Vụ bắn rơi Rafale ở Kashmir làm dấy lên âm mưu của Mỹ về F-35 tại thị trường Ấn Độ

Máy bay chiến đấu Rafale do Pháp sản xuất. Ảnh: Focus Agency.

Không quân Ấn Độ triển khai các máy bay chiến đấu Rafale tiên tiến do Pháp sản xuất, đã đối đầu với máy bay J-10C của Pakistan do Trung Quốc chế tạo trong một cuộc không chiến mà các chuyên gia mô tả là lớn nhất trong nhiều thập kỷ.

Đến ngày 9/5, các hãng truyền thông lớn của Mỹ, bao gồm Reuters, The Washington Post, The New York Times và CNN, đồng loạt công bố các báo cáo trích dẫn các nguồn tin cấp cao giấu tên, khẳng định Pakistan đã bắn hạ ít nhất 1 và có thể lên tới 3 máy bay phản lực Rafale cùng với 1 chiếc Mirage 2000 của Ấn Độ.

Bản chất nhanh chóng và đồng bộ của những báo cáo này, xuất hiện cách nhau vài giờ, đã gây chú ý, làm dấy lên suy đoán về việc liệu chúng có phải là một phần của nỗ lực nhằm làm suy yếu danh tiếng của Rafale và củng cố vị thế của máy bay F-35 Lightning II của Mỹ trên thị trường hàng không vũ trụ béo bở của Ấn Độ hay không.

Cuộc đụng độ bắt đầu sau khi Ấn Độ phát động Chiến dịch Sindoor, một loạt các cuộc không kích nhắm vào cơ sở hạ tầng khủng bố bị cáo buộc ở Pakistan và Kashmir do Pakistan chiếm đóng. Chiến dịch này là phản ứng trước cuộc tấn công của phiến quân vào tháng trước khiến 26 khách du lịch thiệt mạng ở Kashmir do Ấn Độ quản lý, một sự cố mà New Delhi đổ lỗi cho Islamabad.

Pakistan đã trả đũa bằng các cuộc không kích của riêng mình, lực lượng không quân của cả hai quốc gia đã tham gia vào cuộc chiến dữ dội. Các quan chức Pakistan tuyên bố máy bay phản lực J-10C của họ, được trang bị tên lửa không đối không PL-15E, đã bắn hạ 5 máy bay Ấn Độ, bao gồm 3 chiếc Rafale, 1 chiếc MiG-29 và 1 chiếc Su-30MKI.

Ấn Độ chưa chính thức xác nhận những tổn thất này, mặc dù bằng chứng trực quan được The Washington Post xác minh cho thấy các mảnh vỡ phù hợp với ít nhất 2 máy bay phản lực do Pháp sản xuất - 1 chiếc Rafale và 1 chiếc Mirage 2000 - ở khu vực Wuyan và Akhnoor thuộc Kashmir do Ấn Độ quản lý.

Một quan chức tình báo cấp cao của Pháp, phát biểu với CNN, xác nhận việc mất ít nhất 1 chiếc Rafale, đánh dấu lần đầu tiên máy bay chiến đấu tiên tiến này bị mất trong chiến đấu. Những diễn biến này đã đưa Rafale, nền tảng của quá trình hiện đại hóa không quân Ấn Độ, vào tầm ngắm.

Rafale, do Dassault Aviation của Pháp sản xuất, là máy bay phản lực chiến đấu đa chức năng hai động cơ được thiết kế để chiếm ưu thế trên không, tấn công mặt đất và trinh sát. Rafale được Không quân Ấn Độ giới thiệu vào năm 2019, được trang bị radar mảng quét điện tử chủ động, cung cấp khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu vượt trội ở phạm vi hơn 100 dặm. Kho vũ khí của nó bao gồm MBDA Meteor, một tên lửa không đối không ngoài tầm nhìn có tầm bắn hơn 120 dặm, và tên lửa MICA cho các cuộc giao tranh tầm gần.

Ấn Độ hiện đang vận hành 36 chiếc Rafale, với kế hoạch mua thêm theo chương trình Máy bay chiến đấu đa năng, một thỏa thuận trị giá 15 tỷ đô la cho 114 máy bay phản lực, trong đó Rafale là ứng cử viên hàng đầu.

Máy bay J-10C của Pakistan, do Tập đoàn Hàng không Vũ trụ Thành Đô của Trung Quốc sản xuất, là máy bay chiến đấu đa năng một động cơ được đưa vào biên chế của Pakistan vào năm 2022. Cũng là một nền tảng thế hệ 4.5, máy bay này được trang bị radar AESA và có thể triển khai tên lửa PL-15E, một biến thể xuất khẩu của tên lửa không đối không tầm xa của Trung Quốc với tầm bắn được cho là 90 dặm.

