Vũ khí siêu vượt âm đang dàn xếp lại trật tự quân sự thế giới?

Điều quan trọng cần lưu ý, theo Diplomat, là vũ khí "siêu vượt âm" (vũ khí có tốc độ lớn gấp 5 lần tốc độ âm thanh) bao gồm hai loại riêng biệt và loại trừ một loại khác. Loại bị loại trừ là các tên lửa đạn đạo tiêu chuẩn, vượt quá tốc độ "siêu vượt âm" khi chúng lao qua bầu khí quyển về phía mục tiêu - nhưng theo một quỹ đạo có thể dự đoán được và về cơ bản là bất biến.

Có những tên lửa hành trình siêu vượt âm, sẽ bay qua bầu khí quyển được cung cấp năng lượng bởi động cơ scramjet (động cơ phản lực siêu tĩnh âm), và có những vật thể lướt siêu âm, được tăng tốc lên đến tốc độ cực lớn trên tên lửa thông thường nhưng xuyên qua không gian bằng sóng xung kích của chính chúng qua tầng khí quyển cao. Trong cả hai trường hợp, ưu điểm là vũ khí có thể đi theo quỹ đạo thấp hơn (giảm tầm nhìn đối với radar tầm xa) và có khả năng cơ động để che khuất mục tiêu và tránh các biện pháp đối phó.

Tất nhiên, nhược điểm là việc chế tạo một loại vũ khí có khả năng chịu được sức nóng và áp lực bất thường của chuyến bay siêu âm - chưa nói đến việc cơ động chính xác trong những điều kiện đó - đòi hỏi độ chính xác cực cao cùng với quá trình luyện kim cực kỳ phức tạp.

Sự phức tạp này giải thích tại sao các vũ khí siêu vượt âm hoạt động đầu tiên chỉ mới được triển khai trong vài năm qua. Và với việc sử dụng chiến đấu chưa được biết đến rộng rãi và dữ liệu thử nghiệm tương đối ít được công khai, không thể đánh giá mức độ hiệu quả của chúng.

Tuy nhiên, nếu các hệ thống như vậy trở nên hiệu quả và phổ biến, một số tình huống khó xử về chiến lược và chiến thuật sẽ ngay lập tức xuất hiện.

Ví dụ, hãy xem xét câu hỏi về việc phòng thủ trước kẻ thù có vũ khí siêu vượt âm. Về nguyên tắc, vũ khí không thể ngăn chặn hiệu quả đã tồn tại dưới dạng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM). Nhưng ICBM vừa đắt vừa không chính xác đến mức chúng chỉ được xếp vào vai trò tấn công hạt nhân chiến lược, và kế hoạch bổ sung các nhiệm vụ tấn công đạn đạo thông thường luôn tiềm ẩn nguy cơ gây ra một phản ứng bằng hạt nhân đối với một cuộc tấn công phi hạt nhân.

Vũ khí siêu vượt âm có khả năng đi vào một môi trường thế giới khốc liệt hơn nhiều; thay vì hai đối thủ tương đương đối đầu và chắc chắn là sự hủy diệt đến từ cả hai phía, thì nay kho vũ khí của nửa tá cường quốc quân sự lớn tạo ra thế khó dàn xếp hơn nhiều.

Tình trạng khó xử đó được thúc đẩy ở cấp độ cơ bản bởi các câu hỏi về thời gian phản hồi. Các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại đã ở giới hạn thời gian đáp ứng của con người; đối với một viên đạn di chuyển nhanh hơn từ ba đến năm lần âm thanh, đơn giản là sẽ không có thời gian để đánh giá mối đe dọa và khởi động hệ thống đánh chặn trước khi quá muộn. Nhưng giải pháp thay thế - tự động hóa hoàn toàn - tạo ra những phức tạp về vận hành, pháp lý và đạo đức mà còn lâu mới giải quyết được.

Anh Minh