Vương quốc dầu mỏ 'đặt cược nghìn tỷ USD' vào AI, tham vọng trở thành cường quốc công nghệ

Với tầm nhìn táo bạo, Ả Rập Saudi đang chuyển hướng từ nền kinh tế vốn dựa vào nguồn thu khổng lồ từ dầu mỏ sang phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) - lĩnh vực được xem là trụ cột mới trong Tầm nhìn 2030, một lộ trình chiến lược nhằm đa dạng hóa nền kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và đưa Riyadh trở thành một cường quốc công nghệ.

Các quốc gia vùng Vịnh đang đổ hàng tỷ USD vào hạ tầng AI, kỳ vọng biến sức mạnh tính toán thành nguồn năng lượng xuất khẩu mới của thế kỷ 21. Ảnh: NYT

Để hiện thực hóa kế hoạch đầy tham vọng này, Thái tử Ả Rập Saudi Mohammad bin Salman vào tháng 5 năm nay đã thành lập Humain, một công ty nhà nước được ví như "Aramco của thời đại AI". Với sự hậu thuẫn từ Quỹ đầu tư quốc gia (PIF) trị giá gần 1.000 tỷ USD, Humain có sứ mệnh thống nhất các sáng kiến AI, xây dựng hạ tầng tầng AI, và đưa Ả Rập Saudi lên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Tại Diễn đàn Đầu tư Tương lai (Future Investment Initiative) vào tuần trước, Humain đã hé lộ quy mô và tầm nhìn của công ty, cho thấy nguồn lực tài chính dồi dào và tham vọng không giới hạn của Riyadh.

Theo Giám đốc điều hành (CEO) Humain, ông Tareq Amin, mục tiêu của công ty là đưa Ả Rập Saudi trở thành thị trường AI lớn thứ ba toàn cầu, chỉ sau Mỹ và Trung Quốc. Đây là một tham vọng táo bạo đối với một công ty mới gia nhập ngành AI, nhưng CEO Amin lập luận rằng lợi thế cạnh tranh của Ả Rập Saudi nằm ở nguồn năng lượng dồi dào và giá rẻ, yếu tố then chốt trong cuộc đua toàn cầu về sức mạnh tính toán.

"Chúng tôi có lợi thế ở Ả Rập Saudi. Hãy nhìn vào mạng lưới điện tuyệt vời của đất nước này, không cần một công ty như Humain xây dựng các trạm biến áp và cung cấp điện cho một trung tâm dữ liệu. Điều đó có nghĩa là chúng tôi đã tiết kiệm được 18 tháng thời gian", ông Amin chia sẻ với báo giới tại Diễn đàn Đầu tư Tương lai.

Humain có kế hoạch xây dựng năng lực trung tâm dữ liệu lên đến 6 gigawatt trên toàn quốc vào năm 2034, với danh sách các đối tác AI chủ chốt, bao gồm Nvidia, AMD, Amazon Web Services, Qualcomm và Cisco. Hôm thứ Ba tuần trước, Humain đã công bố thỏa thuận trị giá 3 tỷ USD với “ông lớn” đầu tư tư nhân Blackstone để xây dựng các trung tâm dữ liệu tại Vương quốc Anh.

Công ty cũng đã chính thức ra mắt Humain One, một hệ điều hành hỗ trợ AI, cho phép người dùng nói hoặc nhập liệu vào máy tính để yêu cầu nó thực hiện các tác vụ, thay vì nhấp vào biểu tượng như thông thường trong các hệ thống như Windows hoặc iOS. Ngoài ra, Humain đã sử dụng hệ thống AI nội bộ để điều hành phần lớn các bộ phận nhân sự, tài chính, pháp lý, vận hành và công nghệ thông tin.

Vương quốc dầu mỏ đang bước vào giai đoạn then chốt của kế hoạch chuyển đổi kinh tế Tầm nhìn 2030, đối mặt với thách thức từ giá dầu giảm và sự chậm trễ trong việc xây dựng các dự án khổng lồ như Neom, đặt ra yêu cầu cấp thiết mới cho việc thúc đẩy AI để hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế lớn nhất thế giới Ả Rập.

Tuy nhiên, Humain cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh từ quốc gia láng giềng Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), vốn đang thúc đẩy phát triển công nghệ AI thông qua công ty G42, và mới đây đã ký kết thỏa thuận với chính quyền Tổng thống Donald Trump để xây dựng dự án “Stargate UAE” trị giá 500 tỷ USD. Dự án này được đánh giá là trung tâm dữ liệu lớn nhất ngoài lãnh thổ Mỹ, với sự tham gia của OpenAI, Oracle, Nvidia và Cisco.

Khi được hỏi liệu khu vực Trung Đông có đủ “đất diễn” cho hai cường quốc AI hay không, CEO Amin nói rằng ông ủng hộ việc dân chủ hóa AI, đồng thời ca ngợi hoạt động mạnh mẽ của Humain. “Việc có kiến thức về AI là điều tốt cho nhân loại, đặc biệt là về đầu tư vào AI. Chính vì vậy, những gì đang diễn ra ở UAE là điều tốt. Những gì đang diễn ra ở Ả Rập Saudi cũng rất tốt”, ông nói. “Tôi sẽ cho bạn biết quyết định của chúng tôi, một điều rất khác biệt. Humane không phải là một công ty chuyên về đầu tư. Chúng tôi là một công ty vận hành AI”.

Nguyễn Phương (Theo CNN,Telegrafi)