Việt Nam đạt được bước tiến mạnh mẽ trong công tác bảo vệ tầng ô-dôn

Hành trình hơn 30 năm thực hiện nghị định thư Montreal

Sáng 16/9, Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Hội thảo Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2024 - 30 năm Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal.

Thông tin từ hội thảo cho biết, nhận thức được tầm quan trọng của bảo vệ tầng ô-dôn, năm 1985 các quốc gia trên thế giới đã thông qua Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn, đánh dấu mốc khởi đầu quan trọng cho công tác bảo vệ tầng ô-dôn trên quy mô toàn cầu.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Minh Tuấn

Phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp quốc năm 1994 đã quyết định chọn ngày 16 tháng 9 là Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn, nhằm kỷ niệm ngày Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn được thông qua.

Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2024 được Ban Thư ký ô-dôn quốc tế lựa chọn chủ đề “Nghị định thư Montreal: Thúc đẩy hành động vì khí hậu”.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết, năm 2024 đánh dấu mốc 30 năm Việt Nam tham gia Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn và Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn. Ngay sau khi tham gia Công ước và Nghị định thư năm 1994, Việt Nam đã ban hành Chương trình quốc gia loại trừ dần các chất làm suy giảm tầng ô-dôn năm 1995 và thành lập Văn phòng Chương trình quốc gia để điều phối, triển khai các hoạt động loại trừ các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal từ năm 1996.

Ông Lê Công Thành thông tin, trong thập niên đầu tiên tham gia Công ước và Nghị định thư (1994 - 2004) Việt Nam đã bắt đầu xây dựng và ban hành các quy định quản lý, kiểm soát sử dụng các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ để loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn.

Giai đoạn từ năm 2014 đến nay, Việt Nam đã tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, đến nay hệ thống chính sách, pháp luật về bảo vệ tầng ô-dôn, quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn và chất gây hiệu ứng nhà kính cơ bản được hoàn thiện. Doanh nghiệp sản xuất xốp, điều hòa không khí, thiết bị lạnh không còn sử dụng chất làm suy giảm tầng ô-dôn trong hoạt động sản xuất; việc nhập khẩu, tiêu thụ các chất được kiểm soát theo lộ trình; chất Methyl Bromide chỉ được sử dụng cho mục đích kiểm dịch và khử trùng trong nông nghiệp.

Năm 2019, Chính phủ đã phê chuẩn tham gia Bản sửa đổi, bổ sung Kigali thuộc Nghị định thư Montreal nhằm tăng cường công tác quản lý các chất gây hiệu ứng nhà kính (HFC) được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ô-dôn đang dần bị loại bỏ. Nội dung bảo vệ tầng ô-dôn đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định chi tiết về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn; các thông tư, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đã được ban hành phục vụ công tác quản lý.

Việt Nam - thành viên tích cực loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn

Sau 30 năm tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, Việt Nam đã được quốc tế đánh giá là thành viên tích cực và có trách nhiệm cao; nỗ lực thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp để quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Theo thống kê, đánh giá của Ban Thư ký ô-dôn quốc tế công bố tại kỳ họp tháng 7 vừa qua, Việt Nam đã loại trừ tiêu thụ 220 triệu tấn CO2, tương đương từ khi tham gia đến nay.

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: Minh Tuấn

Những kết quả đạt được trong thời gian qua có đóng góp quan trọng của các bộ, các ngành như: Công thương, Hải quan, Giáo dục nghề nghiệp, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sự tham gia tích cực của các cơ sở đào tạo, hiệp hội, hội nghề nghiệp và các doanh nghiệp trên cả nước; và sự đồng hành, hợp tác của Ban thư ký ô-dôn quốc tế, Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, các tổ chức quốc tế như Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc, Ngân hàng Thế giới…

Để tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả theo lộ trình, Kế hoạch quốc gia và thực hiện cam kết, Việt Nam cần triển khai nhiều hoạt động, trong đó có một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý, loại trừ chất được kiểm soát và ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật. Tăng cường sự phối hợp liên ngành trong kiểm tra, giám sát thực thi pháp luật; tăng cường kiểm soát xuất nhập khẩu và việc sử dụng các chất được kiểm soát, trong đó các cơ quan quản lý xuất, nhập khẩu, quản lý thị trường và lực lượng hải quan có vai trò rất quan trọng.

Thứ hai, hỗ trợ, khuyến khích các hoạt động chuyển đổi công nghệ sử dụng các chất thân thiện với khí hậu, cải thiện hiệu suất năng lượng của thiết bị làm mát; thúc đẩy thu gom, tái chế, tái sử dụng và xử lý chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal; triển khai mô hình áp dụng công nghệ làm mát bền vững, kinh doanh dịch vụ làm mát tại các khu đô thị, khu dân cư, tòa nhà văn phòng, thương mại và công trình công cộng.

Thứ ba, triển khai chương trình tập huấn, tăng cường năng lực về quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát cho đội ngũ cán bộ thực thi, giám sát thực hiện pháp luật; giảng viên tại cơ sở đào tạo; cán bộ tại tổ chức đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề. Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế, huy động sự hỗ trợ của quốc tế để thực hiện tốt các mục tiêu quốc gia./.

Văn Tuấn