'Voi thép' xuất trận và nỗi kinh hoàng của quân địch trong chiến dịch Tây Nguyên

Hồi tưởng lại trận đánh mở màn thắng lợi trong chiến dịch Tây Nguyên, Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang Đoàn Sinh Hưởng, nguyên Tư lệnh Binh chủng Tăng Thiết giáp; nguyên Tư lệnh Quân khu 4 chia sẻ: “Trong cuộc đời quân ngũ, trận đánh để lại trong tôi suy ngẫm về nghệ thuật sử dụng tăng thiết giáp trong thực hành chiến đấu nhiều nhất là tiến công thị xã Buôn Ma Thuột, trận then chốt thứ nhất trong chiến dịch Tây Nguyên”.

Theo lời kể của Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng, ngày 17/1/1975, Trung đoàn Tăng - Thiết giáp 273 của ông được lệnh hành quân di chuyển đội hình xuống phía Nam Tây Nguyên.

Đại đội 9 trong đội hình Trung đoàn bí mật vượt qua 300 km an toàn đến vị trí tập kết ở Buôn Gia Vầm, cách Buôn Ma Thuột 40km về phía Bắc, sẵn sàng tiến công giải phóng mục tiêu then chốt quyết định là Buôn Ma Thuột.

5h30’ ngày 10/3/1975, xe tăng và cơ giới quân đội ta mở tốc lực tiến thẳng vào thị xã Buôn Ma Thuột.

Công tác chuẩn bị hết sức công phu, cả về kỹ thuật và chiến thuật. Đại đội 9 được trang bị toàn bộ xe tăng T-54B thế hệ mới, ông Hưởng cùng đồng đội tổ chức cho từng kíp xe tăng luyện tập kỹ và quyết tâm bảo đảm tác chiến nhanh, chính xác.

Lực lượng kỹ thuật tổ chức sấy máy bằng than củi, sấy máy bằng thủ công bảo đảm thông tin được thông suốt.

“Trong quá trình chuẩn bị tại vị trí tập kết, tôi có sáng kiến: Mỗi xe tăng cố định thêm 10 viên đạn pháo (8 viên buộc phía trên, vòng quanh phía trong tháp pháo, 1 viên đạn xuyên cố định dưới sàn, trong nòng pháo sẵn sàng 1 viên đạn nổ) và mỗi xe thiết giáp K-63 chở thêm 10 viên; nâng cơ số đạn chiến đấu của xe tăng từ 34 viên lên 54 viên, bảo đảm chiến đấu được thời gian dài và bắn không hạn chế (trong chiến đấu chỗ nào nghi ngờ có địch là bắn). Sáng kiến gia cố thêm đạn này về sau được toàn Trung đoàn 273 áp dụng trong Chiến dịch Hồ Chí Minh”, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng kể lại.

Toàn cảnh chiến dịch Tây Nguyên (Nguồn: VTV)

Ngoài việc gia cố đạn, Trung tướng Hưởng còn đề nghị tăng cường cho mỗi xe tăng một thùng (20 quả lựu đạn), riêng xe của ông được ưu tiên hai thùng.

“Số lựu đạn này tôi chỉ huy sử dụng hết trong buổi sáng ngày 10/3, để tiêu diệt địch khi chúng bu bám đội hình xe tăng. Một sự kiện đáng nhớ nữa là khi xuất phát tiến công, với kinh nghiệm cơ động xe tăng trong chiến đấu, tôi đề nghị trên cho xuất phát trước lệnh của Bộ Tư lệnh chiến dịch 15 phút (theo hiệp đồng là 2 giờ sáng ngày 10/3, nhưng chúng tôi xuất phát lúc 2 giờ kém 15 phút”, ông Hưởng nhớ lại.

Trung tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Đoàn Sinh Hưởng.

Cuộc tiến công vào mục tiêu then chốt Buôn Ma Thuột bắt đầu, khi pháo binh, đặc công tiến công sân bay thị xã, khu kho Mai Hắc Đế và sân bay Hòa Bình, Đại đội 9 mũi đột kích thọc sâu do ông chỉ huy gồm 10 xe tăng T-54B và 10 xe K-63, được tổ chức thành 4 thê đội.

