OPEC phản ứng gì trước việc Israel tấn công Iran?

Hình minh họa

Cuộc tấn công đe dọa hai huyết mạch then chốt: Sản lượng xuất khẩu dầu hàng ngày của Iran và eo biển Hormuz – nơi vận chuyển gần 1/5 lượng dầu toàn cầu. Theo công ty môi giới Bernstein, xuất khẩu dầu của Iran đã giảm còn khoảng 1,7 triệu thùng/ngày trong tháng 5, chưa đến 2% nhu cầu toàn cầu. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhạy cảm hiện nay, chỉ một sự gián đoạn nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng lớn, và sản lượng của Iran có thể còn tiếp tục lao dốc.

OPEC vào cuộc

Để trấn an thị trường, OPEC – với Iran là một trong những thành viên sáng lập – đã tuyên bố tăng sản lượng. Từ nay đến cuối tháng 6, tổ chức này sẽ bổ sung khoảng 960.000 thùng dầu/ngày, đảo ngược một phần các đợt cắt giảm trước. Một số chuyên gia dự báo sản lượng có thể tăng tới 2,2 triệu thùng/ngày.

Tuy nhiên, nếu sản lượng từ Iran giảm nhanh hơn khả năng bù đắp của OPEC, giá dầu có thể tiếp tục tăng mạnh. Trước vụ không kích, giá dầu dao động trong khoảng 75–80 USD/thùng, nhưng các nhà giao dịch hiện đang tính đến những kịch bản bất ổn hơn.

Nguy cơ lớn hơn: Eo biển Hormuz

Rủi ro nghiêm trọng nhất nằm ở eo biển Hormuz – tuyến hàng hải chiến lược giữa Iran và Oman. Đây không chỉ là tuyến xuất khẩu dầu chính, mà còn là lối ra của phần lớn LNG từ Qatar. Nếu Iran phong tỏa, hoặc gây rối loạn tại đây, hậu quả sẽ vượt ngoài khu vực.

JPMorgan cảnh báo rằng nếu vận chuyển dầu qua eo biển này bị gián đoạn, giá dầu có thể vượt 130 USD/thùng. Riêng tại Mỹ, nếu giá chạm mốc 120 USD, lạm phát có thể tăng thêm 1,7%, ảnh hưởng nặng đến người tiêu dùng và các chính sách kiểm soát giá cả.

Ông Trump theo dõi sát giá dầu giữa căng thẳng Mỹ - Iran

Dù Iran nhiều lần đe dọa phong tỏa eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển dầu mỏ huyết mạch toàn cầu – nhưng đến nay vẫn chưa hành động cụ thể. Việc chặn tuyến đường này không dễ, nhất là trong bối cảnh địa chính trị phức tạp. Giá dầu đang trở thành yếu tố chiến lược trong chính sách đối ngoại Mỹ.

Hiện Israel dường như tránh tấn công vào cơ sở dầu khí của Iran, có thể vì lo ngại phản ứng từ ông Trump – người luôn ưu tiên duy trì giá dầu thấp để bảo vệ kinh tế Mỹ. Một cú sốc dầu mỏ mới có thể làm tình hình thêm khó kiểm soát.

Giá dầu tăng còn gây rủi ro cho kinh tế toàn cầu vốn đang chững lại. Nếu giá tiếp tục leo thang, các ngân hàng trung ương có thể hoãn giảm lãi suất, khiến chi phí vay vốn tăng, ảnh hưởng tiêu dùng và việc làm. Ảnh hưởng dây chuyền đang dần hiện rõ, dù khủng hoảng mới chỉ bắt đầu.

Trong khi đó, cuộc đàm phán hạt nhân Mỹ - Iran dự kiến diễn ra tại Oman vào Chủ nhật đã đổ vỡ khi Iran tuyên bố không tham dự. Điều này khiến nguy cơ xung đột leo thang cao hơn. Chuyên gia Maksad nhận định nếu Iran không trở lại bàn đàm phán, Israel có thể tiếp tục tấn công để xóa bỏ chương trình hạt nhân của Tehran.

Trước đó một ngày, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã chính thức cáo buộc Iran vi phạm các cam kết hạt nhân – lần đầu tiên trong gần 20 năm qua. Đây được xem là “mồi lửa” cho các diễn biến căng thẳng tiếp theo.

Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei cảnh báo trên nền tảng X rằng, Tehran sẽ đáp trả mạnh mẽ vụ không kích. Ông cho biết “nhiều chỉ huy và nhà khoa học đã hy sinh”, nhưng khẳng định công việc của họ sẽ vẫn được tiếp tục.

Nh.Thạch

AFP