Vì sao Mỹ đình chỉ 5 dự án điện gió ngoài khơi?
Chính quyền Donald Trump đã ra lệnh tạm dừng ngay lập tức 5 dự án điện gió ngoài khơi tại Đại Tây Dương, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Động thái này gây ra nhiều phản ứng trái chiều trong giới công nghiệp và chính trị.
Những móng trụ đầu tiên cho dự án điện gió ngoài khơi ven biển Virginia (CVOW) của Dominion Energy đã đến Portsmouth, Virginia vào tháng 10/2023. (Ảnh: Dominion Energy cung cấp)
Chính quyền Mỹ thông báo đình chỉ ngay 5 dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn đang trong quá trình xây dựng ngoài khơi bờ Đông, với lý do liên quan đến an ninh quốc gia. Quyết định do Bộ Nội vụ công bố, chỉ áp dụng đối với các dự án đặt tại Đại Tây Dương, trong đó có Coastal Virginia Offshore Wind (CVOW) - một trong những dự án đã triển khai ở giai đoạn rất tiến triển. Thời gian đình chỉ kéo dài 90 ngày, theo giải thích của nhà chức trách, nhằm xem xét và đánh giá các biện pháp có thể giúp giảm thiểu những rủi ro do Bộ Quốc phòng xác định.
Nhiễu radar là nguyên nhân chính
Các cơ quan liên bang cho biết quyết định này xuất phát từ hiện tượng “nhiễu radar” do chuyển động của các cánh quạt và kết cấu kim loại của turbine gió gây ra, có thể làm gián đoạn một số hoạt động quân sự hoặc tình báo. Một báo cáo của chính phủ công bố năm 2024 từng cảnh báo về các ảnh hưởng này, song khi đó chưa dẫn tới thay đổi về mặt quản lý. Lần đình chỉ hiện nay được đưa ra sau một đợt đánh giá rủi ro mới, dù các chi tiết kỹ thuật chưa được công bố.
Bộ trưởng Nội vụ nhấn mạnh quyết định được đưa ra sau khi phối hợp với Bộ Quốc phòng và nằm trong cách tiếp cận thận trọng nhằm bảo đảm duy trì các năng lực chiến lược. Bộ trưởng Doug Burgum, người cũng tham gia công bố quyết định, bảo vệ lập trường này và gọi đây là biện pháp “hợp lý”, cho rằng “chỉ một đường ống dẫn khí cũng cung cấp lượng năng lượng tương đương tổng cộng cả năm dự án này”.
Phản ứng kinh tế và ảnh hưởng thị trường
Việc đình chỉ thi công ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều doanh nghiệp, trong đó có Dominion Energy, Ørsted và Vestas. Dominion Energy, đơn vị phụ trách dự án tại bang Virginia, cho biết quyết định này có thể ảnh hưởng đến “độ tin cậy của lưới điện đối với một số hệ thống quân sự, dân sự và trí tuệ nhân tạo quan trọng nhất của đất nước”, đồng thời đe dọa “hàng nghìn việc làm”. Cổ phiếu của công ty này giảm 3,72%, xuống còn 57,22 USD trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York.
Tại Sàn giao dịch Copenhagen, cổ phiếu Ørsted giảm hơn 12%, trong khi Vestas - nhà sản xuất turbine gió của Đan Mạch - giảm 2,65%. Hiện chưa có lịch trình rõ ràng cho việc nối lại các dự án, khiến mức độ bất định gia tăng đối với các nhà thầu phụ và chuỗi cung ứng liên quan.
Hệ quả chính trị và phản đối ở địa phương
Quyết định này vấp phải sự chỉ trích từ nhiều nghị sĩ Dân chủ, trong đó có Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse, người cho rằng “điều này giống với kiểu gây sức ép mang tính trả đũa mà chúng ta đã quen thấy từ chính quyền ông Trump hơn là một động thái hợp pháp”. Ông nhấn mạnh dự án ngoài khơi bang Rhode Island đã được “xem xét kỹ lưỡng và phê duyệt đầy đủ” bởi các cơ quan liên bang.
Dù lĩnh vực điện gió ngoài khơi tại Mỹ vẫn còn khiêm tốn so với châu Âu, nhưng năm 2023, nguồn điện này chiếm khoảng 10% tổng sản lượng điện quốc gia, cao hơn gấp đôi so với điện mặt trời. Việc chững lại diễn ra trong bối cảnh nhiều bang ven biển kỳ vọng các dự án này sẽ giúp đa dạng hóa cơ cấu năng lượng và thúc đẩy kinh tế địa phương.
