Xây dựng mã số vùng trồng - nền tảng xuất khẩu nông sản bền vững

Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành chức năng kiểm soát chất lượng và mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản đặc trưng của Hà Nội ra thị trường thế giới.

Vùng trồng lúa hữu cơ Đồng Phú (xã Hòa Phú) bảo đảm chất lượng xuất khẩu. Ảnh: Ánh Ngọc

Hiệu quả kinh tế

Với tiềm năng lớn vùng đất bãi ven sông Hồng, Hợp tác xã Sản xuất và cung ứng rau quả sạch Thắng Lợi (xã Mê Linh) đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào phát triển mô hình trồng chuối (diện tích 15ha) phục vụ xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Trước những yêu cầu khắt khe về chất lượng, kiểm soát an toàn thực phẩm của thị trường nhập khẩu, đáp ứng yêu cầu mã số vùng trồng, hợp tác xã yêu cầu các thành viên tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chăm sóc chuối, sử dụng phân bón hữu cơ, cách bón phân; phòng trừ sâu bệnh hại trên cây chuối bằng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép.

Còn Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức (xã Bát Tràng) Nguyễn Văn Minh cho biết, với diện tích 220ha sản xuất rau an toàn, sản lượng của hợp tác xã hằng năm đạt trên 30.000 tấn. Để mở rộng thị trường tiêu thụ, hợp tác xã tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, bảo đảm các điều kiện xây dựng mã số vùng trồng, kiểm soát từ cây giống tới giai đoạn chăm sóc, sơ chế, chế biến sản phẩm, tiêu thụ ở các siêu thị, cửa hàng tiện ích, bếp ăn tập thể và xuất khẩu sang thị trường Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc mỗi năm 500-700 tấn rau, giá trị tăng thêm 20%...

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, việc cấp mã số vùng trồng cho nông sản nhằm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, nâng cao chất lượng quản lý nông sản. Thành phố Hà Nội đã cấp 14 mã số vùng trồng cây ăn quả (bưởi, nhãn, chuối), rau và 4 cơ sở đóng gói, công suất 30-50 tấn/ngày/cơ sở, phục vụ xuất khẩu. Các vùng trồng đã được cấp mã số vùng trồng duy trì điều kiện đáp ứng yêu cầu nước nhập khẩu, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, châu Âu, Anh, Australia, Nhật Bản, Mỹ… Thành phố tiếp tục phát triển nhiều sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu như trên 7.000ha lúa Japonica; 3.200ha chuối tiêu hồng và nhiều sản phẩm chế biến có tiềm năng xuất khẩu…

Việc xây dựng mã số vùng trồng không chỉ tạo điều kiện thuận lợi khi tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu, mà còn thay đổi nhận thức, tập quán canh tác của người dân, chuyển hướng sang sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, hướng đến nền sản xuất nông nghiệp hiện đại, bền vững. Nhờ đó, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm sản của Hà Nội đạt trên 1,3 tỷ USD. Trong đó, nông sản thực phẩm đạt 834 triệu USD, tăng 2,7% so với cùng kỳ. Một số sản phẩm nông sản xuất khẩu chính như: Chè xanh, rau, củ, quả, gạo, nấm hương, mộc nhĩ, hạt tiêu, tinh bột sắn…

Quản lý chặt chẽ vùng trồng theo tiêu chuẩn xuất khẩu

Hiệu quả đã rõ, song việc xây dựng duy trì mã số vùng trồng còn khó khăn do sản xuất nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ, gây khó khăn cho việc kiểm soát mã số vùng trồng. Vùng trồng phải áp dụng biện pháp canh tác, quản lý sinh vật gây hại, bảo đảm giảm thiểu sinh vật gây hại, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP; có sổ nhật ký đồng ruộng... Tuy nhiên, thực tế, trình độ người dân còn hạn chế, chưa thể thực hiện cập nhật thông tin sản xuất trên cơ sở dữ liệu quản lý theo quy định về cấp mã số vùng trồng...

Để tháo gỡ khó khăn, ngày 23-6-2025, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 169/KH-UBND về cấp mã số vùng trồng, thúc đẩy nông nghiệp bền vững, nâng giá trị nông sản, mở rộng thị trường xuất khẩu. Theo đó, UBND thành phố yêu cầu quản lý vùng trồng đúng quy định, hướng tới nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng vùng không nhiễm sinh vật gây hại, tuân thủ quy định kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu; dự kiến hỗ trợ 50 mã số vùng trồng/năm và thiết lập các vùng không nhiễm sinh vật gây hại gắn với mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu; mở các lớp tập huấn thay đổi nhận thức và hành vi sản xuất của người dân...

Để chính sách đi vào thực tiễn, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú (xã Hòa Phú) Trịnh Thị Nguyệt cho rằng, các ngành chức năng cần tăng cường tập huấn, nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số về quy định, giải pháp kỹ thuật, thực hiện đúng quy định của nước nhập khẩu; hỗ trợ các địa phương xây dựng mã số vùng trồng khi đủ điều kiện về giống, đầu tư cơ sở hạ tầng; vốn vay với lãi suất ưu đãi để đầu tư xây dựng nhà sơ chế bảo đảm yêu cầu...

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường khẳng định, để mở rộng thị trường xuất khẩu, các mặt hàng nông sản nếu được thu mua từ khu vực có mã số vùng trồng đều bảo đảm chất lượng, không bị nhiễm vi sinh vật gây hại, không vi phạm an toàn thực phẩm, được chuẩn hóa bao bì mẫu mã. Sở yêu cầu các đơn vị xây dựng kế hoạch lấy mẫu giám sát thường xuyên, nhất là sản phẩm xuất khẩu như: Rau, bưởi, chuối... đồng thời mở các lớp tập huấn tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp tại các vùng được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói tuân thủ quy định, tiêu chuẩn về vệ sinh, an toàn thực phẩm. Qua đó, nâng cao giá trị nông sản, phát triển thương hiệu sản phẩm đặc thù của Hà Nội, đáp ứng điều kiện và quy định nước nhập khẩu để mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản...

Ngọc Quỳnh