Viết sách kỹ năng khó hay dễ?

Bùng nổ sách kỹ năng

Xin được hỏi nhà báo Nguyễn Tuấn Anh, anh đánh giá chất lượng sách kỹ năng được xuất bản ở Việt Nam hiện nay như thế nào?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Đây là một câu hỏi rất rộng vì hiện nay số lượng sách kỹ năng được xuất bản là rất lớn, trong gần 10 năm tập trung làm công việc tư vấn xuất bản dòng sách này thì số lượng sách kỹ năng mà cá nhân tôi đọc được cũng chỉ là một bộ phận rất nhỏ bé thôi. Tôi quan sát thấy số lượng sách kỹ năng ngày càng tăng, số lượng những cuốn sách có hình thức đẹp và nội dung tốt cũng ngày càng nhiều. Chủ đề các cuốn sách kỹ năng cũng ngày càng đa dạng, đáp ứng ngày càng tốt như cầu của bạn đọc.

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh là tác giả các cuốn sách kỹ năng: Trường học hay Trường đời, Xây dựng thương hiệu cá nhân để tự bán mình với giá cao nhất, 6 bước tự xuất bản một cuốn sách.

Hiện nay trên thị trường sách kỹ năng phục vụ cho những lứa tuổi nào?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Độ phủ của sách kỹ năng hiện khá rộng. Nhưng theo quan sát của tôi thì nhóm các bạn trẻ hiện đọc sách kỹ năng ngày càng nhiều.

Theo anh, sách kỹ năng có bao nhiêu chủ đề và chủ đề nào đang được độc giả quan tâm nhất?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Sách kỹ năng có nhiều chủ đề và tôi thấy sách kỹ năng sống đang được bạn đọc quan tâm nhiều nhất. Tôi có quen với nhiều anh chị làm về phát hành sách, họ chia sẻ có những cuốn sách kỹ năng sống được ưa chuộng cứ như không bao giờ hạ nhiệt như: Đắc Nhân Tâm, Thương hiệu của bạn có giá triệu đô, Khéo ăn nói sẽ có được thiên hạ...

Viết sách kỹ năng dễ hay khó?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh cũng là tác giả của 3 cuốn sách kỹ năng, anh có thể chia sẻ câu chuyện khi viết sách kỹ năng?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Tôi có 3 cuốn sách kỹ năng may mắn được các bạn trẻ yêu thích là Trường học hay Trường đời, Xây dựng thương hiệu cá nhân để tự bán mình với giá cao nhất, 6 bước tự xuất bản một cuốn sách. Trong tháng 9 này cuốn Trường học hay Trường đời của tôi sẽ được báo Tiền Phong tái bản sau 4 lần in. Lý do tôi viết sách là hay được bạn bè và người yêu mến trên mạng xã hội hỏi nhiều về một vấn đề nào đấy.

Ví dụ trước đây mọi người hay hỏi về các vấn đề hướng nghiệp cho con em mình, thế là tôi viết Trường học hay Trường đời. Sau đó, nhiều người nhờ tôi tư vấn về xây dựng thương hiệu cá nhân, thế là tôi viết cuốn Xây dựng thương hiệu cá nhân để tự bán mình với giá cao nhất. Trong mùa dịch COVID-19, nhiều người nhờ tôi tư vấn để xuất bản một cuốn sách, thế là tôi viết 6 bước tự xuất bản một cuốn sách. Tất nhiên còn thêm một vài lý do nữa thôi thúc tôi xuất bản các cuốn sách, nhưng lý do quan trọng nhất là như tôi vừa chia sẻ.

Theo cá nhân tôi, dòng sách kỹ năng có vẻ là dễ viết nhất trong các loại sách vì chỉ cần mình là chuyên gia trong một lĩnh vực và viết về lĩnh vực đó để đáp ứng nhu cầu của bạn đọc thì cơ hội thành công sẽ cao. Ví dụ, tôi am hiểu về tư vấn xuất bản sách, tôi viết cuốn sách 6 bước tự xuất bản một cuốn sách, chị Hoài Anh là MC nổi tiếng, chị hoàn toàn có thể viết một cuốn sách để trở thành MC như thế nào, chị Nguyễn Mến trong phóng sự vừa rồi viết sách về kinh doanh thời trang vì chị ấy là doanh nhân, là chuyên gia trong lĩnh vực thời trang...

Nhưng nếu chưa là chuyên gia trong lĩnh vực mà vẫn muốn viết sách kỹ năng thì sao? Trên thực tế thì nhiều người vẫn trở thành tác giả sách kỹ năng, nhưng khả năng thành công của những cuốn sách này, theo cá nhân tôi, là không cao. Bởi vì cái bạn đọc cần thường là những kiến thức sâu sắc, mang tính cá nhân của tác giả, thì lại không tìm thấy trong những cuốn sách kiểu này.

Tác giả, nhà báo Nguyễn Tuấn Anh là người tư vấn xuất bản các cuốn sách best-seller của tiến sĩ Lê Thẩm Dương, trong đó có cuốn Cảm xúc là kẻ thù số một của thành công.