Mặc dù ít linh hoạt hơn Rafale, nhưng chi phí thấp và khả năng tích hợp với các hệ thống của Trung Quốc của J-10C khiến nó trở thành đối thủ đáng gờm. Trong các cuộc đụng độ gần đây, các quan chức Pakistan tuyên bố khả năng tác chiến điện tử của J-10C, có thể bao gồm cả gây nhiễu radar, đã làm gián đoạn hoạt động của Ấn Độ, buộc các máy bay phản lực Rafale phải rút lui hoặc hạ cánh khẩn cấp.

Việc đưa tin nhanh chóng của các phương tiện truyền thông Mỹ đã thu hút sự chú ý do thời điểm và sự phụ thuộc vào các nguồn tin ẩn danh. Vào ngày 9/5, Reuters đã trích dẫn lời hai quan chức Mỹ tuyên bố máy bay phản lực J-10C của Pakistan đã bắn hạ ít nhất 2 máy bay phản lực của Ấn Độ, bao gồm 1 chiếc Rafale, bằng tên lửa không đối không.

Cùng ngày, CNN đưa tin một viên chức tình báo Pháp xác nhận một vụ mất Rafale, trong khi The Washington Post xác minh hình ảnh hiện trường vụ tai nạn. The New York Times ghi nhận Ấn Độ phủ nhận tổn thất nhưng nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của cuộc xung đột. Việc công bố gần như đồng thời những câu chuyện này, tất cả đều đề cập đến các viên chức không xác định, đã làm dấy lên những câu hỏi về ý định của họ.

Một số nhà quan sát viết cho các tờ báo như EurAsian Times cho rằng câu chuyện này có thể giúp quảng bá cho F-35, máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 do Lockheed Martin sản xuất, trên thị trường quốc phòng cạnh tranh của Ấn Độ.

Máy bay F-35, với khả năng tàng hình và công nghệ kết hợp cảm biến tiên tiến, là đối thủ của Rafale, mặc dù chi phí cao hơn, 120-150 triệu đô la cho mỗi máy bay so với 288 triệu đô la của Rafale cho biến thể hải quân.

Thị trường hàng không vũ trụ của Ấn Độ là một trong những thị trường lớn nhất toàn cầu, được thúc đẩy bởi nhu cầu chống lại các mối đe dọa khu vực từ Trung Quốc và Pakistan. Thỏa thuận MRFA, dự kiến sẽ được hoàn tất trong năm tới, là một cơ hội có rủi ro cao đối với các nhà thầu quốc phòng.

Sự tích hợp Rafale vào lực lượng không quân Ấn Độ, bao gồm cả đào tạo và hậu cần, mang lại cho nó một lợi thế. Tuy nhiên, những tổn thất được báo cáo ở Kashmir có thể thay đổi nhận thức. Nếu niềm tin vào Rafale suy yếu, áp lực có thể tăng lên để xem xét các nền tảng tàng hình như F-35, cung cấp khả năng tác chiến mạng nhưng đòi hỏi đầu tư cơ sở hạ tầng đáng kể.

Mỹ từ lâu đã tìm cách tăng cường quan hệ quốc phòng với Ấn Độ như một đối trọng với Trung Quốc, trong khi Pháp nhấn mạnh vào quyền tự chủ chiến lược, thu hút mong muốn của Ấn Độ về các giải pháp quốc phòng độc lập.

Vai trò của phương tiện truyền thông Mỹ trong việc định hình câu chuyện này không thể bị bỏ qua. Việc dựa vào các nguồn không xác định, một thông lệ báo chí phổ biến, đặt ra câu hỏi khi các câu chuyện có sự liên kết chặt chẽ về thời gian và giọng điệu. Các bài đăng trên X đã suy đoán về những nỗ lực phối hợp để ủng hộ F-35, một số nhà bình luận Ấn Độ cáo buộc ảnh hưởng của Mỹ trong những lời chỉ trích về thỏa thuận Rafale trước đây.

Các chuyên gia lưu ý trong khi Rafale và J-10C được so sánh, khả năng tàng hình và chia sẻ dữ liệu của F-35 đại diện cho bước nhảy vọt thế hệ. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng của Ấn Độ có thể vẫn chưa hỗ trợ nhu cầu bảo dưỡng phức tạp của F-35.

Việc đưa tin nhanh chóng của phương tiện truyền thông Mỹ về tổn thất Rafale của Ấn Độ thu hút sự chú ý vì nó phù hợp với lợi ích quốc phòng của Mỹ.

Khi Ấn Độ cân nhắc các lựa chọn của mình, sự tương tác giữa phương tiện truyền thông, công nghệ và địa chính trị sẽ định hình không chỉ lực lượng không quân của nước này mà còn cả cán cân quyền lực ở Nam Á. Cho dù những báo cáo này phản ánh kết quả thực tế trên chiến trường hay động thái được tính toán để nâng cấp F-35, thì vẫn còn một câu hỏi: trong trò chơi có rủi ro cao về hợp đồng quốc phòng, ai được hưởng lợi nhiều nhất từ câu chuyện được kể?

TD