ViLaB kết nối trí thức Việt - EU

Quang cảnh hội nghị.

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, trong khuôn khổ hội nghị, ViLaB đã có những cuộc gặp song phương thiết thực với các đoàn công tác của nhiều bộ, ngành từ Việt Nam như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Ngoại giao, cùng lãnh đạo nhiều địa phương và đơn vị như TP Hồ Chí Minh, Huế, Quảng Bình, Quảng Ninh, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Ngân hàng Quân đội. Những cuộc trao đổi này cho thấy sự vào cuộc chủ động, quyết liệt của ViLaB trong việc tìm kiếm cơ hội hợp tác cụ thể, thực chất nhằm hỗ trợ Việt Nam phát triển các lĩnh vực then chốt.

Lĩnh vực điện hạt nhân nổi lên như một trong những trọng tâm hợp tác quan trọng mà ViLaB đang thúc đẩy mạnh mẽ. Trong buổi làm việc với đại diện Bộ Công Thương, Tiến sĩ Phùng Quốc Trí, Chủ tịch ViLaB, đã có những chia sẻ quan trọng. Ông hiện đang công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Bỉ (SCK CEN), một trong những cơ sở nghiên cứu hàng đầu thế giới về y học hạt nhân. Tiến sĩ Phùng Quốc Trí nhấn mạnh rằng đội ngũ chuyên gia trí thức Việt Nam tại châu Âu sẵn sàng tham gia vào quá trình tư vấn, phản biện chính sách, xây dựng tiêu chuẩn an toàn và đào tạo nhân lực cho chương trình điện hạt nhân dân sự của Việt Nam. Hiện tại, SCK CEN sản xuất tới 65% sản lượng đồng vị phóng xạ toàn cầu phục vụ chẩn đoán và điều trị y học, đặc biệt là ung thư. Đây là thế mạnh mà ViLaB mong muốn chuyển giao, hỗ trợ Việt Nam phát triển song song hai lĩnh vực: điện hạt nhân dân sự và y học hạt nhân.

Bên cạnh điện hạt nhân, lĩnh vực y tế chính xác cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt của ViLaB.

Anh Lê Nguyên Tùng, Thư ký của ViLaB, đồng thời là người sáng lập Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Việt - Bỉ tại Hà Nội, chia sẻ với phóng viên TTXVN những trăn trở về phát triển ngành y tế Việt Nam, đặc biệt là lĩnh vực hỗ trợ sinh sản và điều trị hiếm muộn. Anh nhấn mạnh tại Việt Nam, có quá nhiều công nghệ y học hiện đại chưa được ứng dụng rộng rãi, khiến chi phí điều trị còn cao và chất lượng điều trị chưa đồng đều. Trong bối cảnh đó, Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Việt – Bỉ đã chủ động hợp tác với các công ty công nghệ y tế hàng đầu thế giới, trong đó có nhiều đối tác từ Oxford và các trung tâm y tế danh tiếng khác, nhằm hiện thực hóa mục tiêu giảm chi phí điều trị và nâng cao tay nghề đội ngũ y tế Việt Nam.

Song song với việc tiếp cận công nghệ, bệnh viện cũng đang xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học để chuẩn bị cho các nghiên cứu đa trung tâm đạt chuẩn quốc tế. Theo anh Lê Nguyên Tùng, để các nghiên cứu này được thực hiện hiệu quả, sự hỗ trợ từ chính phủ cùng sự hợp tác với các bệnh viện lớn như Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là vô cùng cần thiết. Điều này không chỉ nâng cao vị thế y tế Việt Nam trên trường quốc tế mà còn mở ra cánh cửa hợp tác sâu rộng với các trung tâm nghiên cứu y tế hàng đầu châu Âu.

Trong lĩnh vực công nghệ sinh học, Tiến sĩ Nguyễn Ninh Thuận, thành viên Ban quản trị ViLaB, đã có những đề xuất quan trọng khi phân tích bài học kinh nghiệm từ mô hình phát triển của Bỉ, một trong những quốc gia đi đầu về công nghệ sinh học tại châu Âu. Với hệ sinh thái nghiên cứu mạnh mẽ, môi trường pháp lý thuận lợi và các cụm công nghệ sinh học chiến lược như BioVille tại Hasselt, Công viên Sinh học Charleroi ở miền Nam Brussels và Thung lũng Năng lượng Sinh học Ghent, Bỉ đã thu hút được nhiều nguồn đầu tư lớn, phát triển mạnh các lĩnh vực như nông nghiệp công nghệ cao, dược phẩm, chẩn đoán và y học chính xác. Tiến sĩ Nguyễn Ninh Thuận cho rằng hợp tác với Bỉ sẽ giúp Việt Nam tiếp cận được toàn bộ chuỗi giá trị từ nghiên cứu, phát triển sản phẩm đến thương mại hóa phù hợp với những tiêu chuẩn pháp lý nghiêm ngặt của EU.

