Xe đầu kéo quân sự hạng nặng MAZ-537 của Liên Xô đã dần biến mất

Sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc, Quân đội Liên Xô bắt đầu được trang bị một số lượng lớn vũ khí và thiết bị hạng nặng tiên tiến, đặc biệt là xe tăng chiến đấu chủ lực T-54.

Do những hạn chế về trình độ công nghiệp của Liên Xô lúc bấy giờ, những vũ khí hạng nặng này thường thừa sức mạnh, nhưng đồng nghĩa có trọng lượng lớn hơn và xe đầu kéo hạng nặng MAZ-537 là một trong những đại diện nổi bật nhất vào thời điểm đó.

Vào thời điểm đó, Liên Xô chủ yếu sử dụng máy kéo pháo bánh xích để vận chuyển thiết bị hạng nặng. Tuy nhiên những máy kéo bánh xích này gặp các vấn đề như tốc độ chậm, hiệu suất sử dụng nhiên liệu thấp và không phù hợp với xe moóc phẳng, nên Quân đội Liên Xô đã phải tìm phương tiện thay thế.

Dựa trên nhu cầu thực tế, các quan chức cấp cao của Quân đội Liên Xô đã giao nhiệm vụ phát triển một loại máy kéo bánh lốp siêu nặng, có khả năng kéo và chở vũ khí có kích thước và trọng lượng “siêu trường, siêu trọng”.

Các chỉ số thiết kế chính của xe đầu kéo bánh lốp mới là khả năng chịu tải cao, hiệu suất vượt địa hình tuyệt vời và độ tin cậy. Xe đầu kéo bánh lốp hạng nặng đầu tiên được quân đội Liên Xô chấp thuận và đưa vào sản xuất hàng loạt là MAZ-537.

Xe đầu kéo hạng nặng này có vẻ ngoài đáng kinh ngạc, với chiều dài 9 mét và chiều rộng gần 3 mét; chiếc xe đầu kéo khổng lồ này lớn hơn nhiều lần so với tất cả các xe đầu kéo bánh lốp do Liên Xô sản xuất trước đây.

Xe đầu kéo MAZ-537 được trang bị động cơ diesel D12A525A có dung tích 39 lít, là phiên bản cải tiến của động cơ diesel 12 xi-lanh dùng trên xe tăng. Khi tốc độ là 2000 vòng/phút, nó có thể tạo ra công suất 525 mã lực.

Hiệu suất năng lượng mạnh mẽ như vậy cũng tiêu tốn một lượng nhiên liệu đáng kinh ngạc, khi tiêu thụ hết 125 lít dầu diesel để đi được quãng đường 100 km. Tốc độ tối đa của xe Maz-537 trên đường nhựa là 55-60km/h; dự trữ hành trình 650km.

Xe đầu kéo MAZ-537 có nhiều biến thể, trọng tải tối đa 68 tấn. Nếu cần thiết, MAZ-537 có thể được trang bị khoang chở hàng và khoang chở quân ở phía sau xe để vận chuyển quân. Cabin xe rất rộng rãi, có thể chứa 4 người, gồm một lái xe.

Các kỹ sư Belarus ở Phòng thiết kế Minsk đã có đóng góp to lớn trong việc phát triển xe đầu kéo MAZ-537 cho Quân đội Liên Xô và loại xe đầu kéo này đã phục vụ trong nhiều thập kỷ. Trong quá trình phục vụ, MAZ-537 đã thực hiện nhiều nhiệm vụ khó khăn và có nhiều đóng góp to lớn.

Là xe đầu kéo quân sự hạng nặng với chi phí sản xuất thấp, hiệu suất cao và vận hành dễ dàng, MAZ-537 đã được sản xuất liên tục trong 30 năm (từ 1959 đến 1989), với hàng chục nghìn chiếc được sản xuất. Ngoài phục vụ Quân đội Liên Xô, MAZ-537 còn được xuất khẩu cho quân đội các quốc gia bạn bè của Liên Xô, trong đó có Việt Nam.

Hiện nay, loại xe đầu kéo này đã dần bị loại bỏ để nhường chỗ cho những mẫu xe đầu kéo cao cấp hơn. Tuy nhiên, MAZ-537 vẫn có thể được nhìn thấy ở một số nơi và Quân đội Nhân dân Việt Nam hiện vẫn sử dụng loại xe đầu kéo này để vận chuyển các loại xe tăng và xe bánh xích hạng nặng.

Trong suy nghĩ của nhiều người, MAZ-537 là đại diện tiêu biểu nhất cho tính “thẩm mỹ bạo lực của Liên Xô”. Giờ đây, cựu binh này đã dần mờ nhạt trong mắt công chúng, nhưng chúng ta vẫn sẽ nhớ bóng dáng oai phong của loại xe đầu kéo quân sự “hầm hố” này.

Hiện nay Quân đội Nga đã sử dụng xe đầu kéo Kamaz 65225 để để thay thế cho MAZ 537 đã già cỗi và chính thức phục vụ trong biên chế Quân đội Nga từ năm 2013. Xe được phát triển và chế tạo bởi công ty KamAZ của Nga. (Nguồn ảnh: Topwar, Wikopedia).

Tiến Minh (Theo Sina)