WHO khuyến nghị Việt Nam cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, nung nóng

Khuyến nghị được đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đưa ra ngày 24/11, trong bối cảnh dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đang trình Quốc hội xem xét chưa liệt kê 2 loại sản phẩm nói trên vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh.

Theo cơ quan y tế Liên Hợp Quốc, sự thiếu vắng này tạo ra mâu thuẫn pháp lý trực tiếp, vô hiệu hóa quy định cấm "sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu" thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Nghị quyết 173 mà Quốc hội vừa ban hành (có hiệu lực từ 1/1/2025).

Theo đại diện WHO tại Việt Nam, để lệnh cấm của Quốc hội thực thi hiệu quả, Luật Đầu tư sửa đổi cần bổ sung các sản phẩm này vào danh mục cấm và không kèm theo bất kỳ ngoại lệ nào. “Quyết định cấm toàn diện thể hiện vai trò tiên phong của Việt Nam, mang ý nghĩa then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tương lai thế hệ trẻ”, vị này cho biết.

Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là sản phẩm thế hệ mới, hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch chứa nicotine hoặc các hương liệu hòa tan trong propylene glycol hoặc glycerine. Ít nhất 60 hợp chất hóa học được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và nhiều chất độc hại khác xuất hiện trong khí/khói mà sản phẩm này tạo ra, tăng nguy cơ ung thư, đột quỵ và nhiều bệnh khác ở người trẻ.

Thực tế cho thấy các biện pháp kiểm soát bước đầu đã phát huy tác dụng. WHO dẫn số liệu từ Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho thấy số ca cấp cứu liên quan đến thuốc lá thế hệ mới giảm gần 70% trong 10 tháng qua so với cùng kỳ trước khi có lệnh cấm. Hoạt động quảng cáo các sản phẩm này qua người nổi tiếng cũng gần như chấm dứt.

Để duy trì hiệu quả này, WHO và Bộ Y tế đồng quan điểm bác bỏ phương án cho phép sản xuất để xuất khẩu. Việc cho phép "xuất khẩu nhưng cấm tiêu dùng nội địa" tiềm ẩn nhiều rủi ro như làm suy yếu cơ sở lý luận về bảo vệ sức khỏe, tạo cơ hội cho buôn lậu tuồn hàng ngược lại thị trường trong nước và gây gánh nặng lớn cho công tác thực thi pháp luật.

Các chuyên gia y tế và nhà làm luật cho rằng, thực hành quốc tế tốt nhất hiện nay là ban hành lệnh cấm nhất quán, đồng bộ trong mọi văn bản luật và loại bỏ hoàn toàn tư duy sản xuất để xuất khẩu đối với mặt hàng nguy hại này.

Thu Loan (tổng hợp)