Mỗi thê đội chở 20 cán bộ, chiến sĩ bộ binh trên xe K-63 để tiếp cận cửa mở. Ông Hưởng trực tiếp chỉ huy thê đội 2 và chỉ huy chung cả 4 thê đội chiếm lĩnh vị trí xuất phát, mọi yếu tố bí mật vẫn giữ đến phút chót, địch không hề biết “voi thép” đang lao về phía chúng.

Theo lời kể của Trung tướng Hưởng, 5h30’ ngày 10/3/1975, khi pháo binh chuyển làn bắn, xe tăng và cơ giới ta mở tốc lực, húc đổ cây tiến thẳng vào thị xã Buôn Ma Thuột.

Nhận thấy địch hoang mang cực độ, ông Hưởng lệnh bật đèn xe. Đại đội 9 làm theo, các đơn vị khác cũng bật đèn, biến núi rừng Tây Nguyên thành biển lửa, khích lệ quân ta, khiến địch khiếp đảm.

Ngày 10/3/1975, Xe tăng 980 của Đại đội Tăng 9 – Trung đoàn Tăng 273 – Quân đoàn 3 do ông Đoàn Sinh Hưởng – Đại đội trưởng chỉ huy thọc sâu đánh đánh chiếm Ngã 5, Ngã 6 và giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột. (Ảnh: Bảo tàng lịch sử Đắk Lắk)

Theo kế hoạch chiến đấu, thê đội 1 dẫn đầu đột phá vào cửa mở, để thê đội 2 do ông Hưởng chỉ huy thọc sâu vào Sở chỉ huy Sư đoàn 23 của địch. Bị dồn vào chân tường, địch chống cự quyết liệt, khiến bộ đội ta thương vong khá nhiều.

"Hầu hết xe tăng của chúng tôi đều có người bị thương, xe tăng 980 do tôi chỉ huy bị trúng đạn. Trong giây phút đó, người lái xe bị gãy tay, tôi cho xe lùi lại, đưa đồng chí lái xe ra tuyến sau cấp cứu và điều người khác từ xe 703 lên thay. Từ 5h30’ đến 10h30’ ngày 10/3, chúng tôi quần nhau với địch", Trung tướng Hưởng kể lại.

Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng (bên phải) và cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Tăng thiết giáp 206 (Quân khu 4). (Ảnh nhân vật cung cấp)

Pháo phòng không 232 và 234 bảo vệ chặt đội hình tiến công. Tối 10/3, Đại đội 9 và bộ binh áp sát Sư đoàn bộ Sư đoàn 23 của địch. Theo lệnh, đơn vị dừng củng cố, bổ sung đạn. Ông Hưởng cùng đồng đội trinh sát, chuẩn bị đánh sớm hôm sau.

6h ngày 11/3, khi đơn vị sẵn sàng xuất kích, phát hiện xe địch, ông Hưởng lệnh nổ súng, bắn cháy 2 xe M-113 và M-41. Lợi dụng địch hoảng loạn, ông chỉ huy truy đuổi, bắt Tỉnh phó Đắk Lắk. Xe tăng ta tiếp tục đánh chiếm Sở Chỉ huy Sư đoàn 23, sào huyệt cuối cùng của địch ở Buôn Ma Thuột.

Đến 10h, các hướng đồng loạt tấn công. 10h30’, xe tăng, bộ binh áp sát cột cờ, Đại đội 9 chốt giữ trận địa, hỗ trợ Tiểu đoàn 4 hạ cờ Sài Gòn, kéo cờ quân Giải phóng trong niềm vui chiến thắng.

Kể đến đây, ông Hưởng nghẹn ngào: ”Chiến tranh đã lùi xa, đồng đội thế hệ tôi người còn, người mất. Trên chính mảnh đất Tây Nguyên hùng vĩ này, biết bao đồng đội tôi đã không may nằm lại, linh hồn và thân thể các anh đã hòa vào đất đỏ Tây Nguyên để cây trái đơm hoa, xóm làng trù phú. Họ đã ngã xuống để đất nước ta ngày càng tươi đẹp, trường sinh".