Việt Nam-Nhật Bản: Đồng hành chiến lược trong kỷ nguyên mới

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hội kiến Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru nhân dịp dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 và các Hội nghị liên quan tại Vientiane, Lào ngày 11/10/2024. (Nguồn: VGP)

Chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên của Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru sau khi nhậm chức (tháng 10/2024) cũng là chuyến thăm đầu tiên của một Thủ tướng Nhật Bản tới Hà Nội kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới (tháng 11/2023).

Ưu tiên hàng đầu

Thời điểm của chuyến thăm cũng đáng chú ý khi đặt trong bối cảnh Nhật Bản đang diễn ra kỳ họp Quốc hội, dự kiến kéo dài đến 22/6. Thủ tướng Ishiba Shigeru đã tranh thủ khoảng thời gian được nghỉ của “Tuần lễ vàng” để thực hiện chuyến công du nước ngoài và việc lựa chọn Việt Nam, Philippines cho thấy tầm quan trọng chiến lược của hai nước đối với Nhật Bản.

Trong đó, Việt Nam là điểm đến trước tiên, thể hiện sự coi trọng của Chính phủ Nhật Bản đối với vai trò, vị thế của Việt Nam trong khu vực. Như Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Hayashi Yoshimasa chia sẻ tại họp báo thường kỳ hôm 23/4, “một trong những ưu tiên ngoại giao hàng đầu của Nhật Bản là tăng cường quan hệ với Đông Nam Á, một động lực tăng trưởng toàn cầu lớn và là một khu vực có tầm quan trọng chiến lược”.

Với cá nhân Thủ tướng Ishiba Shigeru, chuyến thăm là cơ hội để ông xây dựng và vun đắp quan hệ với các nhà lãnh đạo Việt Nam, củng cố hơn nữa tin cậy chính trị giữa hai bên. Cách đây 36 năm, ông Ishiba Shigeru từng thăm Việt Nam với vai trò nghị sĩ.

Trong năm qua, Thủ tướng Ishiba Shigeru đã hội kiến Chủ tịch nước Lương Cường nhân dịp tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Lima, Peru (17/11/2024), Thủ tướng Phạm Minh Chính nhân dịp dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 và các Hội nghị liên quan tại Vientiane, Lào (11/10/2024) và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trong khuôn khổ chuyến thăm Tokyo (5/12/2024).

Với chuyến thăm này, đặc biệt là lần đầu tiên hội kiến Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Ishiba Shigeru có cơ hội làm sâu sắc sắc hơn “quan hệ cá nhân” với các lãnh đạo Việt Nam, như khẳng định của Chánh Văn phòng Nội các Hayashi Yoshimasa.

Tại các cuộc gặp, các nhà lãnh đạo sẽ không chỉ đánh giá lại tiến trình hợp tác thời gian qua, mà quan trọng hơn, trao đổi sâu rộng, thực chất nhằm triển khai nội hàm của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực, nhất là về kinh tế - thương mại - đầu tư và những lĩnh vực mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, năng lượng, bán dẫn, khoa học công nghệ...

Như vậy, trọng tâm của chuyến thăm cũng phù hợp với những mục tiêu của Việt Nam khi bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là quyết sách chiến lược hết sức quan trọng, định hướng phát triển cho Việt Nam hàng chục năm tới, đưa Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Trong đó, hợp tác khoa học công nghệ của Nhật Bản được ưu tiên thúc đẩy, nhất là trong lĩnh vực chuyển đổi số, năng lượng, bán dẫn, cơ sở hạ tầng... Có thể thấy, đồng điệu về mục tiêu và hành động, kỷ nguyên mới của Việt Nam sẽ là cơ hội để hai nước mở rộng hơn nữa quan hệ hợp tác trong khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới.

Đông đảo người tham dự Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản, ngày 30/3/2025. (Nguồn: VOV)

Xung lực mới

Thông qua chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Ishiba Shigeru, Nhật Bản thể hiện mong muốn đẩy mạnh hợp tác, khẳng định cam kết với vai trò là đối tác hàng đầu của Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Theo Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Phạm Quang Hiệu, Nhật Bản tiếp tục ủng hộ, hỗ trợ Việt Nam thực hiện ba đột phá chiến lược về thể chế, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, giúp Việt Nam công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong đó, hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư là trụ cột quan trọng nhất trong quan hệ song phương.

Đồng tình với quan điểm đó, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki nêu rõ, ngoài trụ cột kinh tế - thương mại - đầu tư, hợp tác của Việt Nam - Nhật Bản còn đặt trọng tâm vào hai trụ cột khác là an ninh, quốc phòng và phát triển nguồn nhân lực, văn hóa, du lịch, giao lưu địa phương và giao lưu nhân dân.

Bên cạnh đó, hợp tác trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, chống biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, giảm phát thải... cũng được hai bên quan tâm. Đặc biệt, Nhật Bản có thế mạnh trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và ứng phó thiên tai; tích cực phát huy vai trò dẫn dắt, đi đầu với nhiều sáng kiến khu vực như Cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0 (AZEC), hỗ trợ Việt Nam trong việc phát triển điện gió, điện mặt trời và quá trình chuyển đổi năng lượng xanh.

Tại buổi tiếp Đại sứ Ito Naoki vào ngày 18/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai bên làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hiệu quả trên các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, kinh tế, đi sâu hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển giao công nghệ hiện đại, an ninh lương thực, năng lượng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; tiếp tục mở cửa thị trường cho nhau; Nhật Bản hỗ trợ về vốn, công nghệ, thúc đẩy các tập đoàn Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam.

Thủ tướng cũng đề nghị, Nhật Bản mở rộng cung cấp nguồn vốn ODA thế hệ mới cho các dự án, công trình chiến lược có tính chất xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái, như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, nhà máy điện hạt nhân; tích cực phối hợp để tiếp tục tái cấu trúc dự án Lọc hóa dầu Nghi Sơn trên tinh thần lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ...

Những nội dung trao đổi thể hiện mong muốn mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực cho thấy sự tin cậy và khát vọng cùng phát triển đong đầy trên dòng chảy của quan hệ Việt Nam-Nhật Bản trong giai đoạn mới hiện nay. Với niềm tin và khát vọng mạnh mẽ đó, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Ishiba Shigeru được kỳ vọng sẽ tạo xung lực mới cho quan hệ song phương, đề ra những định hướng lớn mang tính chiến lược “đẩy con thuyền” Việt Nam-Nhật Bản tiến vào kỷ nguyên mới.

Chuyến thăm được trông đợi sẽ đạt nhiều kết quả cụ thể, ký kết nhiều văn bản hợp tác trong các lĩnh vực, đặc biệt là hợp tác khoa học công nghệ, kinh tế xanh, kinh tế số và phát triển bền vững, cơ sở hạ tầng chiến lược bao gồm giao thông, năng lượng, điện...

Đến Việt Nam vào những ngày đất nước rực rỡ cờ hoa, khí thế bước vào kỷ nguyên mới, chuyến thăm của Thủ tướng Ishiba Shigeru sẽ góp phần củng cố hơn nữa tình cảm hữu nghị, sự gắn bó giữa nhân dân hai nước, tạo dựng nền tảng vững chắc để quan hệ Việt Nam - Nhật Bản tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững, vì lợi ích của hai dân tộc, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Thu Trang