Việt Nam - Nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất Đông Á và toàn cầu

Nguồn: Tổng cục Thống kê. Đồ họa: Phương Anh

PV: Xin ông cho biết bình luận của mình về tình hình kinh tế Việt Nam năm 2024 trong bối cảnh toàn cầu đầy thách thức?

TS. Andrea Coppola: Nền kinh tế Việt Nam năm 2024 đã có những bước phát triển rất mạnh mẽ. Mặc dù bối cảnh địa chính trị quốc tế có nhiều diễn biến căng thẳng và các mối đe dọa từ biến đổi khí hậu, thiên tai, Việt Nam đã thể hiện khả năng phục hồi ấn tượng.

Năm 2024, nền kinh tế Việt Nam không những duy trì được tốc độ phát triển dài hạn mà còn đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh nhất ở Đông Á. Các yếu tố chính dẫn đến những thành công này là nhu cầu từ bên ngoài đã tăng mạnh, thúc đẩy xuất khẩu phục hồi, sản xuất công nghiệp mạnh mẽ, cùng với sự phục hồi, ổn định của nhu cầu trong nước. Xu hướng tích cực này dự kiến sẽ còn tiếp tục sang năm 2025.

Những thay đổi toàn cầu tạo ra cơ hội và thách thức cho Việt Nam, đặc biệt là khi xét đến mức độ hội nhập rất cao trong chuỗi giá trị toàn cầu và tầm quan trọng đặc biệt của thương mại đối với nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh này, Ngân hàng Thế giới vừa công bố báo cáo “Việt Nam 2045 - Nâng cao vị thế thương mại trong một thế giới đang thay đổi - Con đường dẫn đến tương lai thu nhập cao của Việt Nam”.

Báo cáo phân tích bối cảnh định hướng cho Việt Nam khi tham gia các hoạt động thương mại toàn cầu và tận dụng giai đoạn tiếp theo của hội nhập toàn cầu và khu vực để đạt được khát vọng trở thành nền kinh tế thu nhập cao vào năm 2045. Báo cáo đề xuất một loạt các khuyến nghị chính sách bổ sung, gồm chuyển đổi từ khâu lắp ráp thâm dụng lao động sang các hoạt động có giá trị cao thâm dụng kỹ năng và công nghệ, tăng cường hội nhập thương mại khu vực bằng cách giảm các rào cản chính sách phi thuế quan, phát triển lực lượng lao động cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, tăng cường mối liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước và chuỗi giá trị toàn cầu, thúc đẩy xuất khẩu ít carbon...

PV: Ông đánh giá thế nào về các chính sách tài khóa, tiền tệ mà Chính phủ Việt Nam áp dụng trong năm qua?

TS. Andrea Coppola: Năm 2024, các cơ quan chức năng đã tận dụng thành công các công cụ chính sách tài khóa và tiền tệ để duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phục hồi nhu cầu trong nước. Tôi xin chúc mừng các cơ quan chức năng vì những nỗ lực nhằm củng cố môi trường kinh doanh bằng cách đơn giản hóa các quy định. Đây là chìa khóa để thúc đẩy sự phát triển của khu vực tư nhân Việt Nam.

Trong tương lai, cần có một gói chính sách toàn diện được phối hợp - bao gồm chính sách tài khóa, tiền tệ, khu vực tài chính và chính sách công - để hỗ trợ quá trình tăng trưởng hơn và bền vững hơn cho nền kinh tế Việt Nam. Việc đẩy nhanh giải ngân đầu tư công sẽ hỗ trợ tổng cầu trong ngắn hạn, giúp thu hẹp khoảng cách cơ sở hạ tầng đang nổi lên. Mặt khác, các tổ chức tài chính có thể không có nhiều dư địa để cắt giảm lãi suất bổ sung do đồng USD có thể tăng giá trong những tháng tới.

Từ những cải cách gần đây, chúng ta vẫn cần phải giảm thiểu rủi ro và điểm yếu của khu vực ngân hàng. Chính phủ có thể khuyến khích các ngân hàng cải thiện tỷ lệ an toàn vốn và tăng cường khuôn khổ thể chế cho hoạt động giám sát (bao gồm phát hiện và giải quyết các vấn đề phát sinh từ việc các ngân hàng liên kết với các tập đoàn kinh doanh) và can thiệp sớm, để kịp thời giải quyết các thách thức mới nổi.

Phát triển thị trường vốn cũng rất quan trọng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế dài hạn bằng cách đảm bảo môi trường tài chính ổn định, hiệu quả và dễ tiếp cận. Việc đa dạng hóa dần các khoản đầu tư của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam có thể hỗ trợ sự phát triển của thị trường vốn.

Cuối cùng, Chính phủ có thể đẩy nhanh cải cách để cải thiện môi trường pháp lý đối với các dịch vụ quan trọng (công nghệ thông tin và truyền thông, điện, vận tải), để xanh hóa nền kinh tế, xây dựng nguồn nhân lực và tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh.

Việc đa dạng hóa thương mại hơn nữa (điểm đến và sản phẩm) và tăng cường hội nhập, kết nối thương mại khu vực cũng sẽ làm giảm mức độ tiếp xúc với tình trạng phân mảnh thương mại toàn cầu và đảm bảo tăng trưởng bền vững hơn.

PV: Từ những nền tảng của kinh tế Việt Nam 2024, WB có dự báo gì về triển vọng kinh tế của Việt Nam năm 2025 và động lực tăng trưởng là gì, thưa ông?

TS. Andrea Coppola: Dự báo kinh tế mới nhất của chúng tôi chỉ ra rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh vào năm 2025 với tốc độ khoảng 6,5%. Điều này sẽ đưa Việt Nam một lần nữa trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ở Đông Á và trên toàn cầu.

Chúng tôi kỳ vọng thương mại sẽ vẫn là động lực chính của tăng trưởng kinh tế mặc dù tăng trưởng xuất khẩu có thể không ấn tượng như năm 2024 do khả năng giảm tốc ở Hoa Kỳ và Trung Quốc, hai động lực chính của nền kinh tế toàn cầu. Tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam cũng sẽ được hỗ trợ bởi sự phục hồi liên tục của nhu cầu trong nước do tâm lý của nhà đầu tư và người tiêu dùng được cải thiện.

PV: Ông đã từng nói rằng mặc dù tăng trưởng tích cực, Việt Nam vẫn đang tăng trưởng dưới mức tiềm năng. Vậy theo ông, Việt Nam cần làm gì để tạo ra bước đột phá cho “con rồng” Việt Nam vào năm 2025?

TS. Andrea Coppola: Khi thảo luận với các cơ quan chức năng, tôi thấy rằng trọng tâm của chương trình cải cách cần phải là con người, cơ sở hạ tầng và thể chế. Tôi rất đồng ý với chiến lược này. Đẩy nhanh đầu tư vào nguồn nhân lực - bằng cách nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động Việt Nam - và vào cơ sở hạ tầng giao thông, điện là rất quan trọng để cải thiện hơn nữa năng suất và khả năng cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam. Hiện đại hóa các thể chế, nâng cao hiệu quả và hiệu suất hơn nữa sẽ giúp Việt Nam trở thành một quốc gia có thu nhập cao.

PV: Xin cảm ơn ông!

Thảo Miên