Vĩnh biệt nhà báo Võ Thế Ái - nhân chứng của ba cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại

Nhà báo Võ Thế Ái ở chiến khu. (Nguồn: TTXVN)

Nhà báo Võ Thế Ái, thuộc thế hệ nhà báo đầu tiên của TTXVN (và có lẽ của cả các cơ quan báo chí Trung ương), vừa qua đời, hưởng thọ 96 tuổi.

VietnamPlus giới thiệu bài viết của nguyên phóng viên TTXVN Trần Đình Thảo về cuộc đời và những đóng góp nhà báo Võ Thế Ái.

Dịp Nguyên tiêu vừa qua, tôi đến thăm nhà báo Võ Thế Ái ở Trung tâm Bảo trợ xã hội III Hà Nội.

Ông vừa qua một cơn nguy kịch nhưng nhờ bác sỹ Tuyết và anh em ở Trung tâm, ông đã qua khỏi, sức khỏe đã tạm ổn.

Tiếc rằng trận đột quỵ từ vài năm trước nên ông không còn trí nhớ và không nói không nghe được gì cả. Tuy nhiên trong ánh mắt ông có vẻ có gì đó gợi lại quá khứ và hồi lâu thấy rơm rớm dòng lệ già ít ỏi.

Ông sống ở trung tâm này đã gần 20 năm khi vợ ông, nhà báo Nghiêm Thị Tú, nguyên phóng viên chiến trường của TTXVN còn sống...

Đêm 16/3 tôi nghe tin dữ, nhà báo Võ Thế Ái, phóng viên chiến trường cao tuổi của TTXVN và cũng là của báo chí cách mạng Việt Nam, nhân chứng tham gia ba cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại nhất của nhân dân Việt Nam vừa vĩnh biệt chúng ta khi vừa sang tuổi 96.

Nhà báo lão thành Võ Thế Ái là người có may mắn và vinh dự là phóng viên TTXVN có mặt trong cả ba cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và bành trướng Trung Quốc.

Đặc biệt, nhà báo Võ Thế Ái cách nay 71 năm là người có mặt và đưa tin chiến sự tại lòng chảo Mường Thanh và Sở chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại rừng Mường Phăng trong chiến thắng Điện Biên phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu,” người từng có thời là phóng viên thời sự Thông tấn đặc biệt được tháp tùng Chủ tịch Hồ Chí Minh để đưa tin về hoạt động của Người…

Phóng viên Võ Thế Ái của Việt Nam Thông tấn xã (đi sau Bác Hồ) tháp tùng Bác đi thăm công trình đập Thác Huống (Thái Nguyên) để viết tin, bài (tháng 12/1954). (Ảnh: Tư liệu TTXVN)

Nhà báo Võ Thế Ái còn là một trong những phóng viên đầu tiên của VNTTX đi chiến trường B từ năm 1959 khi vừa có con trai đầu lòng. Ông là một trong những người đầu tiên thành lập Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) năm 1960

Cụ Võ Thế Ái sinh ngày 20/2/1930 tại xã Thanh Thăng, huyện Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam, mảnh đất địa linh nhân kiệt, quê hương của nhiều danh nhân chí sỹ, chiến sỹ cách mạng.

Ở tuổi niên thiếu, cậu Ái được song thân gửi ra Huế ăn học và tại đây cậu đã sớm được giác ngộ về con đường cứu nước.

Cách mạng tháng Tám bùng nổ ở Cố đô, cậu Ái mới 15 tuổi đã tham gia cách mạng làm liên lạc cho cán bộ lãnh đạo khởi nghĩa ở Phòng liên lạc Liên khu 4.

Năm 1946, mới 16 tuổi, anh Võ Thế Ái đã là nhân viên trẻ của Phòng chính trị Quân khu 5 và sau đó là cán bộ Phòng tuyên huấn Trung đoàn 93 Bộ đội địa phương Quảng Nam-Quảng Ngãi.

Năm 1948, anh là báo vụ viên sở Thông tin Nam Trung Bộ với nhiệm vụ thu-phát tin tức chuyển về Nha thông tin, VNTTX ở ATK Việt Bắc.

Năm 1950, đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc đời chàng trai xứ Quảng. Anh được cử ra Việt Bắc nhận nhiệm vụ ở Nha thông tin để ngay sau đó có mặt ở ATK của VNTTX tại Tuyên Quang và làm việc ở bộ phận Tin trong nước cùng với các ông Lê Chân, Lê Bá Thuyên - sau trở thành hai nhà lãnh đạo của VNTTX trong chức danh Phó tổng biên tập. Cũng trong năm 1950, anh được kết nạp Đảng ở tuổi 20 tràn đầy sức sống.

