Vụ việc hàng chục hộ mất 'sổ đỏ' ở phường Bồng Lai: Cần sớm giải quyết, bảo vệ quyền lợi của người dân

Mỏi mòn chờ “sổ đỏ”

Tại tổ dân phố Vũ Dương, phường Bồng Lai (trước thuộc thị xã Quế Võ, nay là phường Bồng Lai), hàng chục hộ dân đã gắn bó với mảnh đất này từ năm 1985. Khi Nhà nước xây dựng tuyến đường điện, họ được bố trí sinh sống ổn định tại đây. Vì không có tranh chấp, mọi người tin rằng việc cấp “sổ đỏ” chỉ là vấn đề thời gian nên cũng không quá bận tâm. Thế nhưng năm này qua năm khác, tổ dân phố vẫn đều đặn thông báo, hộ nào có nhu cầu làm “sổ đỏ” thì nộp tiền, từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng, việc nộp tiền đều không có phiếu thu hay hóa đơn. Người dân kiên nhẫn đóng góp, mong chờ ngày được cấp giấy chứng nhận song suốt bao năm vẫn chưa được nhận “sổ đỏ”.

Người dân tổ dân phố Vũ Dương phản ánh với phóng viên.

Vào khoảng tháng 10/2024, sau thời điểm xảy ra bão Yagi, gia đình bà Nguyễn Thị Mai, một hộ dân tại tổ dân phố có nhu cầu sửa sang lại ngôi nhà đã xuống cấp. Để được cấp giấy phép xây dựng, thửa đất cần có “sổ đỏ”. Khi đến phường làm thủ tục, bà mới biết mình không thể được cấp phép vì thiếu giấy tờ này. Không chỉ vậy, việc không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng khiến bà không thể thế chấp vay vốn ngân hàng trang trải chi phí sửa chữa.

Tình cảnh tương tự cũng xảy ra với gia đình ông Nguyễn Văn Sơn cùng tổ dân phố. Ngôi nhà đã cũ kỹ, tường nứt nẻ, cần được tu sửa gấp nhưng vì không có “sổ đỏ”, ông không thể xin giấy phép xây dựng, cũng không thể tiếp cận nguồn vốn vay. Bao năm sinh sống ổn định, giờ đây họ lại rơi vào vòng luẩn quẩn, nhà xuống cấp mà không thể sửa, quyền lợi chính đáng bị treo lơ lửng.

Sau nhiều năm gõ cửa khắp nơi, kiến nghị tại các buổi tiếp dân, các hộ dân mới phát hiện “sổ đỏ” của họ thực ra đã được Nhà nước cấp từ năm 2000. Nghĩa là, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã tồn tại suốt hơn hai thập kỷ nhưng người dân vẫn không hề hay biết. Câu hỏi đặt ra, sổ đã có từ năm 2000, vì sao đến nay vẫn chưa được trao cho những hộ dân?

Phải làm rõ trách nhiệm

Tìm hiểu về vụ việc này, nhóm phóng viên đã gặp nhiều người dân liên quan. Được biết, tháng 10, tháng 12/2024, đơn của một số hộ dân khu phố Vũ Dương, phường Bồng Lai đã được gửi đến UBND thị xã Quế Võ (tỉnh Bắc Ninh cũ). Nội dung đơn đề nghị xem xét việc các hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Quyết định số 368/QĐ-UB ngày 15/12/2000 của UBND huyện Quế Võ, đã được ghi vào sổ địa chính và sổ cấp giấy nhưng đến nay vẫn chưa được nhận.

Quyết định và danh sách các hộ được cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất từ năm 2000.

Ngày 27/12/2024, UBND thị xã Quế Võ ban hành Quyết định số 3763/QĐ-UBND, thành lập Tổ kiểm tra việc giao, nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân theo Quyết định 368. Kết quả xác minh ban đầu cho thấy, có 46 hộ gia đình, cá nhân tại khu phố Vũ Dương đã có tên trong sổ cấp giấy và sổ địa chính. Tuy nhiên, số Giấy chứng nhận này đã bị thất lạc trong quá trình giao nhận, lưu trữ tại UBND xã Bồng Lai (cũ) khiến người dân chưa nhận được.

Ngày 19/5/2025, UBND thị xã Quế Võ (cũ) tiếp tục có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh (cũ), xin ý kiến về việc cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho các hộ dân. Theo đó đề nghị Sở xem xét, cho ý kiến liệu trường hợp này được coi là cấp lần đầu hay cấp lại do bị mất. Tuy nhiên, phía Sở Nông nghiệp và Môi trường chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể.

Đến ngày 3/8/2025, phường Bồng Lai (mới) tiếp tục có văn bản đề nghị. Sau đó, ngày 30/9/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản phúc đáp. Cụ thể, công văn nêu, Thông tư số 10/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định: Trường hợp Giấy chứng nhận đã ký và đã có thông báo của cơ quan có thẩm quyền nhưng đến trước ngày 1/8/2024 mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất chưa nhận Giấy chứng nhận thì Văn phòng đăng ký đất đai rà soát, thông báo cho các cơ quan đang lưu giữ Giấy chứng nhận tại địa phương nộp lại Giấy chứng nhận và thực hiện việc xác nhận lý do chưa nhận Giấy chứng nhận tại mục “Những thay đổi sau khi cấp Giấy chứng nhận” và đưa vào lưu trữ theo quy định; trường hợp người sử dụng đất có nhu cầu nhận Giấy chứng nhận thì Văn phòng đăng ký đất đai xác nhận lý do nhận Giấy chứng nhận vào mục “Những thay đổi sau khi cấp Giấy chứng nhận”.

Tại mục VIII nội dung C phần V Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định trình tự, thủ tục cấp lại Giấy chứng nhận đã cấp do bị mất: Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất nộp 1 bộ hồ sơ đến Bộ phận Một cửa hoặc Văn phòng Đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai.... Như vậy, pháp luật về đất đai có quy định trình tự, thủ tục cấp lại Giấy chứng nhận đã cấp do bị mất áp dụng đối với trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đã nhận Giấy chứng nhận và khai báo mất Giấy chứng nhận; không quy định trường hợp cấp lại Giấy chứng nhận đã cấp mà cơ quan nhà nước chưa trao Giấy chứng nhận cho người sử dụng đất. Từ thực tế này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND phường Bồng Lai rà soát những trường hợp Giấy chứng nhận đã ký mà chưa trao. Trên cơ sở kết quả rà soát, nếu còn giấy thì phải thực hiện trao cho người dân hoặc cấp Giấy chứng nhận theo quy định của pháp luật.

Theo ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND phường Bồng Lai, căn cứ Luật Đất đai năm 2024 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành, UBND phường Bồng Lai đã ban hành hướng dẫn về trình tự, thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu cũng như thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân.

Tuy nhiên, dù đã có hướng dẫn nghiệp vụ nhưng thủ tục còn rườm rà, văn bản nhiều tầng nấc khiến người dân khó tiếp cận. Sự việc đã rõ nhưng việc xử lý vẫn thiếu dứt khoát, quyền lợi chính đáng của các hộ dân tiếp tục bị “treo”. Do vậy, cần có quy trình đơn giản, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện, để người dân sớm nhận sổ đỏ. Đồng thời cần làm rõ trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân để xảy ra việc thất lạc “sổ đỏ” suốt 20 năm qua, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân.

Bài, ảnh: Trịnh Lan