Vì sao Fed và ECB không còn chung quan điểm về lãi suất?

Chủ tịch Fed Jerome Powell trao đổi với Chủ tịch ECB Christine Lagarde tại một sự kiện

Sự chênh lệch chính sách này đã thu hút sự chú ý của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người liên tục gây áp lực buộc Fed phải giảm lãi suất thêm 1 điểm phần trăm. Tuần trước, ông tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell vì từ chối nới lỏng chính sách tiền tệ, trong khi châu Âu đã "giảm lãi suất 10 lần".

“Chúng ta thì không làm gì cả. Không ai hiểu nổi chuyện gì đang xảy ra”, ông Trump phàn nàn.

Hai ngân hàng trung ương Fed và ECB đang đi theo những hướng khác nhau do điều kiện kinh tế của Mỹ và châu Âu có nhiều điểm khác biệt, không chỉ bởi chính sách thuế của chính quyền Trump mà còn bởi các yếu tố nội tại trong từng khu vực.

Đầu tháng này, ECB đã hạ lãi suất điều hành từ 2,25% xuống 2%, mức thấp nhất kể từ đầu năm 2023, đưa chi phí đi vay tại châu Âu thấp hơn Mỹ hơn 2 điểm phần trăm. ECB cũng phát tín hiệu rằng chu kỳ cắt giảm lãi suất của họ đang tiến gần đến hồi kết.

Trong khi đó, Fed đã cắt giảm lãi suất lần cuối vào tháng 12/2024, đưa phạm vi mục tiêu về mức 4,25% - 4,5%, và chưa có động thái nới lỏng nào trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

“Ông ấy (Tổng thống Trump) sẽ ngày càng tức giận hơn”, Luke Tilley, chuyên gia kinh tế trưởng tại Wilmington Trust, nhận định.

Khác biệt trong cách nhìn nhận lạm phát

Sự khác biệt lớn nhất nằm ở cách hai ngân hàng trung ương đánh giá lạm phát. Tại Mỹ, Fed đã nâng dự báo lạm phát vào mùa xuân năm nay do lo ngại tác động cuối cùng của thuế quan lên giá cả, dù lạm phát tăng cao vẫn chưa thực sự xuất hiện. Fed dự kiến sẽ cập nhật dự báo trong tuần này.

Ngược lại, ECB lại hạ dự báo lạm phát và hiện kỳ vọng chỉ số này sẽ giảm về ngưỡng mục tiêu 2% trong năm nay, trước khi giảm tiếp xuống 1,6% vào năm tới.

“Châu Âu cắt giảm lãi suất vì lạm phát thấp và tăng trưởng bị đe dọa”, ông Tilley nói và thêm rằng: “Còn tôi cho rằng Fed nên, hoặc sẽ phải cắt giảm vì lý do tương tự, nhưng họ vẫn đang chần chừ”.

Chuyên gia kinh tế trưởng tại LPL Financial, Jeffrey Roach cho rằng Fed có thể duy trì lập trường "chờ đợi và quan sát" lâu hơn ECB bởi người tiêu dùng Mỹ hiện vẫn đang ở vị thế tốt hơn so với châu Âu, điều này giúp Fed có thêm thời gian để hành động.

“Cầu tiêu dùng tại Mỹ mạnh hơn nên lạm phát cũng nóng hơn khu vực đồng euro. Khi triển vọng tăng trưởng tại châu Âu yếu hơn, ECB buộc phải chuyển hướng mềm mỏng để đối phó với sức ép kinh tế trong khu vực”, ông Roach nói.

Chủ tịch ECB Christine Lagarde đã cảnh báo rằng căng thẳng thương mại có thể làm tăng biến động và tâm lý né rủi ro trên thị trường tài chính, từ đó kìm hãm nhu cầu và kéo lạm phát xuống.

Hiện phần lớn hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ từ châu Âu đang chịu mức thuế 10%, và có thể bị nâng lên 50% nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trước thời hạn 9/7 do Nhà Trắng đặt ra.

Bà Lagarde cũng lưu ý rằng sự phân mảnh trong chuỗi cung ứng toàn cầu có thể làm gia tăng chi phí nhập khẩu và gây áp lực lên năng lực sản xuất nội địa, từ đó khiến lạm phát tăng cao hơn.

Khác biệt trong nhiệm vụ chính sách

Không giống như Fed, ECB chỉ có một mục tiêu duy nhất là kiểm soát lạm phát, trong khi Fed có nhiệm vụ kép là duy trì giá cả ổn định và đạt được toàn dụng việc làm.

Chủ tịch Fed Jerome Powell và nhiều quan chức Fed thời gian qua đã liên tục kêu gọi kiên nhẫn và thận trọng, cho rằng thuế quan của ông Trump có thể khiến lạm phát tăng và tăng trưởng giảm, đặt Fed vào tình thế khó xử.

Tuy nhiên, nội bộ Fed cũng đang xuất hiện chia rẽ về việc nên giữ nguyên lãi suất thêm một thời gian hay chuẩn bị cắt giảm vào cuối năm. Một số quan chức cho rằng nên “bỏ qua” tác động tạm thời từ thuế quan, mở đường cho việc nới lỏng chính sách. Trong khi đó, nhiều thành viên khác vẫn lo ngại lạm phát do thuế quan có thể kéo dài hơn dự kiến.

“Nếu chúng ta có một Chủ tịch Fed tốt, họ sẽ giảm lãi suất. Và nếu lạm phát xảy ra sau một hoặc hai năm, thì lúc đó nâng lại lãi suất cũng chưa muộn”, ông Trump nói với báo giới đầu tuần này.

Ông Trump cũng nhấn mạnh rằng Mỹ có một lượng lớn nợ sắp đáo hạn và lãi suất thấp hơn sẽ giúp tiết kiệm chi phí trả lãi.

“Chúng ta có thể được hưởng mức lãi suất thấp hơn nếu người này giảm lãi suất. Thật không thể tin nổi. Mà ông ấy lại lo lạm phát”, ông tỏ ra không hài lòng.

Tăng trưởng toàn cầu suy yếu, ECB có thể cắt thêm

Ngân hàng Thế giới (WB) trong tuần này cảnh báo rằng căng thẳng thương mại và bất ổn chính sách sẽ khiến tăng trưởng toàn cầu năm nay chỉ đạt 2,3%, mức thấp hơn gần nửa điểm phần trăm so với dự báo đầu năm và là mức thấp nhất kể từ năm 2008 nếu loại trừ các cuộc suy thoái toàn diện.

Cơ quan này cho biết gần 70% các nền kinh tế trên toàn cầu, bao gồm mọi khu vực và nhóm thu nhập đều bị hạ dự báo tăng trưởng. Tuy nhiên, nguy cơ suy thoái toàn cầu vẫn chưa ở mức cao.

Chiến lược gia trưởng mảng trái phiếu tại Mackenzie Investments, Dustin Reid cho rằng ECB có thể cần tiếp tục cắt giảm thêm.

“Thuế quan sẽ là bài toán rất khó cho Liên minh châu Âu”, ông nhận định.

Về phía Fed, ông Reid cho rằng tháng 9 là thời điểm tiềm năng cho một đợt cắt giảm lãi suất.

“Dữ liệu việc làm tại Mỹ đang có dấu hiệu suy yếu”, ông nói thêm, đồng thời dự báo Chủ tịch Powell có thể để ngỏ khả năng cắt giảm vào tháng 7 khi phát biểu trong tuần tới.

Đại Hùng