Xây dựng nền báo chí chất lượng cao trong bối cảnh chuyển đổi số

Tham gia hội nghị có Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Trung ương Vũ Quý Cường; Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại, Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Anh Tuấn; Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi; Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, phụ trách khu vực phía Nam Trần Trọng Dũng và đại diện các cơ quan báo chí khu vực phía Bắc.

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi phát biểu khai mạc hội nghị

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cho biết, chuyển đổi số trong hoạt động báo chí là xu thế tất yếu. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nêu rõ nhiệm vụ chính trị của báo chí: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”. Trong đó, tính chuyên nghiệp và hiện đại theo yêu cầu của Đảng có nghĩa là báo chí cách mạng của Việt Nam cũng phải phấn đấu, bắt kịp các xu hướng phát triển chung của thế giới. Một trong số đó chính là cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và công cuộc chuyển đổi số.

Vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài viết quan trọng, mang tầm chiến lược: “Chuyển đổi số - Động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”. "Thực tiễn cho thấy công nghệ số ảnh hưởng đầu tiên, mạnh mẽ và sâu rộng tới lĩnh vực báo chí, truyền thông. Việc sử dụng công nghệ số để làm báo đã trở thành vấn đề sống còn của báo chí", ông Nguyễn Đức Lợi nói.

Quang cảnh hội nghị

Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chủ động tham gia cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia được nêu rõ trong nhiều Nghị quyết và văn kiện Đại hội Đảng.

Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” với mục tiêu xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; bảo đảm vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả; tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số.

Để kịp thời cập nhật những xu thế mới trong cách làm báo, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia Lê Quốc Minh vừa ký Quyết định số 50/QĐ-HĐGBCQG ngày 21.6.2024 về việc Ban hành Điều lệ Giải Báo chí quốc gia (sửa đổi). Theo đó, bổ sung giải Sản phẩm báo chí đa phương tiện và Dự án báo chí truyền thông sáng tạo.

Trong đó, sản phẩm báo chí đa phương tiện gồm những tác phẩm, sản phẩm báo chí sử dụng dữ liệu đa phương tiện và áp dụng quy trình sản xuất, kỹ thuật, công nghệ truyền thông số trong quá trình sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất, có định dạng độc lập như infographic, video clip, podcast, gói tin tức đa phương tiện, sản phẩm báo chí dữ liệu, báo chí tương tác…

Tổng biên tập Báo Kinh tế và Đô thị, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi trình bày tham luận "Chuyển đổi số báo Kinh tế và Đô thị: Tăng hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả báo chí đối với sự phát triển Thủ đô"

Thời gian qua, Hội Nhà báo Việt Nam là cơ quan đầu mối thực hiện Chương trình hỗ trợ báo chí chất lượng cao. Sau gần 4 năm thực hiện, Chương trình hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các cấp Hội Nhà báo giai đoạn 2021 - 2025 đã có nhiều thành công, hỗ trợ các nhà báo và nền báo chí Việt Nam phát triển trong bối cảnh mới.

Cụ thể, trong 3 năm (2021 - 2023), ngân sách Nhà nước hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở Trung ương là 11,46 tỷ đồng; hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở địa phương là 277 tỷ đồng. Qua đó thu về hàng nghìn tác phẩm báo chí chất lượng cao.

Quá trình thực hiện Chương trình, nhiều tác phẩm chất lượng cao được hưởng kinh phí hỗ trợ đã đoạt Giải báo chí Quốc gia và giải báo chí của các địa phương, giải báo chí các bộ, ngành, đoàn thể. Thực tế cho thấy, các tác phẩm đoạt giải cao (A, B, C) của Giải báo chí Quốc gia những năm qua đều là tác phẩm báo chí chất lượng cao đã được hỗ trợ.

Trong bối cảnh tất yếu của chuyển đối số báo chí hiện nay, Chương trình hỗ trợ báo chí chất lượng cao càng có ý nghĩa định hướng, nâng cao năng lực cho đội ngũ phóng viên, khuyến khích phóng viên trải nghiệm đa dạng các sản phẩm báo chí với công nghệ hiện đại, phức tạp trên môi trường số.

Đại biểu tham dự hội nghị

Từ thực tiễn đơn vị, Phó tổng biên tập, Chủ tịch Liên chi hội nhà báo Báo Quân đội nhân dân, Đại tá Lê Ngọc Long chỉ ra chương trình hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các cấp Hội Nhà báo Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025 đã tạo động lực quan trọng để nhà báo, phóng viên các cơ quan báo chí, trong đó có Báo Quân đội nhân dân phấn đấu, đẩy mạnh sáng tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chuyên môn.

“Thời gian qua, Báo Quân đội nhân dân rất quan tâm tới việc nâng cao chất lượng các tác phẩm báo chí, đặc biệt tạo cơ chế để Liên chi hội xét tặng, trao giải thưởng hàng quý đối với các tác phẩm báo chí xuất sắc. Là một trong những cơ quan đi đầu trong tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chúng tôi xác định không phụ thuộc vào nguồn hỗ trợ này, mà phải vận dụng nhiều cơ chế tài chính khác để góp phần thúc đẩy sáng tạo, tạo nên những tác phẩm báo chí chất lượng”, Đại tá Lê Ngọc Long cho biết.

Xác định chuyển đổi số trong làm báo là xu hướng không thể đảo ngược, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi cho biết, tháng 11.2023, Báo Kinh tế và Đô thị chính thức nâng cấp hệ thống quản trị nội dung để tiến thẳng lên hiện đại. Đến tháng 11.2024, chỉ một hệ thống CMS, Báo Kinh tế và Đô thị đã xuất bản cả báo in, báo điện tử và các chuyên trang điện tử với hệ sinh thái 9 sản phẩm báo chí.

"Mục tiêu Báo đưa ra là: nội dung là vua, công nghệ là nữ hoàng. Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của độc giả, Báo đã sử dụng đa phương tiện, kết hợp văn bản, hình ảnh, video, infographic, podcast để tăng tính hấp dẫn và tương tác", PGS.TS Nguyễn Thành Lợi nói.

Dẫn chứng câu chuyện đổi mới của Đài truyền hình Việt Nam, Trưởng ban Sản xuất chương trình giải trí, nhà báo Tạ Bích Loan cho biết, Đài đã sử dụng các kênh truyền tải khác nhau để mở rộng độ tiếp cận với khán giả, lan tỏa các thông điệp trên diện rộng. Đài đã khai thác và làm sống dậy kho tài nguyên sẵn có trong hệ thống lưu trữ và thổi vào đó sức sống mới thông qua ứng dụng công nghệ số... Có thể kể đến các chương trình như Tuần phim Tài liệu về Hà Nội trên VTVgo: Khắc họa sống động, toàn diện thủ đô trong 70 năm, Chương trình Điểm tựa Việt Nam...

"Dù ở bất cứ loại hình báo chí nào, chỉ cần chúng ta có tinh thần đổi mới sáng tạo thì ắt sẽ thành công. Đổi mới chúng ta sẽ nghĩ ngay đến đổi mới nội dung, với báo chí việc kể một câu chuyện làm sao hấp dẫn, khách quan, động lực hành động là điều vô cùng quan trọng. Báo chí luôn phải kể những câu chuyện mới hơn, hay hơn, nếu dựa vào những gì sẵn có thì sẽ không đáp ứng được yêu cầu...", nhà báo Tạ Bích Loan nhấn mạnh.

Thái Minh