Vì sao nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng hầu tòa cùng Út 'Trọc'?

Cáo trạng của Viện kiểm sát Quân sự Trung ương cáo buộc cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến khi là Tư lệnh Quân chủng Hải quân đã không kiểm tra, tin tưởng cấp dưới nên ký các văn bản đưa 3 khu đất quốc phòng vào liên doanh làm kinh tế trái quy định.

Sai phạm này khiến 3 lô đất vàng số 2, số 9 và số 11-13 đường Tôn Đức Thắng, quận 1, TP.HCM rơi tay Đinh Ngọc Hệ (còn gọi là Út "Trọc") và một số doanh nghiệp tư nhân khác.

Đất quốc phòng rơi vào tay tư nhân

Theo cáo buộc, ngày 13/3/2006, Quân chủng Hải quân họp thống nhất hợp tác kinh doanh, giao đơn vị trực thuộc là Công ty Hải Thành tổ chức thực hiện nhưng đảm bảo giữ chủ quyền, đúng quy định và có lợi cho quân chủng.

Đầu tháng 10/2006, UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương để lại toàn bộ tiền sử đụng đất cho Bộ Tư lệnh Hải quân để đầu tư xây dựng doanh trại hoặc phục vụ mục đích quân đội khác.

Viện kiểm sát cáo buộc trong quá trình thực hiện chủ trương của Quân chủng Hải quân, bị can Bùi Như Thiềm (cựu Trưởng phòng Kinh tế Quân chủng Hải quân), Bùi Văn Nga (cựu Giám đốc Công ty Hải Thành) và Đoàn Mạnh Thảo (cựu Trưởng phòng Tài chính quân chủng) đã đề xuất cấp trên chuyển mục đích sử dụng 3 khu đất trên từ đất quốc phòng sang đất làm kinh tế trái quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Văn Hiến. Ảnh: Nguyễn Hưng.

Theo cơ quan tố tụng, ngày 7/7/2006, Quân chủng Hải quân chưa đề nghị Bộ Quốc phòng trình Chính phủ xem xét phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc phòng với 3 khu đất trên nhưng các bị can đã trình ý kiến xin được ký hợp đồng liên doanh liên kết xây dựng cao ốc văn phòng cho thuê thời hạn 45-49 năm tại 3 khu đất với mức khoán kinh doanh 4,5-5 USD/m2/tháng.

Bị can Nguyễn Văn Hiến khi đó là Tư lệnh Quân chủng Hải quân do thiếu kiểm tra, thiếu trách nhiệm trong quản lý đất quốc phòng, đã nhất trí với các đề xuất của cấp dưới. Ngoài ra, ông Hiến còn bị cáo buộc ký nhiều văn bản đề nghị cấp trên và UBND TP.HCM chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng, đưa 3 khu đất vào hợp tác kinh doanh.

Theo Viện kiểm sát Quân sự Trung ương, khu đất số 2 đường Tôn Đức Thắng có diện tích hơn 1.200 m2 và đã được UBND TP.HCM cấp sổ đỏ cho Quân chủng Hải quân. Ngày 14/2/2006, Vũ Văn Khánh (cựu Giám đốc Công ty Hải Thành) và Phạm Duy Tân (cựu Giám đốc Công ty Cảnh Hưng) đã thỏa thuận hợp tác xây dựng cao ốc văn phòng.

Sau khi được ông Nguyễn Văn Hiến phê duyệt, Bùi Văn Nga và Phạm Duy Tân đã ký thành lập liên doanh Cảnh Hưng Hải Thành với vốn điều lệ 15 triệu USD. Theo hợp đồng, phía Hải Thành góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất tương đương 1,5 triệu USD. Còn Cảnh Hưng góp vốn bằng tiền mặt còn lại và thời gian hợp tác trong 49 năm.

Khi đã hoàn thiện các thủ tục hợp tác liên doanh, tháng 6/2007, bị can Thiềm trình và được cựu Tư lệnh Nguyễn Văn Hiến ký quyết định cho phép Công ty Hải Thành được sử dụng khu đất trong 49 năm để góp vốn thành lập liên doanh Cảnh Hưng Hải Thành.

Từ đây, Công ty Cảnh Hưng Hải Thành đã quản lý vào sử dụng khu đất này để xây cao ốc 27 tầng nổi, 4 tầng hầm và hoàn thiện 9 tầng cho thuê văn phòng. Tuy nhiên, Công ty Cảnh Hưng đã bán cổ phần cho một số đối tác thứ 3.

VKSND xác định giá trị khu đất số 9 Tôn Đức Thắng tại thời điểm tháng 5/2008 là 196 tỷ đồng, còn đến tháng 11/2018 là 529 tỷ. Hiện, Công ty Hải Thành chưa nộp về Quân chủng Hải quân số tiền sử dụng đất là 187 tỷ.

Ông Nguyễn Văn Hiến bị cáo buộc liên quan việc một số lô đất của Quân chủng Hải Quân ở đường Tôn Đức Thắng rơi vào tay tư nhân. Ảnh: Quỳnh Danh.

Tương tự đối với khu đất số 11-13 Tôn Đức Thắng (trước đây đánh số 9-11) có diện tích hơn 2.000 m2 vốn được giao cho Công ty Hải Thành quản lý, sử dụng để làm nhà khách hải quân. Ngày 14/6/2006, ông Hiến ký chỉ thị cho phép Công ty Hải Thành thương thảo với đối tác để hợp tác liên doanh. Giống như với Cảnh Hưng, phía Hải Thành đã ký với Công ty Mai Anh để liên kết xây tòa cao ốc cho thuê, thời gian hợp tác là 49 năm.

Sau khi được UBND TP.HCM cấp sổ đỏ khu đất, bằng các thủ tục góp vốn và thành lập liên doanh, Công ty Mai Thành (liên kết giữa Hải Thành và Mai Anh) đã đề nghị cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất cho đối tác Mai Thành và đối tác thứ 3. Năm 2013, Công ty Mai Thành đã xây trên nền đất số 11-13 tòa cao ốc 34 tầng để cho thuê văn phòng. Hiện, Công ty Hải Thành chưa nộp về Quân chủng Hải quân 248 tỷ.

Còn tại khu đất số 9 Tôn Đức Thắng, Công ty Yên Khánh (do Đinh Ngọc Hệ chỉ đạo) đã làm giấy tờ giả mạo năng lực khi ký hợp đồng hợp tác đầu tư xây dựng tòa nhà cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại với Công ty Hải Thành. Khi lô đất chưa được chuyển đổi sang làm kinh tế thì một số cựu cán bộ của Quân chủng Hải Quân đã ký hợp đồng liên doanh.

Sau 2 lần chuyển đổi, Công ty Yên Khánh nắm quyền sử dụng lô đất này. Và Út "Trọc" chỉ đạo lãnh đạo doanh nghiệp này thế chấp quyền sử dụng lô đất số 9 để vay vốn ngân hàng.

Sai phạm do tin tưởng cấp dưới

Theo cáo trạng, hành vi sai phạm của ông Nguyễn Văn Hiến tại 3 khu đất ở trung tâm TP.HCM do chủ quan, tin tưởng vào sự tham mưu của một số cán bộ dưới quyền.

Do cùng thời điểm phải thực hiện nhiều nhiệm vụ của Tư lệnh Hải quân nên ông Hiến đã thiếu kiểm tra, đôn đốc và chỉ đạo trực tiếp. Cựu đô đốc Nguyễn Văn Hiến cũng bị cáo buộc phạm tội do tin tưởng và sự bàn bạc của tập thể nên đã ký văn bản trái luật, từ đó gây thất thoát tài sản Nhà nước.

Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định các văn bản do bị can Nguyễn Văn Hiến ký và phê duyệt đều do bộ phận tham mưu, đề xuất không đúng. Cơ quan tố tụng cũng không phát hiện ông Hiến có động cơ, mục đích vụ lợi.

Bị can được xem xét tình tiết giảm nhẹ là đã thành khẩn khai báo. Ngoài ra, trong thời gian công tác, ông Nguyễn Văn Hiến đã có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng biển đảo, xây dựng quân đội và đạt nhiều giải thưởng.

Ông Đinh Ngọc Hệ tại phiên tòa hồi cuối năm 2018. Ảnh: Bá Chiêm

Ngày 18/5, Tòa án Quân sự Quân chủng Hải quân sẽ xét xử ông Nguyễn Văn Hiến về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, quy định tại Khoản 3 Điều 360 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt 7-12 năm tù.

Nhóm cán bộ cấp dưới là Bùi Như Thiềm, Bùi Văn Nga, Đoàn Mạnh Thảo và Trần Trọng Thuấn (cựu Phó giám đốc Công ty Hải Thành) bị xét xử về tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo điểm b, Khoản 3 Điều 229 Bộ luật Hình sự có khung hình phạt 5-12 năm tù.

Cũng liên quan vụ án này, Đinh Ngọc Hệ (cựu Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thái Sơn), Phạm Văn Diệt (cựu Tổng giám đốc Công ty Đức Bình) và Vũ Thị Hoan (cựu Giám đốc Công ty Yên Khánh) hầu tòa về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điểm a, Khoản 4 Điều 174 Bộ luật Hình sự có khung hình phạt 12-20 năm hoặc chung thân.

Hoàng Lam