Xe con giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu 4,83 lít/100km: Quá nghiêm ngặt?

Cục Đăng kiểm Việt Nam vừa hoàn tất Dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về tiêu thụ nhiên liệu phương tiện giao thông đường bộ.

Theo dự thảo, Bộ Xây dựng đề xuất mục tiêu mức tiêu hao nhiên liệu trung bình (CAFC) của toàn bộ xe con tại Việt Nam đạt 4,83 lít/100km vào năm 2030. Thông tin này làm dấy lên lo ngại về tính khả thi khi thời điểm áp dụng dự kiến chỉ sau 5 năm nữa.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng mục tiêu trên là “quá nghiêm ngặt”. Nếu áp dụng tiêu chuẩn này, khoảng 96% xe chạy xăng truyền thống và 14% xe hybrid hiện tại sẽ không đạt chuẩn theo đề xuất của cơ quan quản lý.

Nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại khi cơ quan quản lý đặt ra tiêu chuẩn tiêu thụ nhiên liệu đối với ô tô. Ảnh: VNN

Làm rõ hơn băn khoăn này, ông Lê Hồng Việt, Phó giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải phương tiện cơ giới đường bộ (Cục Đăng kiểm Việt Nam) cho biết: “Trước hết, cần khẳng định dự thảo TCVN về mức tiêu thụ nhiên liệu (TTNL) mới trong quá trình lấy ý kiến, chưa ban hành và chỉ mang tính khuyến khích. Do đó, hiện chưa phát sinh nghĩa vụ bắt buộc đối với doanh nghiệp và người dân. Ngoài ra, phạm vi áp dụng chỉ điều chỉnh đối với xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, không áp dụng cho phương tiện đang lưu hành.

Mức CAFC 4,83 lít/100km cũng không áp dụng trực tiếp cho từng mẫu xe hay từng doanh nghiệp, mà là mục tiêu trung bình toàn quốc. Mỗi doanh nghiệp sẽ có mục tiêu riêng dựa trên cơ cấu sản phẩm và khối lượng trung bình của đoàn xe do mình sản xuất hoặc nhập khẩu”.

Theo ông Việt, trong quá trình xây dựng dự thảo, Ban soạn thảo thường xuyên lấy ý kiến các hiệp hội, doanh nghiệp để bảo đảm tính khả thi. Cụ thể, tại văn bản số 082101/2025/VAMA ngày 21/8/2025, Hiệp hội VAMA chính thức bày tỏ sự ủng hộ mục tiêu hướng tới mức TTNL trung bình 4,83 lít/100km vào năm 2035, coi đây là đóng góp thiết thực cho mục tiêu giảm phát thải quốc gia.

“Ban soạn thảo vẫn tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động chi tiết dựa trên dữ liệu thị trường và xu hướng phát triển phương tiện trong nước, đặc biệt là sự gia tăng tỷ lệ xe điện, để có lộ trình áp dụng hợp lý. Mục tiêu là vừa đáp ứng cam kết quốc tế, vừa phù hợp điều kiện thực tiễn của doanh nghiệp và thị trường Việt Nam”, ông Việt nhấn mạnh.

Bất cập trong hành lang pháp lý về giảm phát thải

Lý giải việc đưa ra đề xuất mới, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, Việt Nam đang áp dụng quy định dán nhãn năng lượng và thử nghiệm khí thải mức 5 đối với ô tô con loại dưới 9 chỗ được sản xuất, lắp ráp từ linh kiện rời hoàn toàn mới hoặc nhập khẩu nguyên chiếc.

Việc áp dụng này thúc đẩy doanh nghiệp đưa công nghệ hiện đại vào Việt Nam, góp phần giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao hiệu suất tiết kiệm nhiên liệu cho các dòng xe con. Tuy nhiên, các thông tư hướng dẫn dán nhãn năng lượng và QCVN 109:2024/BGTVT hiện chưa quy định giới hạn phát thải CO₂ cũng như mức tiêu thụ nhiên liệu.

Lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam khẳng định, việc thay thế TCVN 9854:2013 về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu đối với ô tô con loại dưới 9 chỗ là cần thiết. Đây sẽ là cơ sở để doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thời gian chuẩn bị phù hợp trong hoạt động sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, thử nghiệm và chứng nhận chất lượng.

Việc áp dụng TCVN mới sẽ buộc doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại như động cơ hybrid, động cơ điện, hệ thống phun xăng trực tiếp, hộp số vô cấp, thiết kế khí động học tối ưu…Nhờ đó, người tiêu dùng được hưởng lợi từ việc sử dụng xe an toàn hơn, tiết kiệm nhiên liệu và ít phát thải hơn.

Ông Lê Hồng Việt phân tích: “Xe tiết kiệm nhiên liệu giúp giảm chi phí vận hành hằng ngày. Ví dụ, giảm 0,5-1,0 lít/100km có thể tiết kiệm hàng triệu đồng mỗi năm cho mỗi phương tiện. Với doanh nghiệp vận tải, logistics, taxi, xe công nghệ, việc này còn giúp tăng lợi nhuận, hạ giá dịch vụ và nâng sức cạnh tranh. Về lâu dài, khi cơ cấu xe chuyển sang hybrid/EV, chi phí nhiên liệu sẽ còn giảm mạnh hơn, giảm áp lực nhập khẩu xăng dầu”.

N. Huyền