VinFuture 2025 - Giải chính 3 triệu USD thuộc về các nhà khoa học vaccine HPV ngừa ung thư

Khoa học là trách nhiệm phụng sự nhân loại

Phát biểu khai mạc Lễ trao giải, Giáo sư Richard Henry Friend - Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture - đã gửi lời tri ân đến các vị lãnh đạo và cộng đồng khoa học, đồng thời khẳng định tầm vóc và sứ mệnh của giải thưởng.

Tới dự Lễ trao giải VinFuture 2025 có Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Ông chia sẻ, "chúng ta gặp nhau để vinh danh những Chủ nhân của Giải thưởng VinFuture mùa thứ 5... Là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng ngay từ những ngày đầu, tôi vô cùng tự hào được đồng hành cùng Quỹ trong sứ mệnh lớn lao này: tôn vinh những phát kiến khoa học mang lại lợi ích thiết thực cho hàng triệu, thậm chí hàng tỉ người trên thế giới".

Giáo sư Richard Henry Friend - Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture - phát biểu khai mạc Lễ trao giải.

Giáo sư Friend đặc biệt nhấn mạnh sự tương đồng giữa các Chủ nhân VinFuture và các giải thưởng quốc tế danh giá khác, như việc GS. Omar Yaghi (Giải VinFuture 2021) nhận Nobel Hóa học 2025, hay GS. Geoffrey Hinton (Giải VinFuture 2024) nhận Nobel Vật lý 2024, khẳng định chất lượng tuyệt đối của các công trình được vinh danh. Ông kết luận: "Công trình của họ nhắc chúng ta rằng khoa học không chỉ là tri thức, mà còn là trách nhiệm - trách nhiệm đóng góp vào tương lai tốt đẹp hơn cho hành tinh và các thế hệ tiếp theo".

Vai trò đột phá của khoa học

Phát biểu tại Lễ trao giải, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định Việt Nam cam kết tạo mọi điều kiện để khoa học công nghệ (KH&CN) trở thành động lực đột phá, đồng thời nhấn mạnh Việt Nam sẽ là cầu nối và là điểm đến tin cậy cho cộng đồng khoa học quốc tế.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Lễ trao giải

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã đề cao tầm quan trọng của KH&CN trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu và thúc đẩy phát triển bền vững.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Việt Nam xác định KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là quốc sách hàng đầu và là một trong những trụ cột chính cho chiến lược phát triển đất nước.

Ông đánh giá cao Giải thưởng VinFuture đã trở thành một nền tảng uy tín, thu hút và tôn vinh những nghiên cứu khoa học phụng sự cuộc sống, đồng thời lan tỏa mạnh mẽ tinh thần đổi mới sáng tạo trong khu vực và trên thế giới.

Đáng chú ý, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tuyên bố: "Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến tin cậy, hấp dẫn của các nhà khoa học để các giá trị sáng tạo được sẻ chia và lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng quốc tế. Chính phủ và Quốc hội Việt Nam cam kết đồng hành, tạo môi trường pháp lý thuận lợi để các công trình khoa học có thể ứng dụng, biến tri thức thành thịnh vượng chung".

VinFuture 2025: Mùa giải đạt kỷ lục đề cử

Mùa giải VinFuture 2025 đã chứng minh sức hấp dẫn vượt trội của mình đối với giới khoa học quốc tế, với tổng cộng 1.705 đề cử từ khắp nơi trên thế giới. Lượng đề cử đã tăng gần gấp 3 lần so với mùa giải đầu tiên (năm 2021).

Số lượng đối tác đề cử chính thức đạt gần 15.000 đối tác tức là tăng gấp 12 lần so với mùa giải đầu tiên.

Sau quá trình tuyển chọn nghiêm ngặt qua hai vòng Sơ khảo và Hội đồng Giải thưởng, các công trình đột phá nhất đã được xướng tên.

Giải Đặc biệt dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển (500.000 USD) thuộc về Giáo sư María Esperanza Martínez-Romero. Bà có nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực vi sinh vật học, đặc biệt là sự cộng sinh cố định đạm của đậu và các vi sinh vật nội sinh của ngô và đậu

GS. María Esperanza Martínez-Romero phát biểu:Tôi vô cùng vinh dự và cảm kích khi được nhận giải thưởng ngày hôm nay. Giải thưởng VinFuture đã đóng góp và tăng cường sự hiện diện của khoa học, củng cố niềm tin vào khoa học, đồng thời thúc đẩy người trẻ theo đuổi các ngành khoa học, đặc biệt là sinh học và y tế.

