Xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm thận trọng, kỹ lưỡng, chất lượng

Cải cách tổ chức bộ máy thực sự là một cuộc cách mạng

Sáng 18/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng ban Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06, chủ trì và chỉ đạo Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, đánh giá chung về kết quả thực hiện cải cách hành chính năm 2024 cũng như quý I/2025, công tác cải cách hành chính đã đạt được nhiều tiến bộ mới và ghi nhận một số đột phá đáng kể.

Về cải cách thể chế, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, đề cao chức năng kiến tạo, hỗ trợ bên cạnh chức năng quản lý của pháp luật và thúc đẩy phân cấp, phân quyền. Điều này được thể hiện rất rõ, và chúng ta đã đạt được những kết quả bước đầu rất tích cực trong năm 2024.

Về cải cách tổ chức bộ máy, đây thực sự là một cuộc cách mạng trong toàn hệ thống chính trị. Trong thời gian qua, hệ thống hành chính của chúng ta đã đạt được những kết quả rất tích cực, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển tiếp theo.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (Ảnh: VGP).

Đối với các bộ và cơ quan ngang bộ, Bộ trưởng cho biết hiện nay chỉ còn 17 bộ và cơ quan ngang bộ, đã giảm được 5 bộ và 3 cơ quan thuộc Chính phủ.

Đồng thời, tổ chức bên trong của các bộ và cơ quan ngang bộ đã được tinh gọn đáng kể. Cụ thể, đã giảm 13/13 tổng cục và tương đương, đạt tỉ lệ 100%; giảm 519 cục và tổ chức tương đương (giảm khoảng 77,6%); giảm 219 vụ và tương đương (giảm 54,1%); giảm 3.303 chi cục và tương đương (giảm khoảng 91,7%).

Đối với các địa phương, theo chỉ đạo chung của Chính phủ, 63 tỉnh và thành phố đã giảm 343 cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, đạt tỉ lệ 29%, cùng với 1.454 cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện (giảm 17,5%).

Cùng với đó, số lượng đơn vị sự nghiệp công lập của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cũng như chính quyền địa phương đã giảm rất rõ rệt.

Về chuyển đổi số và xây dựng chính phủ điện tử, chính phủ số, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết thời gian vừa qua, vấn đề này được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm.

Nhờ đó, đã tạo được nền tảng cơ bản để thúc đẩy chính phủ điện tử, chính phủ số, cũng như xã hội số, công dân số và kinh tế số.

"Có thể nói rằng trong năm 2024 và quý I/2025, chúng ta đã đạt được những kết quả rất toàn diện, nổi bật với ba điểm sáng đáng chú ý", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Nội vụ cũng chỉ ra những tồn tại hạn chế về công tác cải cách hành chính trong năm 2024.

Khơi thông mọi nguồn lực để phát triển

Về nhiệm vụ chính trị chung của Chính phủ năm 2025, đối với nhiệm vụ cải cách hành chính từ nay đến hết năm 2025, Tiểu ban Cải cách hành chính đề xuất tám nhiệm vụ cơ bản.

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc, toàn diện, đồng bộ và hiệu quả Chương trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2021-2030. Các bộ, ngành, địa phương cần xây dựng kế hoạch và giải pháp cụ thể, thiết thực để đẩy mạnh nhiệm vụ cải cách hành chính năm 2025 nhằm hoàn thành và vượt các chỉ tiêu của giai đoạn 2021-2025 trong chương trình cải cách tổng thể hướng tới năm 2030.

Thứ hai, đẩy mạnh cải cách thể chế để bảo đảm yêu cầu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật kiến tạo, phát triển và tăng trưởng; kịp thời việc phân cấp, phân quyền đáp ứng yêu cầu "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Tập trung tháo gỡ những nút thắt thể chế, trọng tâm là các thể chế đang gây lực cản cho tăng trưởng; đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển.

Theo Bộ trưởng, vừa qua Quốc hội đã ban hành hai luật sửa đổi, gồm Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), trong đó quy định rất cụ thể và rõ ràng về phân cấp, phân quyền. Quốc hội đã giao Chính phủ ban hành các nghị định để sửa đổi các luật chuyên ngành. Tuy nhiên, hiện nay, các luật chuyên ngành vẫn còn tình trạng chồng chéo, chưa đảm bảo mục tiêu phân cấp, phân quyền.

Với hai luật sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, toàn bộ nhiệm vụ đã được giao cho Chính phủ để khẩn trương ban hành các nghị định, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong các luật chuyên ngành liên quan đến phân cấp, phân quyền.

"Ngay sau đây, tất cả các bộ, ngành cần căn cứ vào kế hoạch của Chính phủ để đẩy mạnh việc ban hành các nghị định thực hiện phân cấp, phân quyền. Cách thực hiện cần đúng với phương châm: Đảm bảo địa phương quyết định, địa phương thực hiện và chịu trách nhiệm, đồng thời "cởi trói" cho cán bộ, tạo điều kiện thuận lợi hơn trong công tác quản lý và điều hành", Bộ trưởng lưu ý.

Tập trung triển khai thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã.

Thứ ba, Bộ Nội vụ sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức sơ kết Chương trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, đề ra các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2026-2030.

Thứ tư, tập trung triển khai thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm thận trọng, kỹ lưỡng, chất lượng.

"Đây là yêu cầu đáp ứng chỉ đạo chung của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, là một nhiệm vụ hết sức hệ trọng và cấp bách. Do đó, chúng tôi rất mong nhận được sự phối hợp chặt chẽ từ tất cả các bộ, ngành liên quan để kịp thời hướng dẫn các địa phương thực hiện nhiệm vụ quan trọng này một cách hiệu quả", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thứ năm, đẩy mạnh cải cách và đơn giản hóa thủ tục hành chính; rà soát, kiến nghị bãi bỏ các thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh không cần thiết, không phù hợp; tăng cường nguyên tắc minh bạch trong giải quyết thủ tục hành chính; nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông...

Thứ sáu, tăng cường thực thi pháp luật, kỷ cương hành chính; tổ chức triển khai nghiêm túc, hiệu quả các cơ chế, chính sách mới trong quản lý cán bộ, công chức, viên chức.

Thứ bảy, đẩy mạnh thực hiện các giải pháp đảm bảo tiến độ giải ngân vốn đầu tư công; hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật để thúc đẩy tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập và xã hội hóa dịch vụ công.

Thứ tám, tập trung triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số; tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết 03 ngày 9/1/2025 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hoàng Thị Bích