thức xét tuyển, như xét điểm thi tốt nghiệp THPT, xét học bạ, ưu tiên xét tuyển thẳng học sinh giỏi, dựa trên kết quả kỳ thi đánh giá năng lực. Những phương thức này đã thu hút nhiều thí sinh có học lực tốt lựa chọn ngành CNTT, khiến mặt bằng điểm chuẩn tăng cao.

Ngoài ra, việc các trường mở thêm chương trình chất lượng cao, chương trình liên kết quốc tế cũng tạo sức hút lớn đối với các bạn trẻ mong muốn học trong môi trường hiện đại và hội nhập.

Tuy nhiên, có luồng ý kiến dư luận xã hội, trong đó có cả phụ huynh của học sinh, sinh viên cho rằng đây là ngành học khó, hiện tại đang bão hòa và cạnh tranh rất gay gắt, bà đánh giá như thế nào về điều này?

Ngành CNTT là một lĩnh vực khó, đòi hỏi người học phải có tư duy logic tốt, sự kiên trì và đam mê. Người trẻ không nên lựa chọn ngành này chỉ vì xu hướng hoặc thu nhập cao, mà cần cân nhắc kỹ về mức độ phù hợp của bản thân với đặc thù của một ngành kỹ thuật.

Nói CNTT bão hòa thì cũng không hẳn chính xác, chỉ là giảm nhiệt so với khoảng 4 năm trước. Vài năm trở lại đây khi nền kinh tế số bùng nổ, cùng với sự phát triển quá nhanh của Trí Tuệ Nhân Tạo, đã mang đến nhiều cơ hội mới cho các bạn theo ngành này. Tại Công ty Cổ phần Nhân lực Quốc tế HRI, từ cuối năm 2024, nhu cầu tuyển dụng của khách hàng đã tăng mạnh so với năm 2023, tập trung vào các nhóm lĩnh vực như AI, an ninh mạng, khoa học dữ liệu, automotive, cũng như các vị trí lập trình viên thành thạo tiếng Nhật hoặc tiếng Hàn.

Vấn đề hiện nay không nằm ở việc thiếu việc làm, mà là sự dịch chuyển của thị trường đã tạo nên mức độ cạnh tranh rất cao, không chỉ với sinh viên mới tốt nghiệp mà cả những người đã có nhiều năm kinh nghiệm. Nếu trước đây, chỉ cần tốt nghiệp ngành CNTT là có thể dễ dàng tìm được việc, thì hiện tại, ứng viên cần trang bị vững vàng kiến thức, kỹ năng thực hành (như kinh nghiệm tham gia dự án thực tế) và khả năng ngoại ngữ để có thể tiếp cận được những cơ hội nghề nghiệp tốt.

Bà có thể dự đoán triển vọng nghề nghiệp cũng như thị trường lao động ngành CNTT trong 5–10 năm tới sẽ ra sao?

Ngành CNTT không phải là một lĩnh vực tách biệt, mà luôn dẫn đầu xu hướng khi liên quan với hầu hết các ngành nghề khác. Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, CNTT sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong nhiều năm tới, không giới hạn ở khoảng 5–10 năm. Tuy nhiên, Công nghệ sẽ không ngừng thay đổi, không ngừng dịch chuyển.

Theo bà, những kiến thức và kỹ năng nào là hành trang cần thiết để các tân sinh viên ngành CNTT vừa học tập hiệu quả, phát huy tối đa năng lực trong suốt quá trình đào tạo, vừa chuẩn bị vững vàng cho công việc sau khi ra trường?

Đối với sinh viên ngành CNTT, yếu tố quan trọng hàng đầu là nền tảng kiến thức toán – lập trình, tư duy logic và khả năng tự học. Nếu đã xác định theo đuổi một lĩnh vực cụ thể, cần dành nhiều thời gian nghiên cứu chuyên sâu. Sinh viên nên tham gia thực tập tại doanh nghiệp ít nhất từ năm 3, năm 4 để trải nghiệm các dự án thực tế, bởi đây là yếu tố quan trọng giúp các sinh viên hội nhập với doanh nghiệp một cách dễ dàng sau khi ra trường và cũng là tiền đề để phát triển sự nghiệp nhanh chóng.

Bà Trần Hồng đưa ra những lời khuyên dành cho tân sinh viên ngành CNTT.

Bên cạnh đó, việc thành thạo một trong ba ngoại ngữ – tiếng Anh, tiếng Nhật hoặc tiếng Hàn sẽ mở rộng cơ hội nghề nghiệp và nâng cao thu nhập; trong đó, tiếng Nhật và tiếng Hàn thường mang lại nhiều lợi thế hơn trong thị trường việc làm CNTT hiện nay.

Trân trọng cảm ơn bà!

Ảnh: NVCC