Duyên may cho nhà báo Võ Thế Ái là khi chiến dịch Trần Đình - Mật danh của chiến dịch Điện Biên phủ bắt đầu, anh cùng một số anh em khác được cử đi tham gia chiến dịch.

Nhà báo Võ Thế Ái đã có mặt ở cánh đồng Mường Thanh và đại bản doanh Mường Phăng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng chỉ huy chiến dịch.

Những trang tin về cuộc chiến đấu ở đồi A1, đồi Độc Lập, ở sân bay Mường Thanh và trận quyết chiến ngày 7/5/1954 vào giây phút lịch sử bộ đội ta xông vào hầm chỉ huy của Đờ Cát chứng kiến cảnh thất trận của toàn bộ sỹ quan Pháp ở mặt trận.

Chúng co rúm lại, có tên ngồi bệt xuống đất, có tên chui vào gầm bàn. Riêng tướng Đờ Cát vẫn ngồi chết lặng. Đại Đội trưởng Tạ Quốc Luật lệnh cho chiến sỹ Hoàng Đăng Vinh tiến vào bắt tướng Đờ Cát và ra lệnh toàn bộ sở chỉ huy chiến dịch của Pháp đầu hàng…

Tháng 10/1954, VNTTX về tiếp quản Hà Nội và bắt tay vào hoạt động, anh Võ Thế Ái trở thành phóng viên biên tập tin nông nghiệp.

Năm 1957, anh nhận nhiệm vụ vào khu 4 thành lập Phân xã VNTTX (nay là cơ quan thường trú TTXVN tại các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình).

Vượt qua khó khăn về địa bàn quá rộng, lực lượng mỏng, phương tiện kỹ thuật nghèo nàn, anh đã cùng tập thể phân xã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thông tin hoạt động hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế ở khu 4.

Cuối năm 1958 đầu năm 1959, anh trở ra Tổng xã nhận nhiệm vụ Trưởng tiểu ban nông nghiệp. Đây là thời kỳ nhà báo Võ Thế Ái có vinh dự được tháp tùng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vai trò phóng viên VNTTX đặc trách đưa tin về hoạt động của Bác Hồ.

Một ngày đầu năm 1959, anh được Tổng biên tập Hoàng Tuấn trao quyết định đi B khi vợ anh chị Nghiêm Thị Tú, phóng viên VNTTX mới sinh con trai đầu lòng…

Một năm sau chị Tú gửi con cho ông bà và cũng vào cùng anh ở mặt trận khu 5 ác liệt.

Vợ chồng nhà báo Võ Thế Ái-Nghiêm Thị Tú. (Nguồn: TTXVN)

Được về lại quê hương làm báo, anh tham gia thành lập Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) tiếp tục chiến đấu trong đội hình phóng viên mặt trận.

14 năm ở khu 5, anh Võ Thế Ái cùng tập thể Phân xã khu 5 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thông tin bằng ngòi bút, cây súng, bất chấp việc đội ngũ bị tổn thất khá nặng nề cho đến khi có lực lượng phóng viên GP10 tăng cường vào địa bàn.

Năm 1973, sau Hiệp định Paris, nhà báo Võ Thế Ái về lại Ban Biên tập Tin trong nước phụ trách Tiểu ban nông nghiệp, làm ủy viên Ban Biên tập, Phó trưởng ban Biên tập và Quyền Trưởng ban cho đến khi nghỉ hưu.

Vợ con mất cả rồi, ông tiếp tục ở lại Trung tâm bảo trợ xã hội số III Hà Nội sống những năm tháng cuối đời với những hồi ức và kỷ niệm một thời binh lửa.

Ra đi ở tuổi 96, gia tài nhà báo Võ Thế Ái để lại chỉ là hai tập hồi ức chiến trường về tình yêu cuộc sống, lòng yêu nghề Thông tấn và những trang tin lưu giữ trong kho tư liệu của Thông tấn xã Việt Nam.

Vĩnh biệt nhà báo Võ Thế Ái, chúng ta thương tiếc và trân quý tấm gương hy sinh tận hiến cho sự nghiệp sáng lạn của Hãng Thông tấn quốc gia yêu quý của chúng ta.

(Vietnam+)