Việt Nam hợp pháp hóa thị trường tài sản số, thu hút dòng vốn 100 tỷ USD

Việt Nam tạo sân chơi riêng cho thị trường tài sản mã hóa

Từ thị trường ngầm 100 tỷ USD đến kỷ nguyên tài sản số được quản lý

Ngày 9/9/2025 đi vào lịch sử như một dấu mốc trọng đại của ngành tài chính Việt Nam. Sau nhiều năm theo dõi và cân nhắc, Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị quyết 05, khởi động giai đoạn thí điểm 5 năm đối với thị trường tài sản mã hóa. Đây không chỉ là một động thái mang tính pháp lý, mà còn là sự thừa nhận mạnh mẽ đối với một thị trường đã phát triển bùng nổ, nhưng phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà nước.

Trong bối cảnh toàn cầu, Việt Nam nổi lên như một trong những "điểm nóng" về tài sản mã hóa. Ước tính có tới 17 triệu người Việt Nam đã tham gia giao dịch tiền mã hóa, một con số khổng lồ, tương đương gần 20% dân số trưởng thành. Với tổng giá trị giao dịch hằng năm ước tính trên 100 tỷ USD, thị trường này có quy mô ngang ngửa hoặc thậm chí lớn hơn nhiều ngành công nghiệp truyền thống.

Tuy nhiên, một nghịch lý lớn tồn tại: gần như toàn bộ hoạt động giao dịch này đều diễn ra trên các sàn quốc tế như Binance, Bybit, hay các nền tảng có trụ sở tại Singapore, Hàn Quốc, Hồng Kông… Điều này tạo ra một thị trường phi chính thức quy mô lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh, bảo vệ nhà đầu tư và thất thoát nguồn thu thuế cho quốc gia.

Ông Michael Kokalari, Giám đốc Phân tích Kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital nhận định: "Mục tiêu rõ ràng của Chính phủ là chuyển hoạt động tiền mã hóa tại Việt Nam từ thị trường 'chui' phụ thuộc vào các kênh nước ngoài, sang một thị trường chính thức, minh bạch, có thể quản lý về thuế và tích hợp sâu rộng vào hệ thống tài chính nội địa".

Để hiện thực hóa mục tiêu này, một loạt các động thái đã được triển khai một cách bài bản và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Vào tháng 7/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, một văn bản pháp lý mang tính bước ngoặt, chính thức công nhận tài sản số và mở đường cho các quy định chi tiết. Luật này yêu cầu các nền tảng tiền mã hóa phải có giấy phép hoạt động trong nước và cung cấp cổng giao dịch trực tiếp bằng tiền đồng (VNĐ) từ ngày 1/1/2026. Đây là cơ sở pháp lý vững chắc để đưa thị trường vào khuôn khổ.

Cùng thời điểm, Chính phủ đã ra mắt NDAChain, nền tảng blockchain quốc gia. NDAChain không đơn thuần chỉ là một hệ thống blockchain, mà là một hạ tầng số quốc gia được thiết kế để cung cấp các dịch vụ tài chính an toàn và bảo mật. Nền tảng này sẽ đóng vai trò xương sống cho việc "token hóa" (mã hóa) tài sản, hỗ trợ các giao dịch điện tử và tích hợp với hệ thống ngân hàng.

Đến tháng 8, nhiều nguồn tin uy tín tiết lộ kế hoạch thí điểm 5 sàn giao dịch tài sản số được cấp phép, cho phép giao dịch các đồng tiền lớn như Bitcoin, Ethereum và khoảng 50 loại tài sản mã hóa khác. Đây là bước đi cụ thể hóa Luật và Nghị quyết, tạo ra những "sân chơi" được giám sát chặt chẽ cho các nhà đầu tư.

Mô hình này cho thấy sự tham khảo kỹ lưỡng từ kinh nghiệm của các quốc gia khác. Ông Kokalari nhấn mạnh, việc Việt Nam học hỏi từ mô hình của Hàn Quốc là rất quan trọng. Kể từ năm 2021, Hàn Quốc đã áp dụng chính sách nghiêm ngặt ngay từ đầu: liên kết tài khoản ngân hàng bằng tên thật, kiểm soát chặt chẽ các rủi ro rửa tiền và xử phạt nặng các hành vi thao túng. Nhờ cách tiếp cận này, thị trường Hàn Quốc đã tập trung vào 5 sàn giao dịch chính thức, hoạt động ổn định và mang lại nguồn thu thuế đáng kể.

