Vì sao Iran liên tục đe dọa nhưng không thể đóng eo biển Hormuz?
Việc đóng cửa eo biển Hormuz sẽ khiến cho Iran bị thiệt hại cực lớn, thậm chí gấp nhiều lần so với những gì họ gây ra cho đối thủ. Vì vậy lời đe dọa này đã kéo dài nhiều năm nhưng Iran chưa thể thực hiện.
Ủy viên Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại của Quốc hội Iran - ông Ismail (Esmail) Kousari hôm 14/6 cảnh báo nước này có thể sớm đóng eo biển Hormuz nhằm trả đũa cuộc tấn công của Israel.
Cảnh báo trên nếu được thực hiện sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng khi các chuyên gia trong ngành dầu khí nhớ lại rằng có tới 30% nguồn cung cấp LNG của thế giới, tới 20% dầu và các sản phẩm dầu được đưa qua eo biển Hormuz.
Hầu hết hàng xuất khẩu của Saudi Arabia, Iraq, UAE, Kuwait và một phần đáng kể lượng dầu xuất khẩu của Iran đều đi qua đây. Cuộc phong tỏa sẽ có tác động cực kỳ tiêu cực đến thị trường, khiến giá cả tăng mạnh và thậm chí dẫn đến tê liệt nền kinh tế toàn cầu.
Theo nhận định, Tehran có thể đang tìm cách khuyến khích Tổng thống Mỹ Donald Trump gây sức ép buộc Israel ngừng các cuộc tấn công bằng cách sử dụng một đòn bẩy kinh tế.
Không chỉ có vậy, mối đe dọa còn đang gia tăng từ nhóm vũ trang Houthi tại Yemen, khi lực lượng ủy nhiệm của Tehran cũng cảnh báo sẽ lại bắt đầu chiếm giữ và bắn vào các tàu buôn ở Eo biển Bab el-Mandeb.
Một lượng rất lớn dầu, sản phẩm dầu, LNG, các nguyên liệu thô và tinh chế khác, cùng với nhiều loại hàng hóa khác nhau được đưa qua hai vùng biển hẹp này hàng ngày, sự kết hợp giữa Iran và Houthi liệu có mang lại kết quả?
Mặc dù vậy cần nhấn mạnh lời đe dọa này đã được Iran đưa ra từ hàng chục năm nay nhưng Tehran chưa bao giờ thực hiện, vậy nguyên nhân là do đâu? Chuyên gia thị trường năng lượng Steven Stapzynsky đến từ ấn phẩm OilPrice đã đưa ra một số nhận định sắc bén.
Yếu tố thứ nhất phải nói đến đó là rõ ràng hành động như trên sẽ gây hại cho nền kinh tế Iran nhiều hơn bất kỳ đối thủ nào khác của họ, được so sánh bằng cụm từ "chiến thắng thảm bại", sẽ khiến Tehran phải trả giá cực đắt.
Thứ hai, hành động trên chắc chắn sẽ gây ra phản ứng cực kỳ quyết liệt từ Mỹ và các đồng minh phương Tây, đặc biệt là khi xét đến quan điểm "không thân thiện" với Iran của Tổng thống Donald Trump.
Tất cả những cảnh báo trước đây từ phía Mỹ sẽ có vẻ như sẽ không là gì so với sự tức giận từ việc Iran đóng cửa một tuyến đường biển quan trọng, thậm chí còn khiến nhiều quốc gia trung lập cũng ủng hộ Washington.
Thứ ba, khả năng Iran thực hiện lời đe dọa từ lâu này nhiều khả năng còn khiến Trung Quốc tức giận hơn cả Mỹ, nhất là khi Bắc Kinh đang rất cần dầu mỏ để duy trì nền kinh tế dựa nhiều vào sản xuất công nghiệp.
Thứ tư, Qatar sẽ phải chịu thiệt hại nặng bởi vì tuyến đường duy nhất để đưa khí tự nhiên hóa lỏng của họ ra bên ngoài là thông qua Eo biển Hormuz và Bab el-Mandeb, có lẽ Iran sẽ không mạo hiểm xung đột với một nước láng giềng vẫn có quan điểm gần với họ.
Cuối cùng, yếu tố thứ năm đã được chỉ ra đó là việc đóng cửa hoàn toàn một tuyến đường biển quan trọng là điều không thể về mặt thực tiễn và Tehran hiểu rất rõ điều này.
Bất chấp khả năng eo biển Hormuz bị phong tỏa là thấp, giá dầu đã tăng hơn 15% trong vài ngày qua và đang trở nên khan hiếm do số lượng hợp đồng tương lai tăng lên một cách bất thường, đây cũng là vấn đề phương Tây không thể xem nhẹ.
