Vinh danh nghệ sĩ - nhà giáo thắp lửa sáng tạo khi truyền nghề

Từ trái sang: NSƯT Phi Điểu, NSƯT Ca Lê Hồng, NSND Trần Minh Ngọc và đạo diễn Quốc Thảo

Những nghệ sĩ – nhà giáo thắp lửa cho sân khấu và điện ảnh TP HCM

Trong suốt hành trình hơn 50 năm tôn vinh nghề dạy học, Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 không chỉ là dịp để tri ân những người thầy nơi giảng đường mà còn để nhắc nhớ về những "người gieo hạt" thầm lặng trong các lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn.

Ở TP HCM – trung tâm đào tạo sân khấu, điện ảnh lớn nhất cả nước, những nghệ sĩ làm nghề sư phạm đã và đang trở thành điểm tựa tinh thần, là người truyền nghề, truyền lửa, góp phần bồi đắp nên những thế hệ diễn viên, đạo diễn, biên kịch mang dấu ấn sáng tạo của thời đại.

Từ các khóa đào tạo của Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP HCM; trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật TP HCM, đến các trung tâm đào tạo nghệ thuật của các sân khấu: Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ TP HCM, Sân khấu kịch Hồng Vân, Sân khấu Thiên Đăng, Sân khấu Quốc Thảo, Sân khấu Trịnh Kim Chi, Sân khấu Nghệ thuật Trương Hùng Minh…hình ảnh những nghệ sĩ – nhà giáo tận tụy vẫn luôn hiện hữu mỗi ngày.

NSND Trần Minh Ngọc, "cây đại thụ" của sân khấu Việt, dù tuổi cao vẫn miệt mài truyền đạt vốn tri thức dày dạn cho bao thế hệ diễn viên, đạo diễn. Ông quan niệm: "Người làm nghề sân khấu phải giữ cái tâm sáng, cái đầu tỉnh và trái tim nóng. Nghề này không cho phép ta hời hợt".

NSƯT Ca Lê Hồng, người thầy mẫu mực của nghệ thuật đạo diễn, vẫn không ngừng nhắc học trò: "Đổi mới tư duy là chìa khóa để sân khấu tồn tại. Nhưng phải đổi mới dựa trên nền tảng truyền thống".

NSND Trần Ngọc Giàu, NSND Hồng Vân và các diễn viên trẻ của Sân khấu kịch Hồng Vân

NSND Trần Ngọc Giàu, NSND Hữu Danh (hát bội), NSND Đào Bá Sơn (điện ảnh), NSƯT Thành Lộc, NSND Kim Xuân, NSƯT Lê Nguyên Đạt, NSƯT Hữu Châu, NSƯT Vũ Xuân Trang, NSƯT Minh Hạnh, nghệ sĩ vũ đạo Xuân Hiểu, PGS.TS Trần Yến Chi, NSND Hồng Vân, NS Quốc Thảo, NSƯT Minh Nhí, NS Thanh Thủy, NS Hữu Nghĩa, NSƯT Phi Điểu, đạo diễn Xuân Phước, Mai Thế Hiệp, NSND Phi Vũ, NSND Bích Liên (xiếc)… – mỗi người một lĩnh vực, mỗi người một phong cách truyền nghề, nhưng tất cả đều chung tinh thần: lấy sự trưởng thành của học trò làm hạnh phúc của người thầy.

Trong những năm qua, họ chính là lực lượng nòng cốt giúp công tác đào tạo sân khấu – điện ảnh tại TP HCM đạt nhiều kết quả tích cực: đổi mới chương trình đào tạo, nâng cao cường độ thực hành, mở rộng hợp tác quốc tế, thúc đẩy nghiên cứu nghệ thuật và đưa nhiều tác phẩm thử nghiệm trở lại đời sống biểu diễn.

Tiếp tục khơi dậy khát vọng cống hiến

Hướng đến Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, các nghệ sĩ – nhà giáo đều tin tưởng vào thế hệ trẻ hôm nay.

NSND Hồng Vân chia sẻ: "Tôi mong học trò sẽ không ngừng tu dưỡng và rèn luyện. Nghề sân khấu khắc nghiệt nhưng cũng rất đẹp. Nếu giữ được niềm tin, các em sẽ tạo ra những giá trị mới mẻ, góp phần đưa nghệ thuật nước nhà tiến xa hơn".

