Xây dựng văn hóa ứng xử trên không gian mạng: Cần giải pháp kịp thời, quyết liệt

Cần các giải pháp đồng bộ để quản lý các trang mạng xã hội. Ảnh: Hoàng Chiến.

Rút ngắn thời gian gỡ, chặn tin giả, tin xấu, độc…

Mới đây, tại buổi làm việc với Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ trưởng Bộ VHTTDL - Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, cơ quan này cần tăng cường phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền thông để tiếp tục tuyên truyền truyền, nâng cao nhận thức của người dùng về xây dựng văn hóa ứng xử trên không gian mạng. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bổ sung các nội dung của Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Khi nhân dân nhận thức đúng, đủ về sự nguy hại của các thông tin xấu, độc trên không gian mạng, họ sẽ chủ động phòng, tránh.

Theo đó, đối với quản lý các trang mạng xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng lưu ý, đây là vấn đề có tính chất phức tạp, muốn giải quyết hiệu quả cần sự đồng bộ của nhiều giải pháp đấu tranh từ quy định, kỹ thuật. Hiện nay, các đối tượng thù địch đang liên tục lợi dụng các trang mạng xã hội để thực hiện các hành vi chống phá Đảng, Nhà nước nên phải có những giải pháp để ngăn chặn kịp thời, quyết liệt.

Ngoài tiếp tục rà soát, hoàn thiện hành lang pháp lý, Bộ trưởng cho rằng cần có những giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, khoa học hơn để quản lý mạng xã hội theo đúng Luật An ninh mạng và Nghị định 147/2024/NĐ-CP. Trong đó, có việc đồng bộ các giải pháp để rút ngắn thời gian gỡ bỏ, ngăn chặn các thông tin giả, xấu, độc, nhất là phải tăng cường áp dụng trí tuệ nhân tạo.

Ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, cho biết, về nhóm nhiệm vụ liên quan đến quản lý các mạng xã hội xuyên biên giới, đơn vị đã rà quét, ngăn chặn kịp thời các tin giả, thông tin xấu, độc, sai sự thật trên mạng xã hội, nhất là các mạng xã hội xuyên biên giới. Duy trì tỷ lệ chặn gỡ thông tin xấu độc ở mức cao (trên 92%). Đây là nhiệm vụ được Cục chú trọng thực hiện thường xuyên, liên tục, không có ngày nghỉ.

Cục cũng sẽ yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới xác thực tài khoản người dùng, có công cụ bằng phương tiện điện tử để tiếp nhận, xử lý khiếu nại của người sử dụng dịch vụ về nội dung, dịch vụ, cung cấp công cụ tìm kiếm… theo các quy định tại Nghị định 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng. Tăng cường rà soát, phối hợp xử lý, ngăn chặn vi phạm bản quyền trên không gian mạng...

Trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết, TS. Nguyễn Nga Huyền - Phó Chủ nhiệm bộ môn Truyền thông, Trường Quản trị và Kinh doanh (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, hiện nay, văn hóa ứng xử trên không gian mạng tại Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức nghiêm trọng. Mặc dù internet mang lại cơ hội kết nối, trao đổi thông tin và phát triển kinh tế số, nhưng mặt trái của nó là xuất hiện tình trạng lan truyền tin giả, công kích cá nhân và sự suy giảm đạo đức trong giao tiếp trực tuyến, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội.

Theo phân tích của chuyên gia này, các vấn đề nổi bật trong văn hóa ứng xử trên không gian mạng ở Việt Nam hiện nay bao gồm 3 nhóm chính là: Sự gia tăng của tin giả và thông tin sai lệch; Sử dụng ngôn từ kích động, tấn công cá nhân.

Nhiều thông tin sai sự thật về chính trị, kinh tế, xã hội, dịch bệnh… được lan truyền, gây nhiễu loạn dư luận. Nhiều người lợi dụng mạng xã hội để xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác mà không phải chịu trách nhiệm rõ ràng. Bên cạnh đó, khi có một sự kiện gây tranh cãi, nhiều người đổ xô vào bình luận tiêu cực, tạo ra áp lực tâm lý và ảnh hưởng đến đời sống cá nhân của người liên quan…

AI sẽ là trợ thủ đắc lực

TS. Nguyễn Nga Huyền cho biết thêm, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, một trong số đó là các giải pháp quản lý hiện nay còn thiếu tính đồng bộ và chưa thực sự quyết liệt, mạnh mẽ trước tình hình mới.

“Chế tài xử lý còn chưa đủ mạnh bởi quy định xử phạt hiện tại chủ yếu dừng ở mức hành chính, chưa đủ sức răn đe đối với những hành vi phát tán tin giả, xúc phạm người khác. Thực tế, các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube,… vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ nội dung tại Việt Nam, dẫn đến việc thông tin sai lệch dễ dàng lan truyền” – TS Huyền chia sẻ.

Trong khi đó, theo bà Huyền những nội dung giật gân, sai sự thật lại dễ dàng thu hút người xem, dẫn tới một số cá nhân, tổ chức cố tình sản xuất nội dung gây sốc, kích động để kéo về lượt xem, quảng cáo và kiếm lợi nhuận… khiến tình trạng này càng trở nên phức tạp. Ngoài ra, nhận thức của nhiều người dùng còn hạn chế, chưa có kỹ năng kiểm chứng thông tin nên dễ bị ảnh hưởng bởi các nguồn tin không chính thống.

Có thể nói, việc thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức người dùng trên không gian mạng trong thời điểm hiện nay là thực sự cần thiết. Việc xây dựng không gian mạng lành mạnh đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều nhóm giải pháp như: Chính sách quản lý, công nghệ và nâng cao nhận thức cộng đồng… Đặc biệt là ứng dụng sự phát triển của AI để hỗ trợ mạnh mẽ trong việc kiểm soát nội dung trên không gian mạng.

TS Huyền cho biết, AI có thể phân tích, nhận diện các nội dung sai lệch dựa trên nền tảng dữ liệu lớn do đó có thể phát hiện các tin giả, tin xấu độc,… Đồng thời có thể tự động kiểm duyệt và cảnh báo nội dung vi phạm đến người dùng. Các nền tảng có thể sử dụng AI để gắn nhãn cảnh báo hoặc gỡ bỏ nội dung xấu độc. Ngoài ra, AI có thể nhận diện các bình luận mang tính công kích, lăng mạ,… và cảnh báo trước khi nội dung được đăng tải trên không gian mạng.

Ngoài ra, cần thực hiện đồng bộ thêm các giải pháp liên quan khác như tăng chế tài xử phạt, bổ sung các điều khoản nhằm xử lý mạnh tay hơn với những hành vi tung tin giả, xâm phạm đến cá nhân hoặc tổ chức. Đồng thời siết chặt hơn nữa việc kiểm soát nội dung đa nền tảng, tăng cường kiểm duyệt và có cơ chế báo cáo vi phạm nhanh chóng. Tuy nhiên, TS Huyền cho rằng, cần đảm bảo minh bạch trong quá trình xử lý vi phạm. Bởi kiểm soát nội dung không đồng nghĩa với hạn chế quyền tự do ngôn luận của công dân trên không gian mạng.

Hoàng Chiến