Từ bài học thành công của Bỉ, Tiến sĩ Nguyễn Ninh Thuận đề xuất 3 định hướng hợp tác cụ thể. Trước hết là tập trung phát triển các nghiên cứu tạo giá trị thực tiễn thông qua việc hỗ trợ các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học ra đời từ các viện nghiên cứu, trường đại học và áp dụng mạnh mẽ mô hình hợp tác công - tư để giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn nghiên cứu sớm. Nhà nước có thể tham gia đầu tư ban đầu với tỷ lệ 80%, giảm dần xuống 50% khi dự án bước vào giai đoạn phát triển sản phẩm, đồng thời áp dụng các chính sách ưu đãi thuế trong quá trình thương mại hóa. Thứ hai là xây dựng các cụm công nghệ cao đa ngành có trang thiết bị hiện đại, nguồn nhân lực chất lượng cao, năng lực xử lý dữ liệu lớn và tin sinh học (bioinformatics), giúp các viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ sinh học đồng thời phát triển nghiên cứu cơ bản và ứng dụng. Thứ ba là hoàn thiện khung pháp lý quản lý sở hữu trí tuệ, an toàn sinh học, thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học nhằm bảo đảm việc thu hồi và phát triển bền vững giá trị đầu tư.

Bên cạnh những nỗ lực đó, ViLaB cũng chủ động mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tài chính, công nghệ thông tin, vật liệu tiên tiến và chuyển đổi số. Tiến sĩ Nguyễn Duy Cừ, Phó Chủ tịch ViLaB, hiện đang công tác tại Tập đoàn POST Luxembourg, cùng các chuyên gia của ViLaB đã có buổi làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện lãnh đạo TP Hồ Chí Minh và Ngân hàng Quân đội, thảo luận sâu về những chủ đề cấp thiết hiện nay như xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, tài chính xanh, chuyển giao công nghệ chiến lược, chuyển đổi số và phát triển hạ tầng số cho Việt Nam. Tiến sĩ Nguyễn Duy Cừ phân tích, Đại công quốc Luxembourg hiện là một trong những trung tâm toàn cầu về dịch vụ và công nghệ tài chính, công nghệ vũ trụ, thông tin vệ tinh, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo. Đặc biệt, Luxembourg đi đầu trong việc phát triển các giải pháp tài chính số hóa, xây dựng trung tâm dữ liệu xanh, sử dụng năng lượng tái tạo nhằm giảm thiểu tác động môi trường.

Tiến sĩ Phùng Quốc Trí (trái), Chủ tịch ViLaB, và đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường trao đổi biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh và môi trường. Ảnh: Duy Tùng/PV TTXVN tại Bỉ

Không chỉ dừng lại ở đó, quốc gia này còn đang đẩy mạnh nghiên cứu vật liệu tiên tiến, đặc biệt là vật liệu siêu mỏng siêu bền (graphene) và vật liệu nano, những lĩnh vực hứa hẹn tạo ra bệ phóng cho nhiều ngành công nghiệp trong tương lai. ViLaB kỳ vọng những cuộc gặp gỡ và trao đổi thiết thực này sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác hiệu quả với các bộ, ngành và địa phương của Việt Nam trong từng lĩnh vực đã đề cập.

Để phát huy tối đa nguồn lực trí thức Việt Nam tại châu Âu, ViLaB kiến nghị các bộ, ngành trong nước xây dựng cơ chế hợp tác linh hoạt, tạo điều kiện để ViLaB tham gia tư vấn phản biện chính sách, tổ chức hội thảo, diễn đàn định kỳ nhằm huy động chất xám kiều bào đóng góp trực tiếp vào các chương trình khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của đất nước.

Trong khuôn khổ hội nghị lần này, ViLaB cũng đã ký kết nhiều biên bản ghi nhớ hợp tác với các bộ, ngành và địa phương Việt Nam, mở ra những hướng hợp tác mới trong các lĩnh vực nông nghiệp thông minh, giáo dục, văn hóa, du lịch, môi trường, khoa học và công nghệ.

Với nguồn lực trí thức mạnh mẽ từ các trung tâm nghiên cứu, đại học, viện công nghệ và doanh nghiệp hàng đầu châu Âu, ViLaB khẳng định quyết tâm trở thành cầu nối bền vững, góp phần đưa các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến về phục vụ sự nghiệp hiện đại hóa, phát triển bền vững của Việt Nam.

Bài, ảnh: Hương Giang (TTXVN)