Võ Việt, từ tự hào đến hội nhập quốc tế

Liên hoan Võ thuật quốc tế TPHCM năm 2024 với chủ đề “Tự hào võ Việt - Hội nhập quốc tế” cùng nhiều sự kiện kết nối khác như Hội thảo khoa học võ thuật quốc tế, trình diễn tinh thần võ thuật trên sân khấu mở ngoài trời… diễn ra từ ngày 20 đến 23-12 nằm trong chuỗi sự kiện hướng đến kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thông qua các hoạt động tại liên hoan, là dịp để TPHCM quảng bá hình ảnh võ thuật Việt Nam ra thế giới; hướng tới mục tiêu thúc đẩy giao lưu văn hóa, nâng cao nhận thức về giá trị truyền thống của võ thuật; đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, thể thao của thành phố.

Theo định nghĩa phổ biến, võ Việt hay còn gọi là võ ta để phân biệt các môn võ bên ngoài khác, là những hệ phái võ thuật cổ xưa, lâu đời được lưu truyền trường kỳ với lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Qua thời gian dựng nước và giữ nước, người Việt đã sáng tạo nên kho tàng đòn, thế, bài quyền, binh khí và kỹ thuật chiến đấu đặc thù. Đến thời hiện đại, các môn võ Việt cũng đã hệ thống các kỹ thuật, quy tắc để phù hợp cho tập luyện nâng cao sức khỏe và tiêu chuẩn thi đấu như một môn thể thao hiện đại. Đơn cử như Vovinam, môn võ đang được phát triển trên 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, được đưa vào chương trình thi đấu SEA Games.

Nhưng thực tế cũng cho thấy tiến trình đưa võ Việt ra thế giới vẫn còn chậm và thiếu các mục tiêu tham vọng, nhất là trong bối cảnh rất nhiều quốc gia trên thế giới cũng đang nỗ lực phát triển những môn võ truyền thống của mình. Quá trình cạnh tranh ấy được dự báo sẽ còn quyết liệt hơn khi các sự kiện thể thao lớn đang hạn chế số môn và nội dung võ thuật để bổ sung các môn thể thao hiện đại. Vovinam hiện vẫn chưa thể trở thành môn cốt lõi thường xuyên tại SEA Games, giải vô địch thế giới của môn võ này hiện cũng chưa thể tổ chức định kỳ do phong trào trên thế giới chỉ mới có bề rộng nhưng chưa thực sự phổ biến ở nhiều quốc gia. Bên cạnh đó, những quy tắc thi đấu vẫn còn thiếu các tiêu chuẩn hiện đại.

Trong tầm nhìn đưa võ Việt hội nhập sâu với thế giới, các hoạt động mang tính chất kết nối, cộng hưởng như Liên hoan Võ thuật quốc tế mà TPHCM đang tổ chức được xem là một bước đi có tính đột phá, gợi mở. Võ Việt mang trong mình bề dày văn hóa - lịch sử, chứa đựng vô vàn câu chuyện tôn vinh đặc tính dân tộc và sức sống người Việt, đó chính là nền tảng cốt lõi giúp võ Việt tạo điểm nhấn trong các sự kiện quảng bá văn hóa - du lịch. Đó có thể là một “show” trình diễn mô tả các giai đoạn lịch sử chống giặc ngoại xâm dựa trên các tiết mục võ thuật đặc trưng từng thời kỳ để thu hút du khách. Đó cũng có thể là một sự kiện trao đổi võ thuật - văn hóa thường niên để thu hút du khách quốc tế, đặc biệt là những tour khám phá văn hóa Việt Nam.

Trong bối cảnh mà thể thao Việt Nam đang đặt mục tiêu nâng tầm đẳng cấp, hướng đến các mục tiêu châu Á và thế giới, thì bên cạnh việc chọn lựa các môn trọng điểm để đầu tư phát triển thành tích ở các đấu trường Asiad, Olympic, thì việc thúc đẩy các môn thể thao có tính truyền thống, trong đó có võ Việt, hội nhập sâu rộng hơn với thế giới cũng cần có chiến lược bài bản và cách làm đột phá.

Hơn 40 năm hội nhập với thể thao thế giới tính từ Asiad 1982 tại New Dehli - Ấn Độ, đến nay, các môn võ đều tiên phong trong việc ghi dấu ấn tại Asiad, Olympic, cho thấy tiềm năng to lớn về lực lượng VĐV, cũng như tinh thần võ học và tình yêu với võ thuật của người Việt. Đó là “tài nguyên” cần được đánh giá một cách khoa học để khai thác căn cơ, cũng là tạo điều kiện thuận lợi cho võ Việt được vươn xa thông qua các hoạt động kết hợp văn hóa - du lịch.

YẾN PHƯƠNG