Xây dựng thương hiệu bằng chứng nhận VietGAP

Vùng chè Trại Cài (xã Đồng Hỷ) - địa phương đầu tiên của tỉnh có diện tích cây trồng đạt chứng nhận VietGAP.

VietGAP là bộ quy định về thực hành sản xuất nông nghiệp tốt áp dụng cho các sản phẩm nông nghiệp và thủy sản. Bộ quy định bao gồm nguyên tắc, trình tự, thủ tục và hướng dẫn cụ thể đối với tổ chức, cá nhân trong sản xuất, thu hoạch, sơ chế nhằm bảo đảm sản phẩm an toàn; nâng cao chất lượng; bảo đảm phúc lợi xã hội cũng như yêu cầu truy xuất nguồn gốc.

Việc áp dụng VietGAP trở thành cơ sở khẳng định chất lượng nông sản Việt Nam và thúc đẩy thay đổi tư duy, hành vi sản xuất của người nông dân theo hướng an toàn, khoa học hơn. Khi sản xuất được chuẩn hóa, xã hội giảm bớt chi phí cho công tác y tế, chất lượng cuộc sống được cải thiện, tạo nền tảng phát triển bền vững.

Đồng thời, chứng nhận VietGAP củng cố niềm tin của người tiêu dùng, nhà phân phối và cơ quan quản lý; giúp người sản xuất tạo dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ và bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định cho chế biến, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.

Ông Nguyễn Tá, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, cho biết: Từ năm 2009, Thái Nguyên có 10ha chè đầu tiên được cấp chứng nhận tại vùng Trại Cài, xã Minh Lập (nay là xã Đồng Hỷ). Từ đó đến nay, diện tích cây trồng đạt chuẩn VietGAP tăng dần qua từng năm. Toàn tỉnh hiện có hơn 8.100ha cây trồng được chứng nhận, trong đó trên 6.440ha chè, gần 340ha rau, gần 1.100ha cây ăn quả và hơn 267ha lúa.

Từ những ngày đầu còn nhiều bỡ ngỡ, đến nay, nhiều cơ sở sản xuất, nhiều hộ nông dân Thái Nguyên đã nắm chắc quy trình sản xuất theo chuẩn VietGAP. Họ đã quen với việc ghi chép nhật ký sản xuất, theo dõi sổ sách, những công việc từng bị coi là phức tạp.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin thông qua máy tính, điện thoại thông minh giúp khâu ghi chép, lưu trữ dữ liệu thuận lợi hơn. Người dân cũng thận trọng hơn trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, ưu tiên dùng các chế phẩm sinh học và phòng trừ sâu bệnh đúng kỹ thuật để bảo đảm chỉ tiêu an toàn của sản phẩm.

Xã La Hiên là địa phương có hàng chục héc-ta na được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Song song với sự chuyển biến từ phía người sản xuất, người tiêu dùng cũng ngày càng chú trọng hơn tới nông sản có chứng nhận VietGAP. Chị Vũ Thùy Dung, tổ 90 phường Phan Đình Phùng, cho biết: Gần 5 năm nay gia đình tôi ưu tiên sử dụng sản phẩm nông nghiệp đạt chuẩn, đặc biệt là rau, củ, quả của các hợp tác xã được cấp chứng nhận trên địa bàn tỉnh. Khi sử dụng nông sản có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, có thể truy xuất được nguồn gốc, gia đình tôi cảm thấy rất yên tâm về chất lượng.

Mặc dù vậy, thực tế cũng cho thấy sản xuất đạt chứng nhận VietGAP của tỉnh vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Thái Nguyên có hơn 150.000ha đất nông nghiệp, trong đó gần 24.000ha chè, hơn 54.000ha lúa và hàng chục nghìn ha cây ăn quả.

Tuy nhiên, diện tích được chứng nhận VietGAP vẫn còn khá khiêm tốn. Một số ngành hàng có mức tiêu thụ lớn như rau xanh vẫn giữ nguyên diện tích đạt chứng nhận trong hai năm gần đây. Đối với lúa, diện tích đạt chuẩn VietGAP ở mức hơn 260ha năm 2024 và 2025, chưa có sự tăng trưởng đáng kể. Đáng nói, nhiều diện tích đã được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP nhưng khi giấy chứng nhận hết hạn, nhiều tổ chức, cá nhân “ngại” làm thủ tục để được cấp lại giấy chứng nhận…

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe với yêu cầu truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP được ví như “tấm giấy thông hành” giúp nông sản Thái Nguyên tiến xa hơn, hướng tới xuất khẩu. Để diện tích trồng trọt đạt chuẩn tiếp tục tăng trong thời gian tới, bên cạnh công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức, tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân.

Ngoài chính sách hỗ trợ cấp chứng nhận cho sản phẩm mũi nhọn là cây chè, tỉnh nên xem xét hỗ trợ kinh phí cao hơn cho các nhóm rau, củ, quả và cây lúa, nhằm mở rộng diện tích sản xuất an toàn và tạo động lực cho người dân duy trì chứng nhận qua các kỳ đánh giá…

Tùng Lâm