Xả thân cứu gạo nuôi quân

Anh hùng LLVT nhân dân Phan Thị Thông. Ảnh tư liệu

Cựu chiến binh Nguyễn Thị Hoa, nguyên chiến sĩ C66, Đoàn Hậu cần 81, Cục Hậu cần Miền (B2, cơ quan đầu ngành của Trung ương Cục và Bộ chỉ huy Miền về công tác hậu cần trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, từ tháng 2-1976, đơn vị này chấm dứt hoạt động, từng bước giải thể và sáp nhập vào Quân khu 7) kể lại:

- Sau Chiến dịch Mậu Thân 1968, đơn vị của tôi bị Mỹ-ngụy tấn công rất ác liệt. Trên không, máy bay B-52 thay nhau trút bom đạn xuống đầu. Dưới đất, sư đoàn dù bao vây. Xe tăng, xe bọc thép của chúng đánh phá suốt ngày đêm. Những ngày tháng ấy, ngoài nhiệm vụ phục vụ bộ đội, cán bộ, chiến sĩ C66 còn kiên cường chiến đấu bảo vệ kho và căn cứ. Nhiều đồng chí lúc hy sinh, trên lưng còn mang bồng gạo.

Trong một trận càn quét khốc liệt, quân địch phát hiện ra một hầm bí mật của ta. Trong hầm là tổ công tác thu mua gạo gồm 3 chiến sĩ, do chị Thanh phụ trách, đang làm nhiệm vụ. Địch dùng loa la hét: "Đầu hàng thì sống. Chống lại thì chết!". Sau khi thống nhất chọn cái chết để bảo vệ nguồn lương thực, 3 chị vừa thay nhau ném lựu đạn kiềm chế địch, vừa đốt hủy toàn bộ hồ sơ liên quan đến các cơ sở của cách mạng, trong đó phần lớn là điểm cung cấp gạo cho bộ đội. Quả lựu đạn cuối cùng được chị Thanh cho nổ khi cả 3 người đã đốt xong toàn bộ tài liệu và ôm nhau nhận cái chết. Chứng kiến sự hy sinh oanh liệt ấy, quân thù cũng phải kinh hoàng, khâm phục. Để trả thù cho đồng đội, các chiến sĩ làm nhiệm vụ thu mua, vận chuyển gạo đã kiên cường xây dựng lại cơ sở, bảo đảm lương thực ngày một tốt hơn để bộ đội ta đủ sức chiến đấu trong các trận đánh kế tiếp.

Ông Trần Trung Thu, thôn Đức Hòa, xã Đại Nghĩa (Đại Lộc, Quảng Nam) kể chuyện cất trữ gạo dưới vườn chuối của gia đình để cung cấp cho bộ đội.

Ở xã Đại Nghĩa (Đại Lộc, Quảng Nam) lưu truyền mãi câu chuyện về những tấm gương hy sinh thân mình để có gạo nuôi quân đánh giặc, giải phóng quê hương. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, xã Đại Nghĩa-vùng đất bị kẹp giữa hai cứ điểm quân sự quan trọng của địch là Núi Lở và Ái Nghĩa-lại là hành lang liên thông giữa vùng B (vùng giải phóng của ta) với các căn cứ cách mạng trong tỉnh. Từ giữa năm 1970, Đại Nghĩa thường xuyên bị quân địch “bình định”, đánh phá tàn khốc, dẫn đến các cửa khẩu của Quảng Nam, như: Xuyên Hòa, Xuyên Phú (huyện Duy Xuyên), Điện Sơn (huyện Điện Bàn) bị tắc nghẽn kéo dài, gây khó khăn trầm trọng về nguồn lương thực. Trước tình hình ấy, Đặc khu ủy Quảng Đà quyết định mở những đợt thu mua lương thực. Đại Nghĩa được chọn làm điểm đột phá, cho kết quả đáng mừng.

Để chuẩn bị cho các cuộc tấn công địch vào năm 1972, Đại Nghĩa có nhiệm vụ thu mua 5.000 tấn gạo, bình quân đầu người (lực lượng quần chúng cốt cán) là 3 tấn. Bằng nhiều biện pháp tổ chức và tuyên truyền vận động, phong trào tạo nguồn gạo cho cách mạng diễn ra sôi nổi trong xã. Trung bình mỗi ngày đêm có tới 20 tấn được thu mua và vận chuyển đi. Cuối năm 1972, ở hai thôn Nghĩa Bắc và Đức Hòa, phần lớn các gia đình đều chôn giấu ít nhất 1 tấn gạo/hộ. Từng thôn đều có bãi chôn giấu gạo. Hằng đêm, dân công của xã và bộ đội cùng tham gia vận chuyển. Trong hoạt động quan trọng này, những người dân ủng hộ gạo hoặc giúp quân ta mua, cất giữ, vận chuyển gạo cũng được coi là người hoạt động cách mạng, đối diện với gian nguy vì bị địch theo dõi. Nhưng lòng dân yêu nước khiến họ không thể bị khuất phục. Bà con sẵn sàng cùng với bộ đội chấp nhận hy sinh bảo vệ cách mạng, để gạo Đại Nghĩa ấm lòng quân dân đất Quảng. Trong đó có rất nhiều tấm gương tiêu biểu như các ông, bà: Mai Có, Văn Cơ, Đỗ Tỵ, Đặng Xuân, Nguyễn Hiệp, Đinh Nhứt, Trần Trung Thu, Lê Lựu, Trần Hữu Lang, Lê Thị Xuân, Nguyễn Liên…

Đặc biệt phải kể đến tấm gương bất khuất, hy sinh anh dũng của mẹ Phan Thị Thông, cơ sở bí mật của ta ở thôn Đức Hòa, cuối tháng 11-1973. Đêm ấy, mẹ Thông làm nhiệm vụ cảnh giới địch để đội công tác của ta hoạt động. Theo quy ước, nếu thấy nhà mẹ có ánh đèn tức là không có địch. Chập tối, mẹ trở về nhà sau khi dự một đám giỗ trong làng, không hề biết có một trung đội địch đã bí mật theo dõi. Chúng tổ chức phục kích quanh căn nhà của mẹ. Đêm xuống, không thấy có động tĩnh gì, mẹ thắp đèn trong nhà và đi sang hàng xóm trao đổi công việc. Vừa bước chân đi, linh tính báo có sự chẳng lành, mẹ vội quay lại thì bị bọn địch bắt giữ. Tình thế vô cùng hiểm nghèo, vô cùng khẩn thiết… Với một sức mạnh phi thường, mẹ vùng thoát khỏi tay bọn lính, chạy vào nhà tắt đèn. Quá bất ngờ, bọn địch hốt hoảng xả đạn vào mẹ và kích nổ toàn bộ số mìn giăng quanh nhà.

Đội công tác đang chuẩn bị vào nhà mẹ Thông đã kịp thoát hiểm trong gang tấc. Toàn bộ tài liệu về các cơ sở cung cấp lương thực cho bộ đội không bị rơi vào tay giặc. Mẹ Thông đã ngã xuống. Mẹ hy sinh oanh liệt để bảo vệ cách mạng. Ghi nhận công lao của mẹ Thông, tháng 12-2012, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng mẹ danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Bài và ảnh: PHẠM XƯỞNG