Xem người dân làm du lịch sinh thái 'hái ra tiền' ở một làng nghề ven đô

Mô hình của HTX hoa cây cảnh và dịch vụ Hồng Vân vừa giữ được nghề truyền thống, vừa có chiến lược mới để phát triển kinh tế nông nghiệp tại địa phương.

Vươn mình tạo sự khác biệt

Bước chân vào làng nghề, du khách ngất ngây trên các con đường ngập tràn sắc hoa giấy khoe sắc mùa hạ, những khóm hoa sặc sỡ sắc màu, những khu vườn xanh mướt màu xanh của bonsai, của vườn ươm,…

Du khách còn có thể được chiêm ngưỡng nhiều loại cây đẹp mắt, mỗi cây có giá trị hàng chục triệu đồng được đặt trong khu vườn rộng hàng nghìn m2 của HTX, nối liền với các loại giống hoa cao cấp, được bố trí khoa học với hệ thống phun sương tự động, duy trì nhiệt độ hợp lý.

Nhiều loại hoa, cây cảnh được trưng bày trong khuôn viên rộng gần 1ha.

Chị Nguyễn Thị Thanh Loan – Chủ tịch HĐQT HTX chia sẻ, đầu những năm 2000, ở Hồng Vân phát triển mạnh mẽ nghề trồng các loại cây cảnh cung cấp cho thị trường. Một thời ở đây, nhà nhà trồng cây cảnh, có tiếng cả Thủ đô và miền Bắc. Năm 2008, hai làng Cơ Giáo, Xâm Xuyên được công nhận là làng nghề sinh vật cảnh. Đây là cơ hội để những người nông dân Hồng Vân bằng bàn tay khối óc làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Nhưng cũng như bao làng nghề khác, nghề trồng cây cảnh ở Hồng Vân cũng phải hứng chịu những "cơn bão" của thị trường.

Năm 2011, kinh tế trong nước gặp khó khăn, khách tìm đến mua cây cảnh ngày một ít, nghề trồng cây cảnh ở Hồng Vân bị ảnh hưởng nặng nề. Giữa lúc đó, cấp ủy, chính quyền xã Hồng Vân bắt tay vào thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới; đồng thời xác định phát triển kinh tế du lịch là hướng đi đúng đắn, tất yếu để khai thác và phát huy tiềm năng, thế mạnh du lịch của xã, từng bước nâng cao thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Nắm bắt xu hướng của thị trường, các hộ dân ở làng Hồng Vân đã chuyển đổi từ việc trồng các loại cây cảnh có giá trị lớn như sanh, si, tùng, mai,... sang các loại cây phổ biến, mang lại hiệu quả kinh tế cao, như hoa hồng, giấy, lộc vừng hay các loài thảo dược và cây ăn quả.

HTX hoa, cây cảnh và dịch vụ Hồng Vân còn nghiên cứu thêm các sản phẩm rượu hoa quả.

Năm 2014, HTX được thành lập, các thành viên cùng chính quyền địa phương còn vận động người dân trồng hoa hai bên đường làng, ngõ xóm nhằm tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp, phát triển các trang trại phục vụ du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái. Nhờ đó, từ một xã nông nghiệp, làng nghề trước đây, nay phát triển theo hướng xây dựng xã du lịch sinh thái làng nghề sinh vật cảnh, chuyên canh sản xuất nông nghiệp kết hợp với khai thác dịch vụ.

“Có thể nói, phát triển làng nghề hoa, cây cảnh gắn với du lịch nông nghiệp địa phương phù hợp với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp, phát triển du lịch, đồng thời phát triển làng nghề hoa, cây cảnh phải gắn với quá trình bảo tồn và phát triển những nét văn hóa đặc trưng của địa phương; kiến tạo cảnh quan nông thôn giàu bản sắc, văn minh, hiện đại”, Phó Chủ tịch xã UNBD xã Hồng Vân Nguyễn Văn Phượng cho biết.

“Chuỗi mắt xích” hiệu quả

Sau gần 10 năm thành lập và hoạt động hiệu quả, đến nay HTX có 24 thành viên và nhiều hộ liên kết. Với mô hình HTX kiểu mới, HTX hoạt động theo kim chỉ nam là phát huy thế mạnh của từng hộ để tạo thành một chuỗi mắt xích. Mỗi hộ chịu trách nhiệm một khâu, hộ thì làm giống, hộ trồng nguyên liệu, hộ thu gom để sơ chế, hộ đầu tư công nghệ, máy móc đóng gói sản phẩm để bán ra thị trường.

Du khách rất ấn tượng bởi không gian bày trí các sản phẩm của HTX.

Để hạn chế tác động của thời tiết đến sự sinh trưởng và phát triển của hoa, cây cảnh, gần 70% số nhà vườn của HTX đã đầu tư hệ thống sản xuất công nghệ cao, lắp đặt giàn phun tưới tự động giúp tiết kiệm nước và bảo đảm độ ẩm cho các loại cây trồng. Do đó, hoạt động sản xuất hoa, cây cảnh diễn ra quanh năm, đáp ứng nhu cầu của thị trường và khai thác hiệu quả giá trị đất nông nghiệp.

