Vòng bi chịu lực: đặc điểm, phân loại & cách mua đúng

Vậy vòng bi chịu lực là gì, có những loại nào và làm sao để mua đúng loại phù hợp?

Vòng bi chịu lực là gì?

Vòng bi chịu lực là loại vòng bi được thiết kế để chịu tải trọng tác động trong quá trình vận hành, bao gồm:

- Tải hướng kính (vuông góc với trục quay)

- Tải hướng trục (song song với trục quay)

- Hoặc kết hợp cả hai loại tải

So với vòng bi thông thường, vòng bi chịu lực có kết cấu chắc chắn hơn, vật liệu chất lượng cao và độ chính xác gia công cao, giúp đáp ứng các điều kiện làm việc khắc nghiệt.

Đặc điểm nổi bật của vòng bi chịu lực

Vòng bi chịu lực được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp nhờ những đặc điểm quan trọng sau:

- Khả năng chịu tải lớn, ổn định trong thời gian dài

- Giảm ma sát hiệu quả, giúp máy móc vận hành êm ái

- Độ bền cao, hạn chế mài mòn trong quá trình sử dụng

- Đa dạng chủng loại, phù hợp nhiều ứng dụng khác nhau

- Dễ thay thế, bảo trì khi lắp đúng kỹ thuật

Chính vì vậy, vòng bi chịu lực xuất hiện trong hầu hết các ngành: cơ khí chế tạo, sản xuất thép, xi măng, khai khoáng, thực phẩm, băng tải, động cơ điện...

Các loại vòng bi chịu lực nặng phổ biến hiện nay

Hiện tại trên thị trường vòng bi SKF chính hãng là thương hiệu được dùng trong máy móc nhiều nhất. Dưới đây là những dòng vòng bi chịu tải nặng của hãng sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

Vòng bi lăn trụ

Vòng bi lăn trụ được thiết kế với các con lăn hình trụ nằm giữa vòng trong và vòng ngoài. Nhờ hình dạng con lăn tiếp xúc theo đường thẳng thay vì điểm, loại vòng bi này có khả năng chịu tải hướng kính rất lớn.

Ưu điểm nổi bật của vòng bi lăn trụ:

- Phân bố tải đều trên bề mặt tiếp xúc

- Độ cứng cao, ít biến dạng khi chịu tải nặng

- Phù hợp cho trục quay tốc độ trung bình đến cao

Vòng bi đũa (vòng bi tang trống)

Vòng bi đũa, hay còn gọi là vòng bi tang trống, có cấu tạo với một hoặc hai dãy con lăn hình cầu. Thiết kế đặc biệt này cho phép vòng bi tự bù sai lệch trục, ngay cả khi trục bị lệch tâm hoặc võng nhẹ trong quá trình vận hành.

Đặc điểm nổi bật:

- Chịu tải hướng kính rất lớn

- Chịu được tải dọc trục theo cả hai chiều

- Hoạt động ổn định trong môi trường rung động mạnh

Vòng bi tiếp xúc góc

Vòng bi tiếp xúc góc có thiết kế đặc trưng với góc tiếp xúc giữa viên bi và rãnh lăn. Chính góc tiếp xúc này giúp vòng bi chịu được tải kết hợp giữa hướng kính và hướng trục.

Dù diện tích tiếp xúc không lớn như vòng bi lăn trụ, nhưng đổi lại:

- Độ cứng cao

- Khả năng chịu tải tốt ở tốc độ cao

- Độ chính xác và ổn định vượt trội

Vòng bi cầu tự lựa

Vòng bi cầu tự lựa được thiết kế với hai dãy bi và rãnh lăn cầu, cho phép vòng bi tự điều chỉnh khi trục bị lệch so với gối đỡ.

Ưu điểm chính của dòng này:

- Hạn chế mài mòn không đều

- Giảm rung động và tiếng ồn

- Tăng tuổi thọ vòng bi trong điều kiện trục không hoàn toàn thẳng hàng

Một số loại vòng bi chịu lực khác

Ngoài các dòng phổ biến kể trên, trong công nghiệp còn sử dụng nhiều loại vòng bi chịu tải nặng khác, tùy theo đặc thù ứng dụng:

- Vòng bi côn: Chịu tải hướng kính và hướng trục rất tốt, thường dùng trong hộp số, trục bánh xe, máy công nghiệp nặng.

- Vòng bi chặn: Chuyên chịu tải dọc trục, phù hợp với các hệ thống có lực ép theo trục.

- Vòng bi trượt: Không dùng con lăn, chịu tải cực lớn ở tốc độ thấp, thích hợp cho máy móc đặc thù hoặc môi trường bẩn, tải nặng.

Cách chọn mua vòng bi chịu lực đúng nhu cầu

Để lựa chọn vòng bi chịu lực phù hợp, người dùng cần dựa trên điều kiện vận hành thực tế của máy móc thay vì chỉ quan tâm đến giá thành:

- Tải trọng: Với những ứng dụng tải nặng, làm việc liên tục, các dòng vòng bi có kết cấu chắc chắn như vòng bi đũa, vòng bi lăn trụ hoặc vòng bi côn sẽ đáp ứng tốt hơn.

- Tốc độ quay: Những hệ thống yêu cầu tốc độ cao cần loại vòng bi có ma sát thấp, khả năng quay êm và ổn định, trong khi các ứng dụng tốc độ thấp nhưng tải lớn lại ưu tiên khả năng chịu lực hơn là tốc độ.

- Môi trường làm việc: Nếu vòng bi hoạt động trong điều kiện có bụi bẩn, nước, hóa chất hoặc nhiệt độ cao, nên chọn loại có phớt che, lớp bảo vệ bề mặt hoặc vật liệu chịu nhiệt, chống ăn mòn phù hợp. Những môi trường rung động mạnh hoặc dễ lệch trục đòi hỏi vòng bi có khả năng vận hành ổn định và hạn chế mài mòn không đều.

Ngoài ra, độ bền vòng bi phải phù hợp với chu kỳ vận hành của máy móc. Với các dây chuyền sản xuất liên tục, khó dừng máy, việc đầu tư vòng bi có độ bền cao sẽ giúp giảm thời gian bảo trì và chi phí thay thế về lâu dài.

Sau cùng, người dùng nên đối chiếu kỹ thông số kỹ thuật và tham khảo tư vấn từ đơn vị cung cấp có chuyên môn như HT Sài Gòn, để đảm bảo lựa chọn đúng loại vòng bi chịu lực cho từng ứng dụng cụ thể.