Xóa bỏ độc quyền vàng miếng: Chuyên gia nói giá vàng khó hạ nhiệt ngay tức thì

Ngày 26/8/2025 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Một trong những nội dung đáng chú ý tại Nghị định 232/2025 là việc bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24/2012, theo đó xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng (thương hiệu vàng miếng SJC độc quyền từ 2012). Cụ thể, các doanh nghiệp/ngân hàng thương mại có thể tham gia vàng hoạt động sản xuất vàng miếng thương hiệu theo quy định trong Nghị định, dưới sự giám sát và cấp phép của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Với quy định mới này, hoạt động sản xuất vàng miếng được xếp vào nhóm kinh doanh có điều kiện. NHNN sẽ cấp phép cho các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đủ điều kiện, với các tiêu chí được đưa ra không hề dễ dàng: doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng còn ngân hàng thương mại phải có vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỷ đồng.

NHNN lý giải việc đưa ra tiêu chí vốn điều lệ cao như vậy nhằm bảo đảm chỉ những tổ chức có đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm quản lý và uy tín mới được phép sản xuất vàng miếng, tránh rủi ro và bảo đảm tính bền vững của thị trường. Đây cũng là cách Nhà nước giữ vai trò giám sát và quản lý, đồng thời vẫn mở rộng không gian cho doanh nghiệp tư nhân tham gia.

Ảnh: Guotai Junan Việt Nam.

Nghị định 232 ra đời trong bối cảnh Chính phủ đang có những giải pháp tích cực giúp ổn định thị trường vàng trong nước khi mức chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế ngày càng nới rộng.

Trong báo cáo nhận định mới đây, Chứng khoán Guotai Junan Việt Nam khẳng định việc sửa đổi Nghị định 24/2012 là bước đi cần thiết để tăng tính minh bạch, đảm bảo thị trường vàng vận hành ổn định, thông qua việc bãi bỏ quy định Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Các điều kiện về nguồn vốn nhằm mục tiêu đảm bảo doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng là các tổ chức có kinh nghiệm, có đủ năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng để thực hiện sản xuất vàng miếng. Đây cũng là cơ sở cần thiết để doanh nghiệp, ngân hàng thương mại có thể bắt tay ngay vào hoạt động sản xuất vàng miếng khi được cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng, đáp ứng yêu cầu cấp bách về quản lý hiệu quả thị trường vàng trong bối cảnh hiện nay, đảm bảo nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng.

Nhận định về tác động của Nghị định mới, Chứng khoán Guotai Junan cho rằng trong dài hạn, việc gia tăng nguồn cung vàng miếng thương hiệu ngoài SJC sẽ giúp hạn chế tình trạng đầu cơ và giảm bớt áp lực tâm lý của nhà đầu tư, người mua vàng.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, khó có thể kỳ vọng tác động tức thời của Nghị định với giá vàng trong nước khi nguồn cung vàng còn liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu vàng cũng như yếu tố liên quan mật thiết đến tỷ giá.

Nhìn lại giai đoạn 2024 cho đến nay, có thể thấy giá vàng trong nước tăng mạnh cùng chiều với xu hướng tích trữ vàng trên toàn cầu. Hơn nữa, nguồn cung bị thắt chặt là một trong những nguyên nhân chính làm nới rộng thêm mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới. Xu hướng giá vàng tăng cao cho đến hiện tại càng thúc đẩy tâm lý nắm giữ vàng, và do vậy, nguồn cung càng hạn hẹp.

Ảnh: Guotai Junan Việt Nam

"Thị trường vàng vẫn là một thị trường đặc thù, vận hành theo cơ chế riêng “mua ở đâu, bán ở đó”, song song với tâm lý tích trữ vàng sâu sắc của người Á Đông, cùng với vị thế lâu năm của thương hiệu SJC. Do vậy, trong ngắn hạn, yếu tố tâm lý và vấn đề nguồn cung vẫn là những yếu tố chính chi phối giá vàng trong nước", Guotai Junan nhận định.

Đồng quan điểm này, chuyên gia vàng Trần Duy Phương cũng cho rằng yếu tố nguồn cung khan hiếm là nguyên nhân chủ yếu đẩy giá vàng SJC trong nước tăng nóng trong thời gian qua.

Theo chuyên gia, khoảng một năm nay, NHNN không bán vàng SJC bình ổn cho các ngân hàng Big4 và công ty SJC. Trong khi đó, nhu cầu mua vàng vẫn rất cao. Sự mất cân đối cung - cầu đã đẩy giá vàng trong nước lên mức kỷ lục.

Trong bối cảnh đó, Nghị định 232 được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội để thị trường có thêm nhiều thương hiệu vàng miếng khác, gia tăng nguồn cung và tạo sự cạnh tranh trên thị trường. Quan trọng hơn, Nghị định cũng cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để các doanh nghiệp sản xuất vàng miếng. Nhờ đó, SJC cũng như các doanh nghiệp khác có thể chủ động cân đối nhu cầu và nguồn cung để xin cấp phép nhập khẩu, sản xuất vàng miếng cung ứng ra thị trường, theo chuyên gia.

Đánh giá về tác động của Nghị định 232 trong dài hạn, ông Phương cho rằng quy định mới về xóa bỏ độc quyền vàng miếng, xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ “cởi trói” đáng kể cho thị trường, khắc phục tình trạng khan hiếm vàng miếng, vàng nhẫn, vàng trang sức... tồn tại hơn 13 năm qua kể từ khi ban hành Nghị định 24. Việc cải thiện nguồn cung sẽ giúp thị trường bớt khát vàng, từ đó hạ nhiệt giá vàng và thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới.

Tương tự như các chuyên gia Guotai Junan, ông Phương đánh giá các tác động sẽ có độ trễ nhất định và trong ngắn hạn, chênh lệch già vàng trong nước với giá vàng thế giới sẽ không thu hẹp ngay lập tức mà thu hẹp dần. Dù vậy, việc Nghị định được ban hành sẽ phần nào tạo ra sự thay đổi tâm lý trên thị trường: người mua không còn tâm lý “mua vàng bằng mọi giá”, trong khi những nhà đầu tư nắm giữ vàng SJC đang muốn bán chốt lời sẽ quyết định bán ra. Điều này sẽ giúp thị trường bớt căng thẳng trước khi nguồn cung chính thức nhập khẩu về.

Diên Vỹ