Từ trái sang: NSND Kim Xuân, NSƯT Thành Lộc, đạo diễn Quốc Thảo

NSƯT Hữu Châu bày tỏ kỳ vọng, ông luôn dặn học trò: học không chỉ để diễn tốt mà để làm người tốt. Sân khấu cần những nghệ sĩ có nhân cách, có trách nhiệm với khán giả và với thời đại.

PGS.TS Trần Yến Chi nhấn mạnh vai trò của đổi mới phương pháp sư phạm: "Xây dựng 'trường học hạnh phúc' cho sinh viên nghệ thuật nghĩa là tạo ra môi trường học tập kích thích sáng tạo, tôn trọng sự khác biệt, phát triển tài năng và phẩm chất".

Còn NSƯT Lê Nguyên Đạt nhìn nhận: "Sinh viên hôm nay tiếp cận kiến thức rất nhanh. Điều họ cần là phương pháp tư duy mở, là khả năng thích nghi với sự biến đổi liên tục của sân khấu hiện đại. Trãi qua nhiều cuộc liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, thế hệ diễn viên trẻ tại TP HCM đã gặt hái nhiều thành tựu đáng tự hào, minh chứng cho tinh thần học và thực hành để vững tiến trên con đường nghệ thuật tại một trung tâm văn hóa lớn của cả nước".

Khoa học, công nghệ và sáng tạo – động lực mới của nghề "trồng người"

Bước vào kỷ nguyên số, giảng dạy nghệ thuật không chỉ còn là mô phỏng, truyền miệng hay thực hành truyền thống. Nhiều nghệ sĩ – nhà giáo đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ, từ mô phỏng không gian sân khấu bằng kỹ thuật số, sử dụng AI trong phân tích kịch bản, cho đến áp dụng bản đồ chuyển động trong vũ đạo.

Sân khấu Quốc Thảo đào tạo nhiều thế hệ diễn viên trẻ

NSND Đào Bá Sơn khẳng định: "Điện ảnh ngày nay không thể đào tạo theo cách cũ. Phải để sinh viên làm chủ công nghệ, coi công nghệ là công cụ mở rộng biên độ sáng tạo".

Đạo diễn Quốc Thảo nhấn mạnh vai trò của sáng tạo trong giảng dạy: "Khoa học giúp chúng ta phân tích động tác, bảo vệ cơ thể diễn viên, nhưng trái tim nghệ thuật mới giúp các em tạo ra phong cách riêng. Trên sân khấu Quốc Thảo, các em diễn viên trẻ đều xuất thân từ các khóa đào tạo tại chỗ, tham gia diễn xuất cùng các nghệ sĩ chuyên nghiệp, đó là động lực lớn của sân khấu chúng tôi".

Sự kết hợp hài hòa giữa khoa học – công nghệ – mỹ học đã và đang trở thành xu hướng chủ đạo, đặt nền tảng mới cho chất lượng đào tạo nguồn nhân lực nghệ thuật trong tương lai.

Học trò tri ân – các nghệ sĩ tên tuổi gửi lời chúc

Nhân ngày 20-11, nhiều nghệ sĩ thành danh tại TP HCM đã gửi lời tri ân sâu sắc đến những người thầy – nghệ sĩ: NSND Trịnh Kim Chi xúc động: "Nhờ các thầy cô mà tôi có được hành trang làm nghề hôm nay. Mong thầy cô luôn mạnh khỏe để tiếp tục dìu dắt lớp trẻ".

Từ trái sang: Diễn viên Lê Nam, Bình Tinh, NSƯT Minh Nhí, đạo diễn Thạch Thảo, diễn viên Bảo Bảo

NSND Mỹ Uyên gửi niềm biết ơn: "Tôi vẫn nhớ từng lời dạy của thầy Trần Minh Ngọc, thầy Trần Ngọc Giàu… Mỗi bước đi của tôi trên sân khấu đều mang dấu ấn của các thầy cô".

Người mẫu – ca sĩ La Trần Đức Thiện nhắn gửi: "Nghệ thuật đã cho tôi cơ hội hiểu giá trị của sự rèn luyện và sự tử tế, mà những bài học ấy đều đến từ thầy cô".

Tri ân những người "trồng người" của sân khấu – điện ảnh 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam là 43 năm tri ân những con người lặng lẽ đứng sau ánh đèn, sau ống kính, sau những tràng pháo tay. Họ chính là người giữ gìn bản sắc, người kết nối truyền thống với hiện đại, người uốn nắn những tâm hồn trẻ và mở ra con đường sáng tạo cho thế hệ kế tiếp.

Bài và ảnh: Thanh Hiệp