VUSTA tổng kết hoạt động của các tổ chức KH&CN trực thuộc năm 2025

Ngày 26/12, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã tổ chức hội nghị tổng kết hoạt động của các tổ chức KH&CN trực thuộc năm 2025.

Toàn cảnh buổi tổng kết.

Phát biểu khai mạc hội nghị, TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch VUSTA cho biết, năm 2025 là một năm có ý nghĩa hết sức đặc biệt, không chỉ đối với VUSTA mà còn đối với toàn bộ hệ thống KH&CN và đổi mới sáng tạo của đất nước. Trước hết, năm 2025 là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết số 57- NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là nghị quyết có tính chiến lược, thể hiện tầm nhìn dài hạn và quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc xác lập KH&CN và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt của phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch VUSTA phát biểu khai mạc tại hội nghị.

Theo Chủ tịch Phan Xuân Dũng, năm 2025 cũng là năm đất nước bước vào giai đoạn tổ chức và vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời bước vào kỷ nguyên phát triển mới, với hàng loạt cơ chế, chính sách lớn được xem xét ban hành và tổ chức thực hiện, trong đó có Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật công nghiệp công nghệ số, Luật sở hữu trí tuệ, Luật Trí tuệ nhân tạo và nhiều chính sách quan trọng khác. Những thay đổi này vừa mở ra cơ hội mới, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu rất cao đối với các tổ chức KH&CN trong việc thích ứng, đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao năng lực đóng góp.

Cùng với đó, năm 2025 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong đầu tư cho KH&CN, với mục tiêu nâng chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho KH&CN và Đổi mới Sáng tạo (KH&CN&ĐMST) lên 3% tổng chi NSNN và kêu gọi nguồn lực xã hội chiếm 2% GDP là mục tiêu chiến lược của Việt Nam nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững, đồng thời hoàn thiện cơ chế tài chính, xóa bỏ rào cản, khuyến khích đầu tư từ doanh nghiệp và xã hội, hướng tới tự chủ công nghệ. Đây là những con số thể hiện quyết tâm rất lớn, nhưng cũng đòi hỏi sự tham gia tích cực, chủ động và hiệu quả của các tổ chức KH&CN, đặc biệt là khu vực ngoài Nhà nước.

Năm 2025 cũng là năm thực hiện các cơ chế quản lý và chính sách mới, trong đó nổi bật là Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, nhấn mạnh yêu cầu tăng cường sự tham gia của khối ngoài Nhà nước trong phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo. Nghị quyết này đã và đang mở ra không gian phát triển, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức KH&CN ngoài công lập, trong đó có các tổ chức trực thuộc VUSTA.

Bên cạnh đó, yêu cầu đẩy mạnh hợp tác quốc tế về KH&CN được đặt ở vị trí rất cao, thể hiện rõ trong Nghị quyết số 59-NQ/TW, ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Điều này đòi hỏi các tổ chức KH&CN phải chủ động hơn trong hội nhập quốc tế, tham gia mạng lưới khu vực và toàn cầu, thu hút tri thức, công nghệ và nguồn lực từ bên ngoài phục vụ phát triển đất nước.

Trong bối cảnh đó, năm 2025, các tổ chức KH&CN trực thuộc VUSTA đã có nhiều nỗ lực chuyển đổi, thích ứng nhanh, từng bước đổi mới mô hình hoạt động, nâng cao chất lượng nghiên cứu, tư vấn, phản biện, dịch vụ KH&CN, đồng thời thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Báo cáo tại hội nghị, Tổng Thư ký VUSTA Nguyễn Quyết Chiến đã điểm lại 15 hoạt động nổi bật mà toàn hệ thống đã đạt được. Một dấu mốc quan trọng là việc hoàn thành báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị 42 của Bộ Chính trị và chuẩn bị dự thảo văn kiện cho Đại hội IX, dự kiến diễn ra vào tháng 5/2026. Bên cạnh đó, công tác chuyển đổi số được đẩy mạnh với việc triển khai phần mềm quản lý văn bản điện tử liên thông toàn hệ thống và xây dựng đề án dài hạn đến năm 2035.