Theo anh, đâu là điểm quan trọng nhất với tác giả viết sách kỹ năng?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Như tôi chia sẻ ở trên, tiêu chí quan trọng nhất để trở thành một tác giả sách kỹ năng là người đó phải là chuyên gia trong lĩnh vực họ viết, phải có những trải nghiệm thực tế, có những thành công nhất định... Những cái còn lại như biên tập nội dung, thiết kế trình bày, truyền thông, phát hành... thì hoàn toàn có thể thuê dịch vụ tư vấn được.

Với tiêu chí tác giả phải có khả năng đồng cảm và thấu hiểu độc giả, như vậy mới có thể viết sát với nhu cầu bạn đọc, anh nghĩ sao về ý kiến này?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Điều này đương nhiên là quan trọng không chỉ với viết sách kỹ năng mà với sách nào cũng vậy. Nhưng nếu đồng cảm và thấu hiểu rồi mà kiến thức mình về lĩnh vực đó mình không nắm chắc, không phải là chuyên gia thì khả năng thành công của cuốn sách theo tôi vẫn phải đặt dấu hỏi. Do vậy, tôi muốn bổ sung thêm là ngoài khả năng đồng cảm và thấu hiểu bạn đọc thì khả năng chuyên môn về chủ đề của tác giả là điều không thể xem nhẹ khi viết sách kỹ năng.

Anh đánh giá tác giả Việt viết sách kỹ năng hiện nay đã đã đáp ứng đủ yêu cầu viết sách kỹ năng chưa?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Tôi chưa hiểu cụ thể cụm từ “yêu cầu viết sách kỹ năng” là gì. Với cá nhân tôi, tôi quan niệm một cuốn sách kỹ năng ổn phải là được viết từ chuyên gia trong lĩnh vực của họ, nội dung trong cuốn sách phải cung cấp được các kỹ năng giúp bạn đọc giải quyết được vấn đề của họ, văn phong chuẩn chỉnh, hình thức đẹp... Nếu đánh giá khắt khe theo tiêu chí tôi vừa nói thì số lượng sách kỹ năng thành công hiện chưa có nhiều.

Những điểm hạn chế của sách kỹ năng Việt hiện nay

Nhiều ý kiến nhận xét về các cuốn sách kỹ năng của tác giả Việt là các ví dụ thực tế đưa ra chưa sâu sắc, tỉ lệ kỹ năng đưa ra ít hơn so với những câu chuyện tâm sự rườm rà lê thê, anh nghĩ sao về vấn đề này?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Những điểm hạn chế về văn phong, chính tả, thiết kế trình bày theo tôi hoàn toàn có thể khắc phục được, nhưng điểm không thể khắc phục được là kiến thức của tác giả. Nếu chưa đủ kiến thức thì chưa nên viết sách và hãy viết về những lĩnh vực mình giỏi nhất thôi. Đây cũng là lời khuyên của tôi khi đi tư vấn cho khách hàng.

Hình thức sách cũng là một vấn đề cần được bàn, khi nhà văn Phong Điệp nói sách kỹ năng bị nhiều chữ không có hình ảnh hay sơ đồ để người đọc dễ tiếp cận hơn, anh nghĩ sao về điểm này?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Tôi lại nghĩ khác một chút, hình thức nhiều cuốn sách kỹ năng hiện nay được đầu tư làm rất sáng tạo, hơn hẳn những dòng sách hư cấu. Một phần lý do có thể là do dòng sách kỹ năng hiện rất đa dạng, cho phép người thiết kế thoải mái sáng tạo. Một phần lý do có thể là do những cuốn sách này bán chạy, đem lại nhiều doanh thu cho nhà sản xuất và họ sẵn sàng đầu tư lại cho phần hình thức nhiều hơn. Tôi lấy ví dụ khi thực hiện bộ sách Cảm xúc là kẻ thù số một của thành công, chúng tôi đã lên dự án về thiết kế trình bày, tìm những nhiếp ảnh gia, người thiết kế tốt nhất trên thị trường lúc bấy giờ. Chúng tôi làm rất nhiều phiên bản, sau đó chọn ra một phiên bản tốt nhất. Những cuốn sách được đầu tư kỹ càng như vậy thì hình thức luôn được chăm chút.

Để nâng cao chất lượng sách kỹ năng nội địa, theo anh cần phải làm những điều gì?

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh: Theo tôi, để nâng cao chất lượng sách kỹ năng nội địa thì phải khuyến khích được các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực của họ xuất bản sách. Thực tế ở Việt Nam hiện nay nhiều chuyên gia hàng đầu chưa xuất bản sách.

Tiếp đến là đội ngũ tư vấn hỗ trợ cũng phải tự nâng cấp mình để phối hợp cùng các chuyên gia cho ra mắt những cuốn sách thực sự giá trị, bên cạnh việc là sách best-seller.

Cảm ơn anh!

Tú Chân (Ghi)