Vụ dầu chăn nuôi biến thành thực phẩm cho người: điều tra toàn diện theo chuỗi trách nhiệm

Tang vật vụ án

Biến dầu chăn nuôi thành thực phẩm cho người

Ngày 26/6, Cơ quan Cảnh sát điều tra CA tỉnh Hưng Yên đã bắt giữ Đỗ Thị Ngọc Mai (42 tuổi, trú tại TP Long Xuyên, tỉnh An Giang) để điều tra về hành vi buôn lậu. Trước đó, CA tỉnh Hưng Yên cũng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giam Đặng Thị Phương (38 tuổi, trú tại thị xã Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên), Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food và Nguyễn Trọng Năng (51 tuổi, trú tại huyện Hoài Đức, Hà Nội). Mai, Năng, Phương là những người cầm đầu đường dây các công ty chuyên nhập lậu dầu thực vật và sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm.

Theo cơ quan công an, thời gian qua, Mai thành lập 7 công ty nhập khẩu dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi, nhập khẩu dầu thực vật dùng làm thực phẩm, sản xuất dầu thực phẩm đóng chai phân phối hàng hóa trong nước và đưa ra nước ngoài.

Riêng Công ty TNHH Thương mại xuất nhập khẩu An Hưng Phước do Mai đứng tên. Còn các công ty còn lại do Mai nhờ người thân trong gia đình, người quen đứng tên. Dầu thực vật dùng để chế biến thực phẩm phải chịu thuế VAT 8%, còn dầu thực vật dùng làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi không phải chịu thuế VAT.

Mai sử dụng danh nghĩa các công ty trên nhập khẩu dầu thực vật dùng làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi (để trốn thuế VAT 8%), rồi về tiêu thụ, bán cho nhiều công ty trên khắp cả nước dùng làm nguyên liệu đóng chai dầu thực phẩm bán cho người tiêu dùng. Trong đó, Mai có bán cho công ty của Phương. Theo cơ quan điều tra, hành vi của Mai phạm tội “Buôn lậu”, được quy định tại Điều 188, Bộ luật Hình sự hiện hành.

Năng đã thành lập hai công ty, trong đó, một công ty nhập khẩu dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi, một công ty nhập khẩu dầu thực vật dùng làm thực phẩm. Giống như Mai, Năng đã nhập hàng nghìn lít khẩu dầu thực vật dùng làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi rồi bán cho nhiều công ty trên khắp cả nước dùng làm nguyên liệu đóng chai dầu thực phẩm cho người.

Phương là Giám đốc điều hành Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food (đóng tại Hưng Yên). Công ty này chuyên sản xuất, kinh doanh dầu thực vật đóng chai gắn nhãn hiệu Ofood. Phương thành lập một công ty vệ tinh chuyên nhập khẩu mua dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi, rồi dùng số dầu này để sản xuất dầu thực vật. Ngoài ra, Phương còn mua dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi của Mai và Năng để sản xuất dầu thực phẩm gắn nhãn hiệu Ofood bán cho người dân.

Phương cho công bố thành phần của các loại dầu gắn nhãn hiệu Ofood có Vitamin A nhưng do giá thành Vitamin A đắt, Phượng không bổ sung Vitamin A hoặc bổ sung lượng Vitamin A rất ít so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Hành vi của Phương phạm tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm”.

Phòng Cảnh sát Kinh tế CA tỉnh Hưng Yên đã khám xét khẩn cấp khoảng 20 công ty, đại lý phân phối nghi cất giấu, liên quan đến hành vi phạm tội của Mai, Năng, Phương. Công an tạm giữ khoảng 1.000 tấn dầu thực vật có dấu hiệu nhập lậu, 50 tấn dầu thực vật gắn nhãn hiệu Ofood, cùng nhiều tem, nhãn, số sách, giấy tờ, tài sản liên quan và dây chuyền, máy móc để sản xuất hàng giả.

Chế tài xử lý

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên, Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, theo quy định pháp luật, hàng giả không chỉ là hàng nhái thương hiệu, mạo danh nguồn gốc xuất xứ mà còn bao gồm cả trường hợp DN sản xuất hàng hóa của chính mình nhưng không bảo đảm chất lượng như đã công bố.

Cụ thể, khoản 7 Điều 3, Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định, hàng giả là hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với bản chất tự nhiên, tên gọi hàng hóa, hoặc có ít nhất một chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với tiêu chuẩn đã công bố hoặc ghi trên nhãn mác, bao bì.

Trong vụ án trên, cơ quan điều tra xác định sản phẩm dầu ăn không đạt tiêu chuẩn chất lượng như đã công bố, nên đủ căn cứ xác định đây là hàng giả về chất lượng, dẫn đến việc khởi tố hình sự đối với chủ DN theo Điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thì bị phạt tù từ 2 đến 5 năm. Mức hình phạt sẽ tăng nặng nếu phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc danh nghĩa cơ quan, tổ chức; thực hiện hành vi buôn bán qua biên giới; hoặc nếu hàng giả tương đương với số lượng hàng thật, hàng hóa có cùng công dụng trị giá từ 150 triệu đến dưới 500 triệu đồng; thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại về tài sản trong khoảng từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng; hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%. Với những hành vi phạm tội trên có thể bị phạt tù từ 5 đến 10 năm.

Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại từ 1,5 tỷ đồng trở lên, làm chết từ hai người trở lên, hoặc gây thương tích với tổng tỷ lệ thương tật từ 122% trở lên cho nhiều người, cá nhân phạm tội có thể bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. Ngoài hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm và có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Đối với pháp nhân thương mại vi phạm, mức xử phạt cũng được quy định rất rõ: nếu thuộc trường hợp nhẹ có thể bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng. Trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, pháp nhân thương mại có thể bị phạt tới 18 tỷ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm. Ngoài ra, các hình phạt bổ sung đối với pháp nhân thương mại gồm: phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 300 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, hoặc cấm huy động vốn từ 1 năm đến 3 năm.

Thái An