Việt Nam - hình mẫu về xóa đói, giảm nghèo

Đời sống người dân không ngừng nâng cao
Chia sẻ về hành trình xóa đói giảm nghèo của nước ta, Phó Cục trưởng Cục Thông tin cơ sở và Thông tin đối ngoại (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu trong bảo đảm quyền con người và truyền thông về quyền con người.

Thứ nhất, đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao. Sau gần 40 năm đổi mới, từ một nước bị tàn phá nặng nề sau nhiều cuộc chiến tranh; bị bao vây, cấm vận suốt 30 năm, Việt Nam trở thành quốc gia điển hình thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc, là hình mẫu về hàn gắn và khôi phục sau chiến tranh.
Tỉ lệ nghèo đa chiều theo chuẩn mới năm 2024 chỉ còn khoảng 1%. Theo báo cáo của UNDP, chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam năm 2024 tăng 8 bậc so với kỳ trước, từ 115 lên vị trí 107/193 quốc gia.

Không chỉ về thu nhập, công tác giảm nghèo trong nhiều năm đã có sự thay đổi theo hướng đa chiều và bền vững. Đến nay, đã phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi; tỷ lệ huy động học sinh đi học đúng độ tuổi cấp tiểu học đạt đạt 99,7%; tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình giáo dục THCS đạt 90,7%. Tính đến quý 3/2024, cả nước có 51,6 triệu lao động có việc làm, chiếm 98% lực lượng lao động.

Bộ đội tham gia hỗ trợ người dân xây dựng nhà trong chương trình Xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Cùng với đó, người cao tuổi được quan tâm, chăm sóc; công tác đền ơn, đáp nghĩa với các thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng được thực hiện tốt. Tuổi thọ trung bình của Việt Nam tăng từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 74,5 tuổi năm 2023 và cao hơn trung bình thế giới (73 tuổi). Nhà nước hiện trợ cấp thường xuyên cho trên 1,13 triệu người có công với kinh phí 29.000 tỷ đồng/năm.

Thêm vào đó, việc hỗ trợ an sinh xã hội với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống 1,93% năm 2024. Việt Nam được thế giới ghi nhận, đánh giá cao và coi là hình mẫu thành công về xóa đói, giảm nghèo.

Nhà nước hiện trợ cấp thường xuyên cho gần 3,4 triệu đối tượng bảo trợ xã hội và gần 355.000 hộ gia đình, cá nhân được hỗ trợ hàng tháng. Riêng trong đại dịch Covid-19, Việt Nam hỗ trợ cho 67 triệu lượt người với kinh phí hơn 100.000 tỷ đồng, là một trong 5 nước có tỉ lệ bao phủ vaccine cao nhất thế giới với tiêm chủng miễn phí.

Việt Nam vừa tổng kết chương trình với mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước trong năm 2025. Tính đến nay, 34/34 tỉnh đã cơ bản hoàn thành chương trình mục tiêu mà thủ tướng giao. Đây là dấu ấn quan trọng giúp hàng chục nghìn gia đình thực hiện ước mơ an cư lạc nghiệp.

Từ giảm nghèo đến tăng trưởng xanh

Ông Hugo Pierrel, Phó Giám đốc AFD tại Việt Nam chia sẻ góc nhìn toàn diện về chặng đường phát triển ấn tượng của Việt Nam. Theo đó, AFD hiện diện tại Việt Nam từ năm 1994, đến nay đã có 31 năm đồng hành. Với vai trò ngân hàng phát triển song phương của Chính phủ Pháp, AFD cùng các đơn vị thành viên như Proparco và Expertise France đã cam kết tổng vốn hỗ trợ 3,2 tỷ euro (khoảng 3,73 tỷ USD) cho Việt Nam.

TP. Hồ Chí Minh mới hướng đến phát triển nền kinh tế số và kinh tế xanh để phát triển bền vững. Ảnh: Hoàng Tuyết

Theo ông Pierrel, có 3 giai đoạn hợp tác nổi bật, là “dấu mốc” trong hoạt động của AFD tại Việt Nam. Giai đoạn thứ nhất, từ năm 1994, trong giai đoạn này, AFD chủ yếu tài trợ cho nông nghiệp và chế biến nông sản, đặc biệt là các loại cây trồng chiến lược như lúa gạo, cà phê, chè, cao su, với mục tiêu giúp Việt Nam phát triển nông nghiệp và nâng cao năng lực chế biến nông sản. Đồng thời, nguồn vốn được phân bổ vào thủy lợi, quản lý nguồn nước và hạ tầng thủy nông, đặt nền móng cho tăng trưởng dài hạn.

Giai đoạn thứ hai, vào đầu những năm 2000, khi Việt Nam tập trung phát triển hạ tầng kinh tế, AFD đã dịch chuyển nguồn vốn sang lĩnh vực này nhằm đáp ứng yêu cầu của Chính phủ Việt Nam. Các dự án nổi bật bao gồm hợp tác giữa AFD với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (EVNNPT), dự án nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Lào Cai và đồng tài trợ tuyến Metro số 3 Hà Nội.

Từ năm 2015, hoạt động của AFD tại Việt Nam đã có một dấu mốc mới. Sau khi Thỏa thuận Paris về khí hậu được ký kết, AFD được giao nhiệm vụ tăng cường hỗ trợ các chương trình giảm phát thải và thích ứng biến đổi khí hậu.
Tại Việt Nam, AFD tự hào là một trong những tác nhân chủ chốt đã đóng góp vào quá trình chuyển dịch năng lượng thông qua các dự án hỗ trợ về năng lượng và giao thông, hỗ trợ tiến trình chuyển dịch năng lượng theo Chiến lược điện VIII và cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Chính phủ Việt Nam. Nhiều dự án lớn đã được triển khai, như mở rộng thủy điện Hòa Bình, Thủy điện tích năng Bác Ái và các dự án chống xói lở, ngập lụt tại hơn 15 tỉnh thành mới của Việt Nam.

Không chỉ thu hẹp trong hoạt động tài trợ vốn, AFD còn tham gia tư vấn chính sách, nâng cao năng lực phân tích kinh tế - khí hậu (Chương trình GEMMES). Đồng thời, thúc đẩy kết nối đối tác đồng cấp giữa Việt Nam - Pháp, như kết nối EVN với Tập đoàn điện lực Pháp EDF, hay thành phố Hà Nội với vùng Ile-de-France ở Paris.

Đánh giá về chương trình cải cách thể chế được khởi động từ đầu năm 2025, ông Pierrel khẳng định, đây là một bước tiến tích cực đối với hệ thống hành chính và tổ chức chính quyền các cấp của Việt Nam, mở ra cơ hội nâng cao hiệu quả quản trị, qua đó hỗ trợ mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045.

Để duy trì đà tăng trưởng bền vững, Phó Giám đốc AFD tại Việt Nam khuyến nghị lồng ghép 4 yếu tố quan trọng vào chính sách phát triển quốc gia. Đó là xây dựng hệ thống sản xuất - tiêu dùng phi carbon, giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch; tích hợp ứng phó biến đổi khí hậu trong mọi chính sách, từ Trung ương đến địa phương, cả khu vực công và tư nhân; xây dựng nền tảng hạ tầng và thể chế vững chắc làm bệ đỡ cho phát triển kinh tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, coi đây là động lực then chốt để nâng cao năng suất lao động và tăng thêm giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Tùng Dương