Xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam: Lợi thế riêng và mục tiêu quốc gia
Việt Nam đang đứng trước cơ hội trở thành một trung tâm tài chính quốc tế (IFC) nhờ nền kinh tế năng động, lực lượng lao động trẻ và nền sản xuất mạnh mẽ. Tuy nhiên, hành trình này không hề đơn giản. Những thách thức về khung pháp lý, cơ chế thu hút vốn quốc tế và thủ tục hành chính vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế sẽ giúp Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh. Ảnh: Lê Toàn
Tạo nền tảng vững chắc từ lợi thế nội sinh
Tại cuộc bàn tròn “Tầm nhìn tài chính toàn cầu của Việt Nam: Mở khóa tương lai của Trung tâm Tài chính quốc tế”, do Tập đoàn Apex tổ chức mới đây, TS. Bhaskar Dasgupta, Chủ tịch Apex Group tại Trung Đông nhấn mạnh, một IFC thành công phải dựa trên thế mạnh riêng, không sao chép mô hình từ nơi khác và phải gắn chặt với mục tiêu phát triển quốc gia.
“Một IFC hiệu quả còn tạo ra hiệu ứng mạng lưới, nơi ngân hàng, bảo hiểm, tập đoàn và luật sư cùng hoạt động, hình thành hệ sinh thái bền vững”, ông Dasgupta chia sẻ.
Theo ông, lợi thế lớn nhất của Việt Nam là nền tảng sản xuất mạnh và việc phát triển gần như bắt đầu từ con số không. “Hãy tận dụng thương mại và sản xuất, kết hợp giải pháp số. Tôi tin rằng, trong vòng 10 năm tới, Việt Nam có cơ hội đạt quy mô 70-100 tỷ USD tại hai trung tâm tài chính quốc tế”, ông khẳng định.
Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của Do Ventures, bà Vy Lê cho rằng, Việt Nam đang ở thời điểm bước ngoặt để phát triển thị trường vốn. Các start-up sáng tạo có tiềm năng lớn, nhưng hiện chưa có cấu trúc hỗ trợ đầy đủ để mở rộng ra quốc tế và thu hút nhà đầu tư toàn cầu.
“Thị trường IPO đã phát triển 10 năm qua, VN-Index tăng gấp ba, nhưng quy mô vẫn nhỏ. Chúng ta cần thu hút vốn ngoại, đồng thời đảm bảo nhà đầu tư tư nhân nhìn thấy lợi nhuận bền vững”, bà Vy Lê nói.
Một thách thức khác là niềm tin pháp lý. Nhiều nhà đầu tư yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam lập công ty mẹ ở Singapore để đảm bảo các quyền như liquidation preference (quyền ưu tiên thanh lý), drag along (quyền kéo theo)… Các quyền này được công nhận tại Singapore, nhưng việc thực thi ở Việt Nam còn hạn chế. IFC có thể chuẩn hóa hợp đồng theo chuẩn quốc tế, giúp nhà đầu tư yên tâm hơn.
Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế để phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế, từ nền kinh tế năng động, lực lượng lao động trẻ đến nền tảng sản xuất mạnh.
“IFC còn tạo cơ hội cho cấu trúc quỹ hiện đại mà các LP (đối tác góp vốn hạn chế) toàn cầu công nhận, giống như mô hình VCC (công ty vốn linh hoạt) ở Singapore, giúp thu hút thêm quỹ khu vực và nhà quản lý quỹ nội địa”, bà Vy Lê nhấn mạnh.
Theo bà, bước đầu tiên để phát triển IFC là thiết lập cơ quan một cửa (single window) - cơ quan điều hành trực tiếp để xây dựng cơ cấu tổ chức và khung pháp lý hoàn chỉnh. Bước tiếp theo là thiết kế sản phẩm phù hợp và xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường (go-to-market strategy) để thu hút các khách hàng đầu tiên.
“Một điểm quan trọng là, theo kinh nghiệm của tôi, chúng ta cần có bộ phận xử lý sự cố để nhà đầu tư cảm thấy tin tưởng vào các giải pháp dự đoán được”, bà Vy Lê chia sẻ.
Ở góc độ khác, ông Will Ross, Giám đốc Marketing và Phân phối của Dragon Capital cho hay, tính khả thi trong thực thi là yếu tố cốt lõi.
“Khả năng cam kết vốn phụ thuộc trực tiếp vào sự tự tin rằng chủ thể sẽ nhận lại vốn và lợi nhuận theo đúng kỳ vọng. Các IFC thành công trên thế giới luôn đặt yếu tố này làm trung tâm”, ông Ross nhận định.
Ông cũng nhấn mạnh ba yếu tố then chốt. Một là, hiểu đúng về quy mô kinh tế (economies of scale), bao gồm cấu trúc, chi phí lập hồ sơ và vận hành IFC. Hai là, dòng tiền vào - ra (cash in - cash out). Việt Nam cần minh bạch hóa dòng vốn kỹ thuật số, cơ chế thuế và quy trình kiểm toán. Ba là, Sandbox cho thử nghiệm, đặc biệt với tài sản số, để thử nghiệm các mô hình mà không gây rủi ro cho doanh nghiệp.
Hoàn thiện khung pháp lý để bước vào triển khai
Ông Richard D. McClellan, Phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam khuyến nghị, quan trọng là hoàn thiện khung pháp lý tổng thể cho IFC. “Hiện khung pháp lý này đang được hoàn tất. Khi các nghị định triển khai được ký, thì công việc triển khai cần được thực hiện ở cấp tỉnh”, ông cho biết.
Theo ông McClellan, thiết kế pháp lý hiện nay đi đúng hướng. Nghị quyết 222/2025/QH15 đã giải quyết phần lớn các yêu cầu trước đây của nhà đầu tư, mở ra cơ hội cho dòng vốn quốc tế bị kìm nén suốt thập kỷ qua.
“Chỉ cần các nghị định triển khai giữ đúng cam kết của Nghị quyết 222, đây sẽ là thắng lợi lớn về mặt thiết kế pháp lý. Việt Nam đã gửi đi tín hiệu đúng để thu hút vốn toàn cầu”, ông khẳng định.
Cũng theo ông McClellan, sau khi hoàn thiện nghị định, giai đoạn triển khai mới thực sự bắt đầu, với các ưu tiên xây dựng cơ quan điều hành, thu hút nhà đầu tư chiến lược, phát triển hạ tầng cứng, làm truyền thông - thương hiệu và tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, kể cả quốc tế.
“IFC có thể được coi như một sandbox cho Việt Nam, nơi thử nghiệm các ý tưởng chưa sẵn sàng áp dụng rộng rãi. Nếu thành công, các cải cách này có thể mở rộng ra toàn bộ nền kinh tế trong 5-10 năm tới”, ông nói.
Về mặt sản phẩm, Việt Nam nên tập trung sâu vào một vài lĩnh vực cụ thể như tài chính thương mại (trade finance) và tài chính chuỗi cung ứng (supply chain finance), thay vì cố gắng phát triển toàn bộ thị trường vốn ngay lập tức.
Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế để phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế, từ nền kinh tế năng động, lực lượng lao động trẻ đến nền tảng sản xuất mạnh. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, quốc gia cần hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, phát triển sản phẩm tài chính hiện đại và tăng cường khả năng thực thi.
Các chuyên gia quốc tế nhấn mạnh rằng, thành công không chỉ đến từ tốc độ phát triển, mà còn từ sự minh bạch, ổn định và khả năng đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, qua đó biến Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.
