Vụ 100 container hạt điều xuất sang Italy: Giúp doanh nghiệp điều lấy lại quyền sở hữu hàng hóa
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương và Hiệp hội Điều Việt Nam theo dõi sát vụ việc để hỗ trợ, tránh thiệt hại cho các doanh nghiệp.
No Title
Ngày 17/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ về việc xuất khẩu điều sang thị trường Italy để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công điện số 1583/CĐ-VPCP ngày 14/3/2022 về việc xuất khẩu điều sang thị trường châu Âu, ngày 15/3, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có cuộc họp với lãnh đạo Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) để hỗ trợ doanh nghiệp xử lý vụ việc điều xuất khẩu sang Italy.
Trên cơ sở kết quả của cuộc họp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt, 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân điều đã ký hợp đồng với một số khách hàng Italy để xuất khẩu nhân điều sang nước này. Tổng lượng hàng xuất khẩu là 74 container. Các doanh nghiệp Việt thực hiện hợp đồng với phương thức thanh toán nhờ thu, hay còn gọi là “trả tiền nhận chứng từ D/P”.
Sau khi làm thủ tục xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam lấy được bộ chứng từ từ hãng vận chuyển. Chứng từ sau đó được chuyển đến cho ngân hàng của người bán tại Việt Nam. Ngân hàng phía Việt Nam chuyển phát nhanh bộ chứng từ này cho ngân hàng của nhà nhập khẩu ở châu Âu. Nhà nhập khẩu sẽ tiến hành thanh toán cho ngân hàng nhập khẩu và nhận bộ chứng từ. Với bộ chứng từ này, người mua có thể nhận hàng tại cảng và ngân hàng nhập khẩu tiến hành chuyển giao tiền cho ngân hàng phía Việt Nam.
Tuy nhiên, vấn đề xảy ra khi bộ chứng từ gốc từ Việt Nam chuyển qua châu Âu đã “thất lạc”. Cụ thể, với các bộ chứng từ gửi tới ngân hàng tại Thổ Nhĩ Kỳ, theo hướng dẫn của người mua hàng, nhà xuất khẩu nộp hồ sơ gốc bao gồm cả vận đơn đường biển bản gốc cho ngân hàng phía Việt Nam để nhờ thu tiền bán hàng.
Sau đó, ngân hàng phía Việt Nam đã gửi bộ chứng từ gốc cho ngân hàng thanh toán tại Thổ Nhĩ Kỳ của người mua qua dịch vụ phát chuyển nhanh DHL. Sau khi nhận được bộ chứng từ từ DHL, ngân hàng của Thổ Nhĩ Kỳ thông báo cho ngân hàng phía Việt Nam rằng, người mua không phải khách hàng của họ và thông báo đã gửi trả lại bộ chứng từ cho ngân hàng phía Việt Nam.
Tuy nhiên, khi ngân hàng Việt Nam tra soát với công ty DHL về tình trạng giao phát theo số AWB (số vận đơn) do Ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp thì được phản hồi rằng số AWB này không thuộc về các ngân hàng phía Việt Nam. Ngân hàng phía Việt Nam đã gửi nhiều điện để hỏi về tình trạng bộ chứng từ trả về nhưng không nhận được phản hồi.
Với các bộ chứng từ gửi đến các ngân hàng tại Italia, các ngân hàng tại Italia đều thông báo cho ngân hàng Việt Nam họ đã nhận được bộ chứng từ từ DHL, nhưng là các bản photocopy không phải bản gốc; hoặc có trường hợp là giấy trắng, không đủ điều kiện để thanh toán.
Sau khi phát hiện ra các dấu hiệu nghi lừa đảo, doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng thu hồi các bộ chứng từ gốc.
Theo báo cáo của các doanh nghiệp, tính đến 15/3/2022, còn 36/74 container hàng với giá trị 162 tỷ đồng đang thất lạc chứng từ. Trong số đó, có 8 container hàng đã cập cảng Genova của Italy, các container hàng còn lại sẽ đến cảng của Italy vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4/2022.
Đối với 36 lô hàng này, phía doanh nghiệp Việt Nam không còn quyền kiểm soát container hàng. Theo pháp lý quốc tế, các hãng tàu bắt buộc phải giao hàng cho người nhận khi họ cung cấp đầy đủ chứng từ (bản chứng từ gốc mà các doanh nghiệp Việt Nam đang thất lạc) và nộp phí nhận hàng.
