WHO đi tìm 'bệnh X' tiếp theo

Thế giới vẫn đang ở trong năm thứ ba của đại dịch Covid-19. Ảnh: Anadolu Agency.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang khởi động quy trình khoa học toàn cầu để cập nhật danh sách các mầm bệnh ưu tiên, tác nhân có thể gây bùng phát hoặc trở thành đại dịch. Mục tiêu là định hướng đầu tư, nghiên cứu và phát triển (R&D) toàn cầu, đặc biệt là trong vaccine, xét nghiệm và điều trị.

Ngày 18/11, WHO tổ chức cuộc họp và sẽ triệu tập hơn 300 nhà khoa học. Họ sẽ xem xét bằng chứng về hơn 25 họ virus và vi khuẩn, cũng như “bệnh X”. Bệnh X ngầm chỉ một mầm bệnh chưa biết, có thể gây dịch bệnh nghiêm trọng trên toàn thế giới. Các chuyên gia sẽ đưa ra danh sách các tác nhân gây bệnh ưu tiên cần được đầu tư nghiên cứu thêm.

Quá trình này sẽ bao gồm cả tiêu chí khoa học và sức khỏe cộng đồng, cũng như tiêu chí liên quan đến tác động kinh tế xã hội, khả năng tiếp cận và công bằng.

Danh sách này được công bố lần đầu tiên vào năm 2017 và hoàn thiện vào năm 2018. Danh sách hiện tại gồm Covid-19, sốt xuất huyết Crimean-Cong, bệnh do virus Ebola, bệnh do virus Marburg, sốt Lassa, hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) và Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), Nipah, các bệnh henipaviral, sốt Rift Valley, Zika và bệnh X.

Việc nhắm mục tiêu vào các mầm bệnh và họ virus ưu tiên và nghiên cứu, phát triển các biện pháp đối phó là điều cần thiết để ứng phó với dịch bệnh và đại dịch nhanh chóng, hiệu quả. Tiến sĩ Michael Ryan, Giám đốc Điều hành Chương trình Cấp cứu Y tế của WHO cho biết nếu không có các khoản đầu tư R&D đáng kể trước đại dịch Covid-19, chúng ta không thể có vaccine an toàn và hiệu quả trong thời gian nhanh kỷ lục.

Với những mầm bệnh được xác định là ưu tiên, WHO sẽ đưa ra những lộ trình nghiên cứu sản phẩm, đưa ra các lỗ hổng kiến thức và ưu tiên nghiên cứu. Sau đó, họ sẽ nghiên cứu các vấn đề liên quan như thông số kỹ thuật mong muốn với vaccine, phương pháp điều trị và xét nghiệm. Họ kỳ vọng sẽ lập bản đồ, biên dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho các thử nghiệm lâm sàng, cùng phát triển các công cụ này. Các nỗ lực miễn phí như tăng cường giám sát quy định, đạo đức cũng được cân nhắc.

Tiến sĩ Soumya Swaminathan, chuyên gia của WHO, cho biết: “Danh sách các mầm bệnh ưu tiên đã trở thành điểm tham chiếu cho cộng đồng nghiên cứu về nơi cần tập trung nguồn lực để quản lý mối đe dọa tiếp theo. Chúng ta cần thống nhất hướng đầu tư nguồn lực, kinh phí để phát triển các xét nghiệm, phương pháp điều trị và vaccine".

Danh sách sửa đổi dự kiến được công bố vào quý 1 năm 2023.

Thiên Nhan