Xăng sinh học E10 - Giải pháp nhiên liệu xanh hay thách thức cho thị trường Việt Nam?

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững và giảm phát thải khí nhà kính, các loại nhiên liệu sinh học ngày càng được quan tâm, trong đó có xăng sinh học E10 – loại xăng pha trộn giữa 90% xăng khoáng và 10% ethanol sinh học.

Từ ngày 1/1/2026, Việt Nam sẽ chính thức thay thế toàn bộ xăng khoáng RON 95 (A95) bằng xăng sinh học E10 (xăng E10). Chính sách này được kỳ vọng sẽ góp phần giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng đặt ra nhiều thách thức về hạ tầng kỹ thuật, tâm lý người tiêu dùng và khả năng tương thích với phương tiện cũ.

HIỂU ĐÚNG VỀ XĂNG ETHANOL E10

Trước hết, ethanol là một loại nhiên liệu tái tạo, thường được chiết xuất từ nguồn sinh khối như mía, ngô, sắn hoặc các loại thực vật chứa đường và tinh bột. Việc pha trộn ethanol vào xăng giúp làm giảm lượng khí CO2 và các chất độc hại khác thải ra môi trường trong quá trình đốt cháy. Với tỷ lệ 10% ethanol trong xăng E10, lượng phát thải khí nhà kính từ động cơ có thể giảm từ 2% đến 5%.

Xăng ethanol E10 là hỗn hợp xăng chứa 10% ethanol

Xăng E10 còn có khả năng giúp nâng cao chỉ số octane của nhiên liệu, giúp động cơ vận hành êm ái hơn, giảm hiện tượng kích nổ. Bên cạnh đó, nếu được sản xuất ổn định trong nước, xăng E10 có thể có giá thành rẻ hơn so với xăng A95, từ đó giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí nhiên liệu.

Tuy nhiên, ethanol cũng tồn tại những hạn chế kỹ thuật. Ethanol có khả năng hút ẩm từ không khí, khiến hỗn hợp xăng dễ bị phân lớp khi bảo quản lâu. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến hiệu suất cháy và làm hỏng một số linh kiện bên trong động cơ, nhất là với các dòng xe đời cũ hoặc không được thiết kế với vật liệu phù hợp cho việc sử dụng xăng pha ethanol.

Những mẫu xe đời cũ sẽ gặp nhiều khó khăn khi chuyển từ xăng A95 sang xăng E10

Ngoài ra, do năng lượng riêng của ethanol thấp hơn xăng, nên E10 có thể làm giảm nhẹ hiệu suất tiêu thụ nhiên liệu. Điều này có nghĩa là với cùng một lượng xăng, xe chạy được quãng đường ít hơn so với khi dùng xăng A95. Tỷ lệ giảm này tuy không quá lớn (khoảng 1–3%), nhưng cũng đủ khiến nhiều người tiêu dùng phân vân.

XĂNG ETHANOL E10 SẼ TÁC ĐỘNG THẾ NÀO ĐẾN THỊ TRƯỜNG XE VIỆT NAM?

Việc thay thế xăng A95 bằng E10 có thể mang lại một số lợi ích đối với thị trường xe Việt Nam. Trước hết, đây là bước tiến quan trọng trong lộ trình giảm phát thải và bảo vệ môi trường. E10 thân thiện hơn với môi trường và phù hợp với xu hướng chuyển đổi năng lượng mà Việt Nam đã cam kết trong các thỏa thuận quốc tế.

Thứ hai, việc sử dụng E10 có thể giúp thúc đẩy ngành nông nghiệp trong nước, đặc biệt là sản xuất sắn, ngô – những loại cây có thể chuyển hóa thành ethanol. Đây là cơ hội để tái cơ cấu ngành trồng trọt, tăng thu nhập cho nông dân và phát triển kinh tế vùng nông thôn.

Xăng ethanol E10 có một số ưu thế nếu so sánh với xăng A95 truyền thống

Ngoài ra, việc sử dụng một loại nhiên liệu đồng nhất trên toàn quốc sẽ giúp hệ thống phân phối, tồn trữ và vận chuyển được đơn giản hóa, giảm thiểu rủi ro lẫn lộn loại xăng, đồng thời hỗ trợ Chính phủ dễ dàng hơn trong việc quản lý chất lượng và giá cả nhiên liệu.

Dẫu vậy, nếu chuyển đổi quá nhanh, thị trường có thể gặp phải nhiều hệ lụy. Phần lớn phương tiện đang lưu hành tại Việt Nam, đặc biệt là xe máy, có tuổi đời cao, không tương thích tốt với E10. Việc sử dụng lâu dài có thể gây ra các vấn đề kỹ thuật, hư hỏng gioăng, ống dẫn, làm tăng chi phí bảo trì cho người dân.

Xăng A95 vẫn được nhiều người tiêu dùng quen thuộc hơn

Việc loại bỏ hoàn toàn A95 cũng có thể tạo ra phản ứng tiêu cực từ phía người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm sử dụng xe đời mới vốn yêu cầu loại xăng có chỉ số octane cao và không muốn “đánh đổi” hiệu suất để bảo vệ môi trường. Mặt khác, nếu nguồn cung ethanol trong nước không ổn định, việc phải nhập khẩu ethanol có thể làm mất đi lợi thế về giá thành và có thể ảnh hưởng đến an ninh năng lượng.

HƯỚNG ĐI NÀO CHO NHIÊN LIỆU XANH TẠI VIỆT NAM

Dựa theo công văn số 6246/VPCP-CN được ký vào tháng 7/2025, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng khung pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và kế hoạch triển khai xăng E10 trên toàn quốc. Trước đó, từ ngày 1/8/2025, ba thành phố lớn là Hà Nội, TP.HCM và Hải Phòng sẽ thực hiện thí điểm bán xăng E10 tại các hệ thống của Petrolimex và PVOIL.

Theo dự kiến, từ năm 2031, Việt Nam sẽ tiến thêm bước nữa khi chuyển sang sử dụng xăng E15 (chứa 15% ethanol), tùy theo điều kiện thực tế của thị trường và phương tiện.

Petrolimex và PVOIL sẽ thí điểm triển khai xăng ethanol E10

Việc sử dụng xăng ethanol E10 là một hướng đi hợp lý và mang tính bền vững trong chiến lược năng lượng quốc gia, tuy nhiên theo nhiều chuyên gia thì xăng ethanol E10 không thể là sự thay thế hoàn toàn và tức thì cho xăng A95.

Thay vào đó, Việt Nam cần một lộ trình chuyển đổi rõ ràng và khoa học, bao gồm việc phải đánh giá kỹ càng mức độ tương thích của phương tiện trong nước, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cho các dòng xe mới sau khi đưa xăng ethanol E10 vào sử dụng rộng rãi.

Bên cạnh đó cũng cần có chính sách hỗ trợ kỹ thuật và truyền thông cho người tiêu dùng, và cần có sự đầu tư vào năng lực sản xuất ethanol nội địa để giảm phụ thuộc nhập khẩu. Chỉ khi những điều kiện trên được đảm bảo, E10 mới thực sự trở thành một lựa chọn “xanh” mà người tiêu dùng và thị trường sẵn sàng đón nhận.

Vũ Văn