Việt Nam đang đi theo một lộ trình tương tự, với quan điểm "kiểm soát ngay từ đầu, không để thị trường phát triển tự do rồi mới siết". Bà Thái Thị Việt Trinh, Chuyên gia phân tích kinh tế vĩ mô tại VinaCapital, nhận định: "Thái Lan hay thậm chí Singapore - những thị trường được xem là cởi mở nhất khu vực - cũng phải đối mặt với rủi ro từ cách tiếp cận 'mở trước, siết sau' và buộc phải siết chặt kiểm soát khi rủi ro gia tăng. Việt Nam đang đi trước một bước bằng cách thiết lập khung quy định rõ ràng ngay từ đầu, trước khi thị trường bùng nổ mạnh mẽ hơn nữa".

Nghị quyết 05 cũng đã đưa ra các yêu cầu cụ thể cho các sàn thí điểm: phải có giấy phép hoạt động trong nước, giao dịch bằng VNĐ và đặc biệt là vốn điều lệ tối thiểu 10 nghìn tỷ đồng (khoảng 380 triệu USD). Mức vốn này không chỉ đảm bảo năng lực tài chính mà còn là rào cản để chỉ những đơn vị thực sự nghiêm túc và đủ tiềm lực mới có thể tham gia. Phí giao dịch ban đầu dự kiến tương tự thị trường chứng khoán, khoảng 0,15%.

Cơ hội mới cho hệ sinh thái tài chính

Sự dịch chuyển chính sách này không chỉ tác động đến người giao dịch cá nhân mà còn mở ra những cơ hội chưa từng có cho toàn bộ hệ sinh thái tài chính.

Thứ nhất, các sàn giao dịch và môi giới được cấp phép sẽ trở thành trung tâm của thị trường. Họ có thể thu hút hàng tỷ USD khối lượng giao dịch từ các sàn nước ngoài về, tạo ra doanh thu phí và dữ liệu thị trường vô cùng giá trị.

Thứ hai, sự hợp pháp hóa mở đường cho các quỹ đầu tư tài sản số. Các quỹ Bitcoin hay quỹ đa dạng tài sản số có thể ra đời, đáp ứng nhu cầu đầu tư từ các tổ chức trong nước như bảo hiểm hay quỹ hưu trí, những định chế vốn đang có nguồn vốn nhàn rỗi lớn.

Thứ ba, NDAChain và các sàn thí điểm sẽ là nền tảng cho việc "token hóa" tài sản thực. Trái phiếu, tín chỉ carbon, hóa đơn thương mại, hay thậm chí bất động sản có thể được mã hóa và giao dịch trên blockchain, mang lại tính thanh khoản cao hơn và khả năng huy động vốn linh hoạt.

Thứ tư, ngân hàng và các công cụ thanh toán điện tử sẽ đóng vai trò then chốt. Các sàn giao dịch được cấp phép sẽ kết nối trực tiếp với hệ thống ngân hàng trong nước để nạp/rút tiền VNĐ. Điều này không chỉ mang lại doanh thu từ phí thanh toán mà còn mở ra viễn cảnh về mô hình "ngân hàng tài sản số", nơi các ngân hàng cung cấp dịch vụ lưu ký, thanh toán và cho vay đối với tài sản số. Cổ phiếu của các ngân hàng được cho là sẽ hưởng lợi trực tiếp như MB Bank và Techcombank đã có những phản ứng tích cực trên thị trường, với mức tăng trưởng ấn tượng từ đầu năm.

Theo ông Michael Kokalari, những bước đi này không chỉ đơn thuần là việc kiểm soát giao dịch tiền mã hóa. Nó là nền móng để xây dựng một nền kinh tế số toàn diện. Việc tích hợp NDAChain và các sàn thí điểm sẽ giúp thúc đẩy quá trình token hóa, cho phép các ngành như quản lý chuỗi cung ứng, năng lượng tái tạo, và bất động sản tận dụng công nghệ blockchain để tối ưu hóa hoạt động. Tín chỉ carbon, một công cụ quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, có thể trở nên thanh khoản hơn bao giờ hết khi được mã hóa và giao dịch trên các nền tảng chính thức.

Tóm lại, sau nhiều năm áp dụng cách tiếp cận thận trọng, Việt Nam đã có một bước chuyển mình mạnh mẽ, từ việc nhìn nhận tài sản số như một rủi ro tiềm tàng thành một phần hợp pháp và không thể thiếu của hệ thống tài chính.

Hải Yến