Hiện nay, các sản phẩm hoa, cây cảnh chủ lực của HTX chia thành các nhóm gồm: Cây trang trí hàng nền, hàng thảm; hoa giỏ treo; cây công trình… Hằng năm, các HTX chủ động tìm kiếm và đưa về gieo trồng các giống hoa mới, góp phần làm phong phú các chủng loại hoa, phục vụ nhu cầu ngày càng cao của thị trường như: dạ yến thảo cánh kép, hoa hồng ngoại, hoa giấy…

Ngoài ra, HTX còn làm chủ phương pháp nhân giống chiết, ghép nhiều loại hoa thân gỗ nên chủ động được nguồn giống; các loại hoa, cây cảnh phát triển khỏe mạnh, giảm chi phí sản xuất và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Cùng với đó, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng được địa phương quan tâm xây dựng, nâng cấp nên hoạt động sản xuất, tiêu thụ hoa, cây cảnh được thuận lợi.

Mỗi năm, các thành viên HTX thu lợi nhuận hàng trăm triệu đồng, góp phẩn cải thiện cuộc sống, ổn định kinh tế địa phương.

Song hành sản xuất và dịch vụ du lịch

Với lợi thế là có môi trường sinh thái nhiều màu xanh, hàng năm xã Hồng Vân đã tổ chức các sự kiện lễ hội hoa xuân, lễ hội tình yêu, đêm hội hoa đăng và nhất là gắn với yếu tố tâm linh của lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung để hút du khách.

“Quanh năm khách có thể đến Hồng Vân để ngắm cây cảnh, hoa, xem các nghệ nhân uốn thế, tạo tác, chụp ảnh, ăn uống và mua sắm, gần đây còn có thêm dịch vụ lưu trú. Nhờ đó mà trong thời gian qua, hàng trăm nghìn du khách đã đến xã tham quan, tạo doanh thu cả chục tỷ đồng”, Giám đốc Nguyễn Văn Tứ hồ hởi nói.

Cuối tháng 7 vừa qua, HTX Hồng Vân đã đón đoàn Đại biểu tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nữ lãnh đạo HTX khu vực Châu Á - Thái Bình Dương với hơn 30 vị khách.

Tuy nhiên, do khách chủ yếu đến du lịch trong ngày, ít lưu trú qua đêm, số chi tiêu trên đầu người ít nên chưa mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Để khắc phục tình trạng này, HTX đã kiến nghị với thành phố và huyện cho phép khai thác điểm dịch vụ du lịch lưu trú tại vùng lõi quy hoạch, cho phép đầu tư hạ tầng, xác định mục tiêu đến năm 2025 sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn trong hành trình du lịch của Hà Nội.

Ngoài ra, HTX cũng đẩy mạnh sản xuất một số sản phẩm khác: rượu hoa quả, các loại trà,... cung cấp cho người tiêu dùng những “thức quà” mang đậm văn hóa địa phương, góp phần nâng tầm thương hiệu và quảng bá sản phẩm rộng rãi. HTX chủ động từ khâu nguyên liệu, sơ chế, chế biến và đóng gói thành phẩm, tất cả đều được tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Cuối tháng 7 vừa qua, HTX Hồng Vân đã đón đoàn Đại biểu tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nữ lãnh đạo HTX khu vực Châu Á - Thái Bình Dương với hơn 30 vị khách. Tại đây, HTX giới thiệu về mô hình cũng như các sản phẩm nổi bật; du khách được tham quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của vô số loại cây, thưởng thức trà ngon và tìm hiểu thêm về văn hóa cũng như người dân Việt Nam.

Trò chuyện với VnBusiness, bà Sharmila Yahya (đại diện Sahara Group – Indonesia) phấn khởi nói: “Đây là lần đầu tiên, tôi được thưởng thức loại trà này, tôi cảm thấy mùi vị rất đặc biệt, thơm lạ và có chút gì đó rất gần gũi với thiên nhiên. Tôi sẽ mua để đem về nước tặng bạn bè và người thân cùng thưởng thức”.

Ngoài ra, đoàn khách cũng được tham quan nhà rượu và điểm trưng bày sản phẩm của HTX – nằm trong một khuôn viên thơ mộng được vây quanh bởi những hàng hoa giấy.

Các sản phẩm trà đều đảm bảo chất lượng an toàn, sạch sẽ và không chứa chất độc hại.

Theo chia sẻ của ban lãnh đạo HTX, khó khăn hiện nay là du lịch làng nghề chưa có sự định hướng phát triển, chưa nằm trong tuyến điểm lữ hành của thành phố. Công tác xúc tiến thương mại nhằm quảng bá, giới thiệu sản phẩm mới chỉ dừng lại ở các kênh truyền thông chủ yếu như các mạng xã hội Facebook, Zalo...; việc kết nối để tham gia các hội chợ, triển lãm nhằm tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ; lập các đại lý hoa, cây cảnh của các nhà vườn trên địa bàn thành phố; quảng bá du lịch (trong đó có các làng hoa, cây cảnh) trên các tuyến phố đi bộ đã có nhưng mang chưa hiệu quả.

“Phát triển du lịch làng nghề hoa, cây cảnh chính là một hướng đi đúng đắn và phù hợp, được địa phương ưu tiên trong chính sách quảng bá và phát triển du lịch. Những lợi ích to lớn của việc phát triển du lịch làng nghề không chỉ thể hiện ở những con số tăng trưởng lợi nhuận kinh tế, ở việc tạo thêm việc làm cho lao động mà hơn thế nữa, còn là một cách thức gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc, của địa phương”, đại diện xã Hồng Vân đánh giá.

Lê Hồng