Tổng Thư ký VUSTA Nguyễn Quyết Chiến khái quát kết quả hoạt động của hệ thống VUSTA trong năm 2025 và công tác chỉ đạo, điều hành, hỗ trợ của Thường trực Đoàn Chủ tịch VUSTA đối với các tổ chức KH&CN trực thuộc.

Trong vai trò tư vấn phản biện, VUSTA đã đóng góp ý kiến tâm huyết cho dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng và nhiều đạo luật then chốt như Luật KH&CN (sửa đổi), Luật Trí tuệ nhân tạo, và Luật Xây dựng. Các hoạt động tôn vinh trí thức, tổ chức giải thưởng sáng tạo và cuộc thi kỹ thuật toàn quốc vẫn được duy trì hiệu quả, tạo sức lan tỏa lớn. Đặc biệt, tinh thần tương thân tương ái của giới trí thức đã được thể hiện rõ nét qua việc quyên góp được 1,33 tỷ đồng để hỗ trợ đồng bào miền Trung, Tây Nguyên và phía Bắc bị thiệt hại do các cơn bão số 9, 10, 12 gây ra.

TS Lê Công Lương - Phó Tổng thư ký Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế VUSTA đánh giá, VUSTA nhất quán quan điểm coi các tổ chức KH&CN ngoài công lập là lực lượng quan trọng trong việc xã hội hóa các hoạt động KH&CN, giám định, đào tạo, y tế và bảo vệ môi trường. Đáng chú ý là sự dịch chuyển mạnh mẽ trong đầu tư khoa học: nếu trước đây ngân sách nhà nước chiếm 80% thì hiện nay tỷ lệ này chỉ còn khoảng 50%, phần còn lại đến từ doanh nghiệp và các tổ chức xã hội.

TS Lê Công Lương - Phó Tổng thư ký Trưởng Ban KH&HTQT VUSTA.

Trong năm 2025, công tác củng cố tổ chức đã đạt được khối lượng công việc lớn khi tiếp nhận và kiện toàn cho 176 tổ chức, đồng thời kiên quyết trình giải thể 12 đơn vị và tạm dừng 6 đơn vị hoạt động yếu kém. VUSTA cũng khẳng định tiếng nói quan trọng trong việc xây dựng thể chế, tham gia đóng góp cho Luật KH&CN và Đổi mới sáng tạo, các Nghị định thay thế Nghị định 80 và các cơ chế khoán. Bên cạnh đó, sự phối hợp với địa phương được tăng cường rõ rệt, tiêu biểu là việc hỗ trợ tỉnh Sơn La xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại vùng Mường La.

Hoạt động hợp tác quốc tế năm 2025 được đánh giá là rầm rộ nhất trong 10 năm qua với việc tiếp nhận 28 dự án, kinh phí đạt hơn 13 triệu đô la (tăng gấp 5 lần so với năm 2022). Về thành tựu chuyên môn, các đơn vị đã công bố khoảng 100 bài báo quốc tế, tổ chức 250 hội thảo và triển khai 290 đề tài nghiên cứu ứng dụng hướng về cộng đồng. Trong lĩnh vực xã hội hóa, hệ thống đã xây dựng được hàng trăm mô hình bảo vệ môi trường, thăm khám cho 176.000 lượt người và hỗ trợ đào tạo kỹ năng cho hàng nghìn sinh viên, thanh niên.

Nhấn mạnh trong "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", TS Lê Công Lương cho rằng, các tổ chức KH&CN cần phải chủ động rà soát lại mục tiêu, tăng cường hợp tác với doanh nghiệp và thu hút nguồn lực xã hội. Thông điệp cốt lõi được đưa ra là các đơn vị phải "tự đổi mới, tự cứu mình trước khi trời cứu" để khẳng định vị thế là lực lượng xung kích không thể thiếu, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Cũng tại hội nghị, VUSTA đã tặng Bằng khen cho 12 tập thể và 26 cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2025, góp phần phát triển VUSTA.

Lãnh đạo VUSTA tặng Bằng khen cho 12 tập thể và 26 cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2025.

Gia Đạt