Đối với các container đã thu hồi được bộ chứng từ gốc, các doanh nghiệp đang tìm kiếm đối tác tại châu Âu để bán lại nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Hiện nay, Văn phòng luật sư Davide Gallasso (đơn vị được doanh nghiệp Việt Nam thuê) đang phối hợp với bộ phận Thương vụ Việt Nam tại Italy để xử lý vụ việc. Phía luật sư cho biết đã làm việc với công an, hải quan, các hãng tàu và lấy phán quyết từ tòa án để hàng không được thông quan dù họ có trong tay bộ giấy tờ gốc. Phía luật sư cũng đang tiếp tục làm việc với các ngân hàng để xem ai là người chịu trách nhiệm cho vụ việc này, đồng thời, sẽ làm việc để lấy lại quyền sở hữu hàng hóa cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Ngày 9/3/2022, VINACAS đã tổ chức làm việc với các ngân hàng và các doanh nghiệp phía Việt Nam. Các ngân hàng đã xác nhận tình trạng trên; đồng thời, thống nhất phối hợp cùng VINACAS và các doanh nghiệp tìm cách giải quyết. Đại diện của hãng vận chuyển COSCO cũng tham dự và đã báo cáo về trụ sở chính ở Trung Quốc và đại lý của hãng tại Italia. Đại diện COSCO cũng cho biết thêm, về nguyên tắc khi bên mua đem bộ chứng từ chính tới nhận hàng, họ phải giao, nếu không họ có thể đối mặt với kiện tụng của bên mua.
Ngày 10/3/2022, VINACAS đã gửi văn bản đến các hãng vận chuyển liên quan và đề nghị các hãng vận chuyển áp dụng biện pháp “Khẩn cấp”, tạm thời giữ lại các lô hàng đang nằm tại cảng và sẽ đến cảng; không giải phóng hàng cho người nhận ngay cả trong trường hợp họ trình vận đơn gốc. Chỉ cho phép giải phóng hàng khi nhận được xác nhận từ các công ty chủ hàng (người bán). Cho đến nay, hãng vận chuyển HMM đã có những phản hồi tích cực, đồng ý hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu điều của Việt Nam theo đề nghị trên.
Trên cơ sở thông tin và tình hình xử lý vụ việc cho tới thời điểm này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và Hiệp hội Điều Việt Nam theo dõi sát vụ việc, kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ để hỗ trợ, tránh thiệt hại cho các doanh nghiệp.
Bộ chỉ đạo Hiệp hội Điều Việt Nam và các doanh nghiệp tiếp tục làm việc với Văn phòng luật sư Davide Gallasso và Đại sứ quán Việt Nam, Thương vụ Việt Nam tại Italy để làm việc với các cơ quan thẩm quyền của Italy chưa thông quan với 36 container hàng đang mất chứng từ gốc hoặc chỉ cho thông quan khi có xác định của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam (bên bán).
Bộ đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Giao thông Vận tải làm việc với các hãng tàu vận tải 36 container hàng đang thất lạc hồ sơ gốc để phối hợp giữ hàng, tạo điều kiện cho bên luật sư xử lý dứt điểm vụ việc, để doanh nghiệp được lấy lại hàng và tái xuất sang thị trường khác. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm việc với các ngân hàng thương mại (là ngân hàng thực hiện nghiệp vụ nhận tiền cho công ty xuất khẩu) rà soát lại quá trình thực hiện giao dịch với ngân hàng của bên mua hàng để xác định nguyên nhân và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xử lý hồ sơ của những lô hàng đang thất lạc hồ sơ gốc.
Bộ Công an tìm hiểu vụ việc, nếu phát hiện có yếu tố phạm pháp là các tổ chức, cá nhân trong nước thì xử lý theo quy định pháp luật Việt Nam; là các tổ chức, cá nhân nước ngoài, làm việc với Interpol để xử lý theo quy định quốc tế.
Về lâu dài, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan và Hiệp hội Điều Việt Nam phổ biến cho các doanh nghiệp kiến thức kinh tế, thương mại quốc tế tốt, thận trọng khi giao dịch với các bạn hàng mới để tránh các rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra.
Các doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng xuất khẩu phải phối hợp với hiệp hội ngành hàng, Thương vụ Việt Nam tại nước nhập khẩu để tìm hiểu rõ về đơn vị môi giới, khách hàng, ngân hàng thanh toán để tránh những rủi ro trong thương mại./.
