Xóa bỏ hủ tục ở Mèo Vạc: Gắn kết 'ý Đảng-lòng dân' - Bài 2: Tinh thần '3 dám' của đảng viên

Nghị quyết đột phá, căn cơ

Trước những hệ lụy dai dẳng của hủ tục, ngày 1-5-2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang đã ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TU về thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2025, hơn 75% gia đình nhận thức được tác hại, hệ lụy của hủ tục và tích cực tham gia bài trừ hủ tục trong gia đình, dòng họ. Đến năm 2030, các địa phương cơ bản xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội.

Cán bộ thị trấn Mèo Vạc (huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) vận động, tuyên truyền xóa bỏ hủ tục ở thôn Tìa Chí Dùa. Ảnh: NGUYỄN HUYỀN

Nghị quyết số 27-NQ/TU được huyện Mèo Vạc đặc biệt chú trọng thực hiện. Huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập ban chỉ đạo xóa bỏ hủ tục và thành lập tổ vận động xóa bỏ hủ tục ở tất cả các thôn, tổ dân phố để từng bước đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Trong đó, tổ trưởng tổ vận động là bí thư chi bộ các thôn, tổ dân phố, các thành viên khác gồm cán bộ xã, công an xã, thầy giáo, cô giáo, người có uy tín, trưởng các dòng họ... Theo chân cán bộ xã Sủng Trà vào thôn Há Póng Cáy, một trong những thôn khó khăn nhất của xã, chúng tôi được biết, trước đây, do đói nghèo, nhận thức hạn chế nên tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tổ chức đám tang dài ngày xảy ra phổ biến.

Nhìn nhận rõ thực trạng, khó khăn, đồng chí Vàng Mí Cù, Bí thư Chi bộ thôn Há Póng Cáy khi được giao nhiệm vụ làm Tổ trưởng Tổ vận động xóa bỏ hủ tục thôn đã chủ động đến từng nhà trưởng dòng họ, thầy cúng, thầy khèn, người có uy tín trong thôn để tuyên truyền, vận động. “Từ thực tiễn tham gia vận động các gia đình thực hiện nếp sống mới cho thấy, việc đưa người chết vào áo quan hay không chủ yếu do ông trưởng họ và thầy khèn quyết định. Vì vậy, cần phải tập trung tuyên truyền, vận động và có cơ chế khuyến khích những người này hưởng ứng, làm theo thì sẽ từng bước xóa được hủ tục trong tang lễ của đồng bào”, đồng chí Vàng Mí Cù chia sẻ.

Thôn Sủng Lủ, xã Lũng Chinh có 202 hộ với hơn 1.200 nhân khẩu, 8 dòng họ. Trước khi có Nghị quyết số 27-NQ/TU, trong thôn còn tồn tại nhiều hủ tục như tảo hôn, thách cưới cao, đám tang dài ngày, ăn uống linh đình, tốn kém... Tuy nhiên, sau khi có Nghị quyết số 27-NQ/TU thì những hủ tục này dần dần được loại bỏ khỏi cộng đồng. Ông Sùng Chứ Mua, Trưởng dòng họ Sùng ở thôn Sủng Lủ, cho biết: “Dòng họ Sùng có 17 đảng viên, đông nhất ở thôn này, do đó, chúng tôi phát huy vai trò tiên phong “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”. Chúng tôi thống nhất, thời gian tổ chức lễ tang không quá 1,5 ngày, chỉ mổ một con lợn. Con cháu phải được bố mẹ tạo điều kiện cho đi học đến nơi đến chốn. Không được tảo hôn. Trong việc cưới, chỉ tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm trong một ngày. Đến nay, đã có 4 dòng họ trong thôn thực hiện đưa người chết vào áo quan ngay khi làm tang ma”.

Thời gian vừa qua, 199 tổ vận động xóa bỏ hủ tục tại thôn, bản, tổ dân phố ở Mèo Vạc đã tập trung rà soát, nắm tình hình các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, nếp sống chưa văn minh còn tồn tại trên địa bàn; xác định các nhiệm vụ trọng tâm và trực tiếp tuyên truyền, vận động; báo cáo đề xuất với cấp ủy, chính quyền xã, thị trấn chỉ đạo kịp thời khi trên địa bàn có những vấn đề đột xuất; rà soát đưa các nội dung xóa bỏ hủ tục và xây dựng nếp sống văn minh vào trong quy ước, hương ước của thôn, tổ dân phố.

Đảng viên đi trước nêu gương

Tấm gương về tinh thần “3 dám” của đồng chí Sùng Mí Thề, Phó chủ tịch Thường trực Hội Nông dân tỉnh Hà Giang đã và đang được lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng dân tộc Mông ở huyện Mèo Vạc. Đồng chí Thề đã dám “đối đầu” với cả dòng họ để quyết tâm xóa bỏ hủ tục. Tháng 9-2022, khi anh trai là Sùng Dính Páo qua đời, ông Thề đã quyết định đưa thi thể anh vào áo quan trước khi cử hành tang lễ. Quyết định này bị cả dòng họ phản ứng gay gắt và tỏ ý sẽ không đến giúp tổ chức tang lễ.

“Khi tôi quyết định như vậy, cả dòng họ không ai chịu nghe theo, cả hai người con của anh tôi cũng không đồng ý. Ai cũng sợ thay đổi phong tục sẽ gây họa cho các gia đình. Nhưng tôi cương quyết làm, nếu không ai nghe theo thì một mình tôi sẽ làm lễ tang cho anh trai. Nếu xảy ra chuyện gì, mọi trách nhiệm tôi sẽ chịu. Đến nay, sau gần 3 năm anh trai qua đời, đại gia đình tôi vẫn bình an, khỏe mạnh. Nhờ vậy, bà con dần tin theo, nhiều gia đình tổ chức việc tang theo nếp sống mới. Nếu mình không thay đổi, tiên phong làm mẫu thì bà con không tin theo”, đồng chí Sùng Mí Thề chia sẻ.

Theo đồng chí Hoàng Văn Chất, Phó bí thư Đảng ủy xã Xín Cái, Đảng bộ xã có 243 đảng viên. Đảng viên của xã luôn phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu trong xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh. Nhờ đó, từ năm 2022 đến nay, trên địa bàn xã không có tình trạng hôn nhân cận huyết thống, các cặp có dấu hiệu tảo hôn đều được cấp ủy, chính quyền tuyên truyền, vận động thành công. Nhân dân đã có sự chuyển biến tích cực trong đời sống, sinh hoạt; đồng tình cam kết thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; đặc biệt, đã xóa bỏ thành công một loại tà đạo ra khỏi địa bàn.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Phạm Văn Tú, Bí thư Huyện ủy Mèo Vạc cho biết: “Ban Thường vụ Huyện ủy xác định thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TU phải gắn với tình hình thực tiễn tại địa phương, phải xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết, xác định rõ các phần việc phải tiến hành, chỉ tiêu thực hiện hằng năm. Để hoàn thành nhiệm vụ, chúng tôi xác định đội ngũ cán bộ, đảng viên là nhân tố rất quan trọng. Huyện đề cao vai trò tiên phong, gương mẫu, tổ chức cho cán bộ, đảng viên ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định về nếp sống mới trong tổ chức việc tang, việc cưới..., xử lý nghiêm các trường hợp không thực hiện, thực hiện không nghiêm túc cam kết”.

(còn nữa)

HUYỀN TRANG