GS. María Esperanza Martínez-Romero vinh dự nhận giải thưởng Đặc biệt dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển

Tôi luôn có ước muốn được đóng góp nhiều hơn, nhưng các vấn đề ngày càng tăng lên nhanh chóng. Nếu chúng ta nỗ lực cùng nhau thì có thể cùng nhau đạt kết quả tốt đẹp hơn. Ở Mexico đang có những mất mát liên quan tới mùa màng: cam, cà chua bị ảnh hưởng do độ ẩm cao.

Chúng tôi hy vọng có thể chọn được các loại cây, vi khuẩn có thể đem lại lợi ích, giải pháp cho hiện tại và tương lai. Chúng ta cũng phải thuyết phục người trẻ tham gia nghiên cứu những vấn đề liên quan đến lợi ích nhân loại".

Giải Đặc biệt dành cho Nhà khoa học Nữ Xuất sắc (500.000 USD) thuộc về Giáo sư Mary-Claire King. Bà được xướng tên với nghiên cứu Tầm Soát Ung Thư Vú Di Truyền (Xét nghiệm Gen) - Phương pháp chủ yếu để tầm soát ung thư vú di truyền là Xét nghiệm đột biến gen, phổ biến nhất là BRCA1 và BRCA2.

Giáo sư Richard Henry Friend - Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture - trao giải thưởng cho Giáo sư Mary-Claire Kin

Giáo sư Mary-Claire Kin phát biểu rằng mình hết sức ngạc nhiên khi được xướng tên

GS. Mary-Claire King phát biểu: "50 năm trước, lúc đó có lẽ không tưởng cho một công dân Mỹ thế hệ tôi có thể tin điều này là sự thực, nhưng ta ở đây. Tôi vinh dự nhận giải thưởng này, thay mặt tất cả chúng tôi - những người đã nỗ lực để có thể phòng ngừa ung thư vú và buồng trứng cho nhiều phụ nữ.

Tôi bất ngờ vì nhận được giải thưởng dành riêng nhà khoa học nữ, bởi vì các phát kiến của nhà khoa học nữ cũng như nam. Mọi nhà khoa học đều như nhau, những thành công của chúng tôi và mọi nhà khoa học khác. Chúng ta - những gì phụ nữ đang làm được sẽ khuyến khích người trẻ và nhà khoa học nữ trẻ theo bước chúng tôi trên hành trình này".

Giải Đặc biệt dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới - là giải thưởng vinh danh những Nhà khoa học dám mở lối cho tương lai bằng trí tuệ và khát vọng khám phá với 500.000 USD.

Giải thưởng vinh danh nhóm các nhà khoa học: Giáo sư Venkatesan Sundaresan, Giáo sư Raphaël Mercier, Tiến sĩ Emmanuel Guiderdoni, Tiến sĩ Imtiyaz Khanday, Tiến sĩ Delphine Mieulet với những đổi mới cây trồng lai có khả năng tự nhân giống.

Các nhà khoa học: Giáo sư Venkatesan Sundaresan, Giáo sư Raphaël Mercier, Tiến sĩ Emmanuel Guiderdoni, Tiến sĩ Imtiyaz Khanday, Tiến sĩ Delphine Mieulet với những đổi mới cây trồng lai có khả năng tự nhân giống nhận giải thưởng Đặc biệt dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới

"Tôi vô cùng vinh dự được nhận giải thưởng này. Tôi cảm ơn quỹ VinFuture. Tôi vui mừng được chia sẻ giải thưởng này với 4 người đồng nghiệp, các sinh viên, kỹ thuật viên đã đóng góp cho công trình này.

Giải thưởng này là sự công nhận, tôn vinh những giá trị với những câu hỏi chúng ta đặt ra như tại sao chúng ta khác với anh chị em của mình. Điều này tương tự những giống cây trồng của chúng tôi, điều đã dẫn đến công trình nghiên cứu này", Giáo sư Raphaël Mercier nói.

Và công trình tiên phong nhất, xuất sắc nhất vượt qua 1.705 đề cử đến từ khắp thế giới đã được xướng tên. Giải thưởng chính VinFuture Grand Prize 3 triệu USD tương đương hơn 78 tỉ đồng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trao giải Giải thưởng chính VinFuture Grand Prize 3 triệu USD, vinh danh nhóm các nhà khoa học với thành công nghiên cứu vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra.

Giải thưởng vinh danh nhóm các nhà khoa học: TS Douglas R. Lowy, TS John T. Schiller, TS Aimeé R. Kreimer, GS Maura L. Gillison vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra.

Vinh dự nhận giải, TS Douglas R. Lowy gửi lời cảm ơn tới Quỹ VinFuture đã trao giải thưởng cho ông cùng các đồng nghiệp.

"Vaccine mà chúng tôi đã làm được có thể cứu hàng vạn mạng người mỗi năm, nhiều người là phụ nữ từ các quốc gia nghèo. Chúng tôi không thể có mặt ở đây nếu không có sự hỗ trợ từ quỹ Ung thư Hoa Kỳ đã cấp vốn cho chúng tôi. Khi cùng TS Schiller bắt đầu hành trình, chúng tôi không thể nghĩ sẽ tạo ra vaccine thành công như vậy. Đây là điều may mắn và có lẽ là sự trùng hợp thần kỳ.

Chúng tôi không thể biết trước những gì chúng tôi làm sẽ hiệu quả như vậy. Khi chúng tôi đưa ra giả thuyết, phải có dẫn chứng, chứng cứ và nhờ có TS Aimeé, chúng tôi đã có thể thử nghiệm liều thuốc của mình, đảm bảo chỉ một liều đã có khả năng phòng ngừa dài hạn. Đặc biệt những thành công gần đây cho thấy chỉ một liều đã có hiệu quả như 2 liều. Một lần nữa, tôi xin cảm ơn Quỹ VinFuture và những gì mà các bạn đại diện", TS Douglas R. Lowy nói.

Về phần mình, TS. John T. Schiller chia sẻ cảm xúc: "Tôi thật sự rất choáng ngợp trước quy mô của nhà hát và sự kiện tuyệt vời ngày hôm nay. Tôi phải nói đây là vinh dự lớn nhất trong sự nghiệp khoa học của mình kể từ khi dự án này được khởi động.

Những gì chúng tôi đã tìm ra được vượt ra ngoài kỳ vọng ban đầu. Khi triển khai một vaccine mới cần có công sức của rất nhiều người, nhưng tôi cần phải nhắc tới nhà khoa học đầu tiên tìm ra cơ chế hình thành một đoạn virus giả để kích hoạt cơ chế kháng virus. Tôi muốn tôn vinh hai người đồng nghiệp của tôi, Douglas và Aimeé. Tôi cũng muốn cảm ơn các quỹ đã sẵn sàng góp vốn hỗ trợ cho dự án.

Trước giờ, chúng ta chưa có vaccine cho bệnh truyền nhiễm qua tình dục hay bệnh liên quan tới HPV, nhưng họ vẫn đầu tư cho chúng tôi. Rất may mắn chúng tôi đã thành công. Một lần nữa xin cảm ơn Quỹ VinFuture".

TS. Aimeé R. Kreimer phát biểu: "Ung thư cổ tử là một trong những nguyên nhân gây tử vong cho phụ nữ. Tôi đã dành phần lớn sự nghiệp để tăng khả năng tiếp cận của vaccine và có thêm hiểu biết về vaccine, tạo nền tảng mới cho các loại vaccine này.

Các loại vaccine có thể hoàn toàn loại bỏ ung thư cổ tử cung và một số ung thư do HPV gây ra, giúp thế giới của phụ nữ tốt đẹp hơn, cho cộng đồng của họ. Đây là giải thưởng có nhiều ý nghĩa và nằm ngoài kỳ vọng của tôi. Xin cảm ơn Quỹ VinFuture đã ghi nhận những tiến bộ, tâm huyết, cam kết của chúng tôi với lĩnh vực có tiềm năng tăng cường bình đẳng y tế trên toàn cầu.

Tôi tin vào khoa học tập thể, vào những người không có mặt ở đây hôm nay, các tiến sĩ cũng như các nhà khoa học nghiên cứu. Cảm ơn chồng và các thành viên gia đình - những người luôn theo dõi, hỗ trợ tôi trong nhiều khía cạnh giúp tôi trở thành nhà tiên phong trong ngành khoa học".

Cuối cùng, GS. Maura L. Gillison nói: "Tôi may mắn khi trong sự nghiệp đã được xây dựng và dẫn dắt các nhà khoa học tập trung cải thiện y tế công cộng, giúp đỡ những người bị chẩn đoán ung thư.

Tôi là bác sĩ và các quan hệ như vậy đóng vai trò quan trọng để đạt được tiến triển. Xin dành lời tri ân cho đội ngũ của tôi, cho hàng nghìn bệnh nhân - những người liên tục tự nguyện tham gia vào các thí nghiệm để giúp người khác.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới Quỹ VinFuture và Hội đồng giải thưởng vì niềm vinh dự tuyệt vời này. Tôi cảm ơn những người bạn trong phòng thí nghiệm của tôi vì không có đội ngũ ấy thì không có thành công hôm nay. Và quan trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn chồng tôi và những người con tôi về tình yêu và sự hỗ trợ quý giá".

Nam Phong