Xe điện đang thay đổi ngành công nghiệp ôtô toàn cầu

Theo IEA, doanh số bán xe điện toàn cầu sẽ tăng hơn 1/5, đạt 17 triệu xe trong năm 2024 này, trong đó người tiêu dùng ở Trung Quốc chiếm đa số. Trong báo cáo, IEA dự đoán rằng “nhu cầu tăng vọt” đối với xe điện trong thập kỷ tới sẽ “thay đổi ngành công nghiệp ôtô toàn cầu và giảm đáng kể mức tiêu thụ dầu cho vận tải đường bộ”.

Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD sẽ tiếp tục dẫn đầu ngành xe điện vào năm 2024.

Cơ quan này kỳ vọng một nửa số xe được bán trên toàn cầu sẽ là xe điện vào năm 2035, so với mức 1/5 trong năm nay, nhưng với điều kiện cơ sở hạ tầng sạc cũng theo kịp. Trong định nghĩa về xe điện của IEA, cơ quan này tính gộp cả xe điện chạy bằng pin và xe lai sạc điện (PHEV).

Triển vọng lạc quan dài hạn của cơ quan này đối với xe điện - dựa trên các chính sách hiện tại của chính phủ - được đưa ra chỉ vài ngày sau khi nhà sản xuất xe điện chạy bằng pin lớn nhất thế giới Tesla giảm giá tại các thị trường lớn để khắc phục tình trạng sụt giảm doanh số cũng như sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các công ty mới thành lập và các nhà sản xuất ôtô lâu đời của Trung Quốc.

Theo Giám đốc Điều hành IEA Fatih Birol, những thông tin tiêu cực gần đây về việc thâm nhập đang chậm lại của xe điện là không phù hợp với xu hướng tích cực trên toàn cầu. Dữ liệu “hoàn toàn không cho thấy sự đảo chiều tăng trưởng của xe điện. Nó cho thấy sự gia tăng cực kỳ mạnh mẽ của doanh số bán xe điện toàn cầu", ông nói với các phóng viên hôm 23/4.

Sự tăng trưởng này không chỉ được thúc đẩy bởi người mua Trung Quốc. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô châu Âu (EAMA), trong quý đầu tiên của năm nay, số lượng xe điện chạy bằng pin mới được bán ra tại Liên minh châu Âu (EU) đã tăng gần 4% so với cùng kỳ năm 2023.

Trong một tuyên bố, Birol cho biết: “Thay vì giảm dần, cuộc cách mạng xe điện toàn cầu dường như đang chuẩn bị cho một giai đoạn tăng trưởng mới”. Bất chấp xu hướng lạc quan, các nhà sản xuất xe điện đang phải vật lộn với biên lợi nhuận thấp, bị siết chặt bởi cuộc chiến giá cả khi cạnh tranh ngày càng gay gắt. Trong vài ngày trước đó, Tesla và nhà sản xuất xe điện Trung Quốc Li Auto đã giảm giá các mẫu xe chính tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới, trong khi Tesla cũng giảm giá tại Đức và Mỹ.

Đầu tháng 4, Tesla đã công bố mức giảm doanh số hàng năm đầu tiên sau gần 4 năm. Cổ phiếu của công ty đã giảm hơn 40% trong năm nay. BYD của Trung Quốc cũng đã vấp ngã sau khi vượt qua Tesla để trở thành công ty dẫn đầu thị trường toàn cầu trong thời gian ngắn, với việc giảm doanh số từ hơn 525.000 xe trong 3 tháng cuối năm 2023 xuống còn khoảng 300.000 xe trong quý đầu tiên năm 2024.

Theo IEA, các nhà sản xuất ôtô có thể bị ảnh hưởng bởi giá giảm nhưng họ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sử dụng xe điện trên toàn thế giới, đồng thời nhấn mạnh rằng “tốc độ chuyển đổi sang xe điện... sẽ phụ thuộc vào bài toán kinh tế”.

Tại Trung Quốc, hơn 60% xe điện được bán ra vào năm ngoái có giá rẻ hơn xe thông thường, nhưng ở châu Âu và Mỹ, giá mua xe sử dụng động cơ đốt trong mới vẫn thấp hơn mức trung bình. “Cạnh tranh thị trường ngày càng gay gắt và công nghệ pin đang được cải thiện dự kiến sẽ làm giảm giá (xe điện) trong những năm tới”, IEA cho biết. Cũng theo IEA, “Việc xuất khẩu xe điện ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc, chiếm hơn một nửa tổng doanh số bán xe điện vào năm 2023, có thể làm tăng thêm áp lực giảm giá mua”.

Năm ngoái, các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc chiếm hơn một nửa doanh số bán ôtô điện toàn cầu, so với 10% thị phần ôtô thông thường. Birol nói rằng: “Thực tế thì Trung Quốc là nước dẫn đầu về sản xuất ôtô điện trên toàn thế giới”.

Mối lo ngại về việc nhập khẩu xe điện Trung Quốc tăng vọt đã thúc đẩy Liên minh châu Âu mở một cuộc điều tra vào cuối năm ngoái về sự hỗ trợ của nhà nước Trung Quốc đối với các nhà sản xuất xe điện. Ngành công nghiệp ôtô là một ngành sử dụng lao động lớn ở châu Âu và rất quan trọng đối với nền kinh tế lớn nhất khu vực là Đức, nơi có các hãng nổi tiếng như Volkswagen, Audi và BMW. Doanh số bán xe điện tại Trung Quốc sẽ chiếm gần 60% tổng doanh số toàn cầu trong năm nay và khoảng 45% tổng doanh số bán ôtô tại quốc gia này.

Theo IEA, đến năm 2030, gần 1/3 ôtô lăn bánh trên đường phố Trung Quốc sẽ là xe điện, tăng từ mức chưa đến 1/10 ôtô vào năm ngoái. Con số này tương đương với dự báo của IEA là 17% ở Mỹ và 18% ở Liên minh châu Âu, so với chỉ hơn 2% và gần 4% vào năm ngoái. “Sự thay đổi này sẽ có những tác động lớn đến cả ngành công nghiệp ôtô và lĩnh vực năng lượng”, Birol cho biết. IEA dự kiến nhu cầu dầu toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2030, nhờ vào quá trình điện khí hóa ngành vận tải.

Bên cạnh khả năng chi trả, một rào cản khác đối với việc áp dụng rộng rãi ôtô điện là tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng sạc công cộng ở châu Âu và Mỹ. Theo các chính sách hiện tại của chính phủ, số lượng điểm sạc xe điện công cộng trên toàn thế giới dự kiến sẽ đạt 15 triệu vào cuối thập kỷ này, tăng gần gấp 4 lần so với năm ngoái, theo IEA.

Thế Nam (Theo CNN)