Vị tướng quyền lực 25 tuổi

Hannibal dẻo dai cả về thể chất và tinh thần. Ông có thể dễ dàng chịu đựng giá rét dữ dội và cái nóng gay gắt. Ông chỉ ăn và uống đủ để sống, không phải để thỏa mãn khẩu vị của mình. Ông có thể hoàn toàn tỉnh táo hay ngủ vào bất cứ thời gian nào trong ngày, tùy thuộc vào thời điểm mà nhiệm vụ của mình cho phép.

Ông không đi tìm chăn ấm nệm êm ở một nơi yên tĩnh để nghỉ ngơi, mà thường được thấy nằm quấn một chiếc chăn lính ngủ trên đất giữa những binh lính đang canh gác. Quần áo ông mặc thì chẳng khác gì những người thanh niên trẻ cùng tuổi khác, dù trang bị và ngựa của ông là tốt nhất. Ông là một người lính thiện chiến cả ở dưới mặt đất lẫn trên lưng ngựa, luôn là người đầu tiên tấn công và là người cuối cùng rời khỏi chiến trường.

Hannibal đã thấm nhuần bài học từ cha mình, rằng cách đảm bảo nhất để truyền cảm hứng cho binh lính trong chiến dịch là sẻ chia nỗi chịu đựng với họ và bất chấp mạng sống của mình để bảo vệ họ.

Tranh mô tả chân dung tướng Hannibal. Ảnh: Britannica.

Hasdrubal đã dẫn dắt các đội quân Carthage ở Tây Ban Nha trong tám năm và củng cố sự kiểm soát của Carthage tại toàn bộ miền Nam của bán đảo. Ông lập ra một thành phố và đặt tên là Tân Carthage (nay là Cartagena) tại một bến cảng tuyệt đẹp trên biển Địa Trung Hải, trở thành trung tâm quyền lực của Carthage ở Tây Ban Nha. Nơi đó nằm gần Carthage hơn Gades, và gần các con sông nối các trung tâm khai thác ở miền Nam Tây Ban Nha với nhau. Như Polybius đã nói, đó là viên ngọc quý chủ chốt đại diện cho quyền lực của Carthage và là biểu tượng quyền hành của gia tộc Barca tại Iberia.

Thành phố mới cũng thu hút sự chú ý của Rome. Người La Mã đang bận rộn chiến đấu với người Illyria khắp vùng biển Adriatic và người Celt ở Bắc Ý kể từ sau khi Chiến tranh Punic lần thứ nhất kết thúc. Họ đã không mảy may chú ý đến những gì người Carthage đã làm ở vùng Iberia xa xôi, miễn là các khoản bồi thường bằng bạc Tây Ban Nha tiếp tục chảy vào ngân khố của Rome.

Nhưng giờ đây, với sự giàu có và quyền lực của Carthage mở rộng quá nhanh về phía Tây, họ bắt đầu lo ngại. Đáng chú ý là họ đã phái một sứ thần, không phải là tới Viện Nguyên lão Carthage, mà trực tiếp tới yết kiến Hasdrubal ở Tân Carthage để soạn thảo một hiệp ước phân định ranh giới giữa phạm vi ảnh hưởng của Carthage và Rome ở khu vực phía Tây Địa Trung Hải. Nó được biết tới là Hiệp ước Ebro, đặt tên theo con sông chảy qua miền Bắc Tây Ban Nha, ngay phía Nam dãy Pyrenees.

Các điều khoản khá đơn giản: Carthage sẽ giới hạn các hoạt động của mình gói gọn trong các vùng miền Nam và miền Trung của bán đảo rộng lớn, và không hành quân vượt qua bờ Bắc của sông Ebro. Đó là một sự nhượng bộ hào phóng khác thường của người La Mã, vì trên thực tế, hiệp ước này gần như công nhận toàn bộ Tây Ban Nha là lãnh thổ của Carthage.

Nhưng vào thời điểm đó, các mối đe dọa mà Rome đang phải đối mặt ở Ý và Illyria mới là những vấn đề trước nhất trong đầu họ, chứ không phải là Carthage, kẻ mà họ vẫn coi là yếu thế và đã bị đánh bại. Nếu có vấn đề với Carthage trong tương lai, người La Mã tự tin rằng họ sẽ xử lý được một cách dễ dàng.

Bốn năm sau Hiệp ước Ebro, Hasdrubal bị sát hại tại Tân Carthage bởi một đồng minh Iberia bất mãn. Người em vợ Hannibal của ông nay đã hai mươi lăm tuổi và là một vị chỉ huy dày dạn kinh nghiệm, giành được sự tôn trọng của các binh sĩ gốc Carthage cũng như gốc Tây Ban Nha bằng “tinh thần táo bạo cùng một trí óc nhanh nhẹn và sáng tạo”.

Ông được tôn làm tướng quân của quân đội, đầu tiên là bởi chính các binh sĩ đang đóng quân ở Tây Ban Nha, và sau đó là bởi chính quyền ở Carthage - nhưng không phải là không có sự chống đối. Lúc đó Hanno, đối thủ của cha ông, đã khuấy động sự phản đối Hannibal từ châu Phi:

Các người nghĩ là con trai của Hamilcar sẽ không sớm nhòm ngó sức mạnh và vương quyền quá lớn mà cha hắn đã đạt được và chần chừ không biến ngay tất cả chúng ta thành nô lệ cho thứ quyền lực mà Hamilcar đã truyền lại cho gia đình hắn, như thể nó là của riêng hắn để muốn cho ai thì cho ư?

Nhưng trong lúc này, trung tâm quyền lực của Carthage đúng là đang nằm trong tay gia tộc Barca ở Tây Ban Nha, và giờ là trong tay Hannibal. Vị tướng trẻ cuối cùng cũng sẵn sàng để đảm nhiệm vai trò toàn quyền chỉ huy - với ánh mắt của mình đã nhắm sẵn về Rome.

Philip Freeman/Bách Việt Books-NXB Dân Trí