Việc đầu tư dự án góp phần thúc đẩy cực tăng trưởng mới phía Đông Hà Nội

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Chiều 8/12, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về: một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; Chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình; Chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy; việc điều chỉnh nội dung Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Di dời các di tích lịch sử vẫn phải bảo đảm tính lịch sử vốn có

Cho ý kiến về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, các ĐBQH cơ bản nhất trí và cho rằng đây là dự án có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cực tăng trưởng mới ở phía Đông Hà Nội.

Theo ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ), dự thảo Nghị quyết giao UBND tỉnh Bắc Ninh được phép di dời các di tích lịch sử, văn hóa. Chính phủ đã có giải trình là việc di dời các di tích lịch sử, văn hóa không ảnh hưởng đến giá trị gốc cấu thành di tích, nên tiếp tục công nhận các di tích lịch sử, văn hóa sau di dời.

BQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy nhiên, tại điểm a, điểm b và điểm c khoản 1 Điều 22 Luật Di sản văn hóa năm 2024 quy định về di tích lịch sử thì công trình xây dựng, địa điểm phải gắn với sự kiện lịch sử, văn hóa tiêu biểu của quốc gia, địa phương trong quá trình dựng nước và giữ nước hoặc gắn với thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân, nhân vật lịch sử hoặc gắn với lịch sử phát triển công nghiệp, đô thị, nông thôn, có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của quốc gia hoặc địa phương.

“Như vậy, đối với các di tích lịch sử thì mấu chốt là ở địa điểm xây dựng phải gắn với sự kiện có tính lịch sử, nay di chuyển đến địa điểm mới thì địa điểm mới không thuộc một trong các quy định tại điểm a, điểm b và điểm c Khoản 1 Điều 22 Luật Di sản văn hóa. Nếu tiếp tục công nhận là di tích lịch sử thì tính lịch sử có còn nữa hay không?”, đại biểu Trần Văn Tiến băn khoăn.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Do vậy, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị, cần nghiên cứu để việc di dời các di tích lịch sử vẫn bảo đảm tính lịch sử vốn có của di tích.

Về vốn đầu tư và nguồn vốn đầu tư, Dự án khái toán tổng vốn đầu tư khoảng 196.000 tỉ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu chiếm 15%, vốn còn lại huy động từ các nguồn hợp pháp khác và không dùng vốn nhà nước.

Tuy nhiên, theo đại biểu Trần Văn Tiến, tại mục V.3.8 của bản thuyết minh Dự án có đề cập đến vốn nhà nước để thực hiện hoàn trả công trình hạ tầng kỹ thuật. Theo đó, gồm: nghĩa trang; công trình tôn giáo, tái định cư; trường học, cơ sở giáo dục; công trình thủy lợi; đường giao thông; đường điện và hạ tầng kỹ thuật khác. Như vậy, vốn nhà nước cũng tham gia vào Dự án.

Do đó, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị làm rõ tổng vốn nhà nước thực hiện hoàn trả công trình hạ tầng kỹ thuật là bao nhiêu và lấy từ nguồn nào, ngân sách trung ương hay ngân sách địa phương hay cả hai nguồn? Đồng thời, cần tính lại tổng vốn đầu tư Dự án và thời gian thu hồi vốn khi có cả vốn nhà nước tham gia để bảo đảm tính khả thi.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Quan tâm đến công tác đền bù, tái định cư, ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, khi thu hồi đất đai quy mô lớn với hơn 7.000 hộ dân thì điều người dân lo nhất không phải là giá đền bù cao hay thấp mà là họ sẽ sinh sống bằng gì sau khi nhận tiền đền bù, có việc làm hay không, con cái họ có nơi học hành ổn định hay không, họ có bị đẩy ra khỏi không gian sống của mình hay không?

Do đó, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân đề nghị, Quốc hội cần yêu cầu bắt buộc có đánh giá tác động đến đời sống của người dân tương tự đánh giá tác động về môi trường. Đánh giá phải độc lập, minh bạch, không gộp chung vào báo cáo kinh tế, kỹ thuật; kết quả đánh giá phải được dùng để thiết kế cách chính sách sinh kế dài hạn chứ không chỉ là đền bù một lần.

ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân cũng nhấn mạnh, tái định cư phải là tái lập cuộc sống, không chỉ là bố trí chỗ ở; tái định cư muốn thành công phải bảo đảm 3 yếu tố: không gian sống phù hợp với thói quen, văn hóa sinh hoạt của người dân; nhà ở có không gian giao tiếp cộng đồng; khoảng cách gần nơi làm việc hoặc tạo nơi làm việc ngay trong khu dân cư. Nhà đầu tư phải có trách nhiệm ngoài phần đền bù thì phải đồng hành với đời sống của người dân.

Tính toán độ dốc mái taluy đường phù hợp với địa chất thủy văn

Về Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy, các ĐBQH bày tỏ tán thành với sự cần thiết đầu tư Dự án với ý nghĩa trên tất cả các phương diện đối ngoại, bảo đảm quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế.

ĐBQH Trần Nhật Minh (Nghệ An) cho biết, đối với tỉnh Nghệ An, tuyến đường cao tốc Vinh - Thanh Thủy chủ yếu đi qua khu vực các xã thuộc miền Tây xứ Nghệ - nơi còn rất nhiều khó khăn, thu nhập bình quân đầu người của khu vực này đang thấp hơn rất nhiều so với mức bình quân cả nước. Việc hình thành tuyến đường này sẽ tạo nền tảng hạ tầng quan trọng để thúc đẩy phát triển khu kinh tế Cửa khẩu Thanh Thủy, tạo tiền đề cho sự phát triển trong khu vực lân cận, giúp người dân có điều kiện kết nối và giao thương hàng hóa.

ĐBQH Trần Nhật Minh (Nghệ An) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Nhật Minh đề nghị làm rõ thêm nội dung dự thảo Nghị quyết đang quy định Dự án khi hoàn thành sẽ được thực hiện theo quy mô tiêu chuẩn 6 làn xe, nhưng trong giai đoạn 2026 - 2030 sẽ thực hiện theo quy mô 4 làn xe. Cùng với việc giải phóng mặt bằng toàn tuyến theo quy mô 6 làn xe.

Tuy nhiên, quy định tại điểm a Khoản 5 Điều 2 dự thảo Nghị quyết chưa thể hiện rõ tổng mức đầu tư của Dự án là cho mục tiêu hoàn thành cả 6 làn xe hay chỉ giai đoạn 4 làn xe? Trong khi đó, dự thảo Nghị quyết không phân chia giai đoạn mà chỉ gọi chung là đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc đường bộ Vinh - Thanh Thủy.

Vì vậy, để tạo điều kiện cho quá trình triển khai Dự án, đại biểu Trần Nhật Minh đề nghị, điều chỉnh tiêu đề của khoản 5 Điều 2 dự thảo Nghị quyết thành “sơ bộ tổng mức đầu tư và nguồn vốn giai đoạn 2026 - 2030” nhằm phản ánh chính xác nhu cầu sử dụng của giai đoạn này.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Theo thuyết minh của Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, từ Km 25+200 đến Km 37+500 là vùng trũng thấp, thường xuyên ngập mỗi mùa lũ (tràn 1-24).

Tuy nhiên, đại biểu Trần Văn Tiến cho biết, theo bản vẽ thiết kế sơ bộ thì đoạn từ Km 25+200 đến Km 37+500 chỉ bao gồm tổng cộng 2142,3km là cầu còn lại khoảng 10,16km là đất đắp làm nền đường. Mặt khác, qua hai cơn bão số 13 và số 14 cho thấy, mưa bão đã gây thiệt hại nhiều về người và của.

Vì vậy, để hạn chế ngập úng và bảo đảm dòng chảy tự nhiên hiện có, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị, đoạn tuyến từ Km 25+200 đến Km 37+500 cũng như toàn tuyến, đối với những đoạn tuyến nền đường đất đắp nên thay bằng cầu cạn nhằm hạn chế chia cắt địa hình cũng như tránh cản trở dòng chảy mà dẫn đến gây ngập úng cục bộ; hạn chế việc thu hồi đất cũng như khai thác khoáng sản đắp nền.

Bên cạnh đó, từ Km 37+500 đến điểm cuối tuyến phần nhiều là đồi núi có độ dốc lớn. Đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị, cần tính toán độ dốc mái taluy đường phù hợp với địa chất thủy văn, tránh gây sạt lở đất đá khi có mưa lớn xảy ra nhiều ngày.

Minh Trang