Việt Nam xếp hạng 46 trên toàn cầu về nghiên cứu chất lượng cao

Tổ chức Nature Portfolio vừa công bố Nature Index 2022 - bảng xếp hạng quốc gia và đơn vị nghiên cứu theo thành tích thuộc 4 lĩnh vực gồm hóa học, khoa học vật lý, khoa học sự sống, khoa học trái đất và môi trường. Trong số 175 quốc gia, vùng lãnh thổ được thống kê trong Nature Index, chỉ có 50 quốc gia, vùng lãnh thổ được xếp hạng toàn cầu. Việt Nam nằm trong danh sách 50 quốc gia, vùng lãnh thổ này, cụ thể là ở vị trí thứ 46, với tổng chỉ số đóng góp trong các bài báo là 26,54.

Riêng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam đạt vị trí thứ 10, xếp trên một số nước Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Philippines... Thái Lan ở vị trí ngay trên Việt Nam (thứ 9) với chỉ số đạt được 65,5 (trong danh sách toàn cầu, Thái Lan ở vị trí 40). Singapore với chỉ số 618,81 dẫn đầu Đông Nam Á, xếp thứ 17 thế giới, thứ 6 châu Á - Thái Bình Dương.

Điểm khác biệt quan trọng của Nature Index so với nhiều bảng xếp hạng khác là việc chọn lọc dữ liệu. Thay vì sử dụng kết quả công bố khoa học trên toàn bộ hàng chục nghìn tạp chí của Web of Science (WoS) hay Scopus (những cơ sở dữ liệu tổng hợp các tạp chí khoa học thế giới), hoặc một số lượng rất lớn tạp chí trong hai danh mục này để xếp hạng, Nature Index chỉ thống kê các bài báo công bố trên 82 tạp chí danh tiếng nhất.

Để chọn ra 82 tạp chí này, Nature Index đã hỏi ý kiến 6.500 nhà khoa học khắp thế giới xem đâu là những tạp chí hàng đầu mà họ mong muốn công bố các công trình của họ. Nature Index đề nghị các nhà khoa học lựa chọn những tạp chí uy tín nhất theo đánh giá của họ mà không cần quan tâm đến các chỉ số trắc lượng của tạp chí, chẳng hạn như hệ số ảnh hưởng (impact factor).

82 tạp chí tốt nhất được các nhà khoa học lựa chọn bao gồm cả các tạp chí đa ngành lẫn một số tạp chí chuyên ngành. Nhóm 82 tạp chí này tuy chỉ chiếm dưới 5% về mặt số lượng nhưng đóng góp tới gần 30% tổng số trích dẫn của tất cả các tạp chí khối ngành khoa học tự nhiên nằm trong WoS. Do cách làm này, dữ liệu từ Nature Index có thể cho thấy phần nào bức tranh nghiên cứu chất lượng cao trong khối ngành khoa học tự nhiên tại mỗi quốc gia và đơn vị nghiên cứu.

Nature Index là một bảng xếp hạng đặc biệt, chỉ tập trung đánh giá nghiên cứu chất lượng cao. Nature Index là cơ sở dữ liệu mở thống kê kết quả công bố khoa học của các quốc gia và đơn vị nghiên cứu cũng như mạng lưới hợp tác khoa học toàn cầu. Trong khi các bảng xếp hạng khác chỉ cho biết kết quả xếp hạng chứ không chia sẻ dữ liệu dùng để xếp hạng, Nature Index công khai dữ liệu và thông tin chi tiết đến từng bài báo.

Danh sách 10 đơn vị nghiên cứu dẫn đầu của Việt Nam: Trường Đại học Phenikaa, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, Trường Đại học Duy Tân, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM, Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Học viện Kỹ thuật quân sự, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam.
Trong số 10 cơ sở nghiên cứu dẫn đầu Việt Nam, chỉ có 4 trường, viện có nhiều hơn 10 bài báo công bố trên nhóm 82 tạp chí của Nature Index, đó là Trường ĐH Phenikaa (13 bài), Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam (57 bài), Trường Đại học Duy Tân (15 bài) và Đại học Quốc gia Hà Nội (18 bài).