Xây dựng nông thôn hiện đại, giàu bản sắc

Bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống

Năm 2017, xã Việt Lập (Tân Yên) được công nhận đạt chuẩn NTM và cuối năm 2020 đạt chuẩn NTM nâng cao. Xây dựng NTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc nên xã không ngừng cải thiện các tiêu chí, xây dựng đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về văn hóa trong năm 2023.

Để thực hiện tiêu chí này, kinh nghiệm của Việt Lập là phát huy tinh thần đoàn kết, sự vào cuộc của người dân; tôn tạo cơ sở vật chất, khơi dậy tinh thần văn hóa, văn nghệ quần chúng và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương.

Các liền anh, liền chị hát quan họ tại lễ hội truyền thống ở thôn Cẩm Xuyên, xã Xuân Cẩm (Hiệp Hòa).

Theo đại diện lãnh đạo xã, Việt Lập tổ chức hội thi, hội diễn văn hóa, văn nghệ, thu hút đông đảo người dân tham gia. Xã đã thành lập được 31 câu lạc bộ (CLB) văn hóa, văn nghệ; xây dựng nhà văn hóa, sân vận động đạt tiêu chuẩn. Trên địa bàn có 4 điểm vui chơi giải trí dành riêng cho trẻ em. 13/13 thôn đều có nhà văn hóa đạt chuẩn, diện tích từ 150-250 m2.

Xã khôi phục và bảo tồn thành công lễ hội Bảo Lộc Sơn là lễ hội có quy mô cấp vùng tiêu biểu, nét văn hóa truyền thống đặc sắc với những trò chơi dân gian độc đáo trong lễ hội gồm đua ngựa, thả diều, thi thổi cơm. Việc duy trì và phát triển các loại hình văn hóa truyền thống như dân ca, quan họ, hát chèo… được quan tâm. Qua đó, có nhiều CLB văn hóa, văn nghệ tiêu biểu hát dân ca - quan họ ở các thôn Kim Tràng, Ngọc Trai, Nội Hạc, Đông Khoát, Um Ngò. Xác định vai trò quan trọng của việc bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể, xã tôn tạo, tu bổ các di tích, cơ sở thờ tự như: Đình Nội, đình Hoãn của thôn Trong Giữa; đình Kim Tràng, thôn Kim Tràng, tu bổ đền Mẫu Núi Dành… Trong đó, nguồn kinh phí chủ yếu từ huy động xã hội hóa đóng góp của nhân dân.

Nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân chung tay nên Việt Lập đã bảo đảm các tiêu chí và đầu năm nay xã tổ chức hội nghị công bố xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về văn hóa. Hiện nay, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao; tỷ lệ hộ khá tăng nhanh, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 60 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn 1,8%, tỷ lệ hộ cận nghèo chỉ còn 3,3%.

Tại xã Nghĩa Trung (thị xã Việt Yên), địa bàn xây dựng đạt chuẩn NTM về văn hóa cũng đang được thẩm định. Thực hiện tiêu chí này, xã lắp đặt các dụng cụ thể dục, thể thao ngoài trời ở điểm công cộng; các loại hình hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên. Các thiết chế văn hóa xã, thôn được khai thác sử dụng hiệu quả; khuôn viên được chỉnh trang, tu sửa. Xã Nghĩa Trung có 2 di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh là: Đình Gồi, thôn Yên Sơn; nghè Ngõ Bến, thôn Nghĩa Vũ được giữ gìn, bảo vệ, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống; thường xuyên rà soát kiện toàn ban quản lý di tích và tổ chức, hoạt động theo quy chế của từng khu, điểm di tích; lập hồ sơ đầy đủ theo quy định của Luật Di sản văn hóa.

Nâng cao đời sống tinh thần cho người dân

Tiêu chí về văn hóa là cơ sở vật chất văn hóa (tiêu chí số 06) và văn hóa (tiêu chí số 16). Hai tiêu chí trên thể hiện yêu cầu đạt chuẩn cả về văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần, về kết cấu hạ tầng cũng như các thiết chế văn hóa, thể thao.

Vì thế, những năm qua, không chỉ ở Việt Lập, Nghĩa Trung mà phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa'' gắn với phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng NTM" được triển khai sâu rộng ở hầu khắp các vùng nông thôn trong tỉnh; chú trọng xây dựng, củng cố và phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở, tạo điều kiện để người dân ở nông thôn tham gia hoạt động văn hóa, thể thao; xây dựng con người, gia đình, cộng đồng nông thôn và môi trường văn hóa nông thôn lành mạnh, phong phú, giàu bản sắc.

Người dân xã Trường Giang (Lục Nam) có chỗ vui chơi, thể dục thể thao.

Nhờ đó, những giá trị văn hóa tốt đẹp càng được phát huy. Mỗi địa phương một cách làm sáng tạo, hiệu quả. Với Hội Nông dân tỉnh, thực hiện Chương trình xây dựng NTM, Hội chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua gắn với thực hiện phong trào, trọng tâm là “Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”, “Nông dân thi đua xây dựng NTM”, liên kết chuỗi giá trị, xây dựng và nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP. Phối hợp với các cơ quan thành viên thực hiện tốt công tác tuyên truyền về các gương điển hình tiên tiến phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và công tác gia đình; lồng ghép các tiêu chí thực hiện phong trào và công tác gia đình với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”.

Ở các địa phương, Ban chỉ đạo phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và công tác gia đình cấp xã luôn bám sát các mục tiêu, triển khai thực hiện phong trào và công tác gia đình với nhiều nội dung thiết thực, phù hợp với thực tế cơ sở. Năm 2023, Chủ tịch UBND cấp xã tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa” cho 431.512 hộ gia đình, biểu dương khen thưởng cho 20.883 hộ gia đình văn hóa tiêu biểu 3 năm liên tục trở lên. Ban vận động thôn, tổ dân phố tổ chức đăng ký, bình xét, đề nghị công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa” bảo đảm nghiêm túc, dân chủ và công khai.

MTTQ các cấp vận động người dân thực hiện quy ước, hương ước khu dân cư, tham gia xây dựng gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa. Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc được tổ chức an toàn, tiết kiệm, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong các tầng lớp nhân dân, tăng gắn kết trong cộng đồng.

Nhờ các giải pháp đồng bộ, toàn tỉnh có 6/9 huyện đạt chuẩn NTM và TP Bắc Giang hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 159/182 xã đạt chuẩn NTM, trong đó 70/159 xã đạt NTM nâng cao, 19/159 xã kiểu mẫu; hơn 440 thôn NTM kiểu mẫu.

Một góc xã NTM Việt Lập (Tân Yên).

Theo ông Trương Quang Hải, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong xây dựng NTM, ngành đã hướng dẫn thực hiện các tiêu chí văn hóa hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Do vậy, đều chú trọng lưu giữ nét truyền thống, tôn tạo di tích, xây dựng các thiết chế văn hóa cơ sở, qua đó làm giàu bản sắc, phong phú đời sống tinh thần của cư dân nông thôn; góp phần xây dựng nông thôn hiện đại, giàu bản sắc.

Nét văn hóa truyền thống được gìn giữ trong các lễ hội.

Để xây dựng NTM hiện đại song vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống của nông thôn cần tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả tiêu chí số 06 và tiêu chí số 16 trong xây dựng NTM; bảo vệ, sử dụng hiệu quả thiết chế văn hóa cơ sở như nhà văn hóa, sân vận động; duy trì phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa; đẩy mạnh nếp sống văn minh